دکتر احمد ساعدی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی
شاید در گذشته تنها دلیلی که رستورانها افتتاح میشدند فقط به دلیل فروختن غذا به افرادی بود که قادر به تهیه غذا نبودند. به همین دلیل اغلب رستورانها در بازارهای بزرگ تهران، تبریز، مشهد و ... بوده است. بسیاری از این رستورانها همچنان به کار خود ادامه میدهند و بین رستورانهای زیادی که در همه خیابانها وجود دارند همچنان مشتریهای خود را دارند.
این رستورانها با گردش کاری بسیار بالا هر روزه تعداد زیادی غذا را آماده میکنند و مردم نیز ترجیح میدهند غذاها را از همانجا گرفته و در محل کسب و کار خود استفاده کنند. با این حال بسیاری از افراد زحمت ماندن در صفهای طولانی خرید غذا از این رستورانها را به جان میخرند.
البته دلیل دیگری که مردم چنین رستورانهایی را انتخاب میکنند احتمالا براورده کردن حس نوستالژی مشتریان است که در محیطی نسبتا سنتی در ظروف قدیمی و به دور از تعارفات معمول در رستورانهای امروزی غذایی را میل کنند که چندین سال پیش پدران و پدربزرگهای آنها میخوردهاند. در این رستورانها هدف اصلی کیفیت غذا است و چیز دیگری مهم نیست.
در این رستورانها خبری از میز و صندلیها، چراغها و دکوراسیون مدرنی که امروزه رایج شده است نیست. علی رغم رستورانهای امروزی که سکوت و بی سر و صدا بودن رستوران نمادی برای آرامش و احساس خوب در رستوران است، در این رستورانها رفت و آمد زیاد است و همین سر و صداها موجب میشود که حس بازار و شلوغی آن به یاد بیاید. خلاصه که هرآنچه قرار است به خاطرهها سپرده شود با وجود این رستورانها و اینگونه غذاها به ذهن آورده میشود.
بیشتر این رستورانها غذاهای سنتی طبخ میکنند که عمدتا کبابها کله پاچه، جگر و از این قبیل غذاها در این رستورانها ارائه میشود.
این رستورانها اصولا خانوادگی اداره میشود و نسل به نسل به ارث میرسد و این کار تقریبا یک شغل پدری است. اصولا عکس بزرگ خاندان نیز روی دیوار آن رستوران وجود دارد که نماد خانوادگی بودن آن است.
برخلاف رستورانهای مدرن امروزی این رستورانها اصولا در محیطی کوچهای و بسته هستند و فضای داخل رستوران از بیرون قابل مشاهده نیست و این یک تفاوت فاحش با دنیای مدرن است و نماد فرهنگ قدیم ایرانیان است.
رستورانهای مدرن و امروزی که بیشتر شبیه به رستوران های فرنگی ساخته شدهاند ویژگیهای خاص خود را دارد. این رستورانها فضای بازی دارند و محیط داخل رستوران از بیرون نیز قابل مشاهده است و این موضوع فرهنگ درونگرای غرب را نشان میدهد.
رستورانهای ملل نیز این روزها مورد استقبال قرار گرفتهاند و افرادی که تنوع طلب هستند برای رفتن به این رستورانها درنگ نمیکنند. از امثال این رستورانها میتوان به رستورانهای چینی، ایتالیایی، هندی و... اشاره کرد.
برخی از افرادی که این رستورانها را برای سرو غذا انتخاب میکنند حتی در مورد آداب و غذاهای آن کشور اطلاعی ندارند و گاهی برخی از این رستورانها غذاهایی که مربوط به آن ملیت باشد را طبخ نمیکنند. برای مثال برخی از رستورانهای مکزیکی از ادویه کاری استفاده میکنند که اصلا ارتباطی به غذای مکزیکی ندارد.
شایان ذکر است رستورانهای امروزی چه آنهایی که بدانها عادت کردهایم و چه آنهایی که جدید هستند مانند رستورانهای ملل، امتیاز بسیار بزرگ برای مشتریان دارند.
از عمده امتیازات و فایدههای این تنوعها در رستورانها ایجاد تنوع غذایی و ایجاد ذائقه خوراکی در افراد است. از دیگر فایدههای این رستورانها میتوان به تبادلات فرهنگی بین ملل اشاره کرد که میتواند از نظر فرهنگی باعث تنوع سلیقه شود.
در رستورانهای فرنگی مانند پیتزا و فست فود نیز که امروزه در ایران رونق یافته و در همه خیابانهای شهر دیده میشود نیز کیفیت حرف اول را میزند. چرا که ممکن است چند فست فود کنار هم باشند ولی تنها یک فست فود شناخته میشود و مردم به آن علاقه مند میشوند.
در رستورانهای ملل شرایط متفاوت است و این کیفیت نیست که حرف اول را میزند چرا که اصولا افرادی که به این رستورانها مراجعه میکنند این غذا را تا به حال نخوردهاند و انتظار مزه بخصوصی را ندارند. بنابراین در این رستورانها دکوراسیون و مکان خود رستوران اهمیت بیشتری دارد.
برخی رستورانها نیز سلف سرویس هستند که با اینکه گرانقیمت هستند ولی غذاهای زیادی را در اختیار مشتری قرار میدهند. البته در این رستورانها اصولا پرخوری زیاد است که برای سلامتی افراد مناسب نیست.
امروزه به دلیل افزایش رستورانها دیگر یک رستوران تنها محلی برای غذا خوردن نیست بلکه جلسات و خیلی کارهای دیگر در رستوران انجام میشود و صنعت رستوران داری شکل میگیرد و رقابت زیادی بین رستورانها برای افزایش کیفیت وجود دارد.