زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : د کتر سید  مرتضی صفوی ؛ متخصص تغذیه و رژیم‌های درمانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، رئیس هیات مدیره انجمن غذا، صنعت و سلامت

Safavimorteza@yahoo.com

تحریریه زندگی آنلاین : تغذیه و رژیم‌درمانی در پارکینسون یکی از مسائل مهم در بهبود و پیشگیری از پارکینسون می‌باشد.

رژیم غذایی و تغذیه بیماران پارکینسون

آنتی‌اکسیدان‌ها

تحقیقات امروزی برای بهبود علائم پارکینسون روی منابع پروتئین، فلاونوئیدها و باکتری‌های روده می‌باشد. طبق تحقیقات بنیاد مایکل جی، فاکس برای پارکینسون، رژیم حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها، برای کاهش «استرس اکسیداتیو» که موجب تشدید بیماری پارکینسون در بیماران مبتلا می‌شود، مؤثر است.

 با خوردن غذاهای زیر می‌توانید مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان دریافت کنید:

آجیل درختی مانند پسته و گردو

زغال‌اخته، تمشک و انواع توت

گوجه‌فرنگی، فلفل، بادمجان و سایر سبزیجات

اسفناج و کلم

رژیم غذایی و تغذیه گیاهی دارای بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان می‌باشد.

آزمایشات بالینی طی دهه گذشته، ایده درمانی آنتی‌اکسیدان برای پارکینسون را کشف کردند، اما آزمایشات مشخصی برای ارتباط آنتی اکسیدان‌ها با درمان پارکینسون پیدا نشد، ولی کاهش استرس اکسیداتیو هنوز روشی ساده برای بهبود سبک زندگی و سالم‌تر شدن می‌باشد. به عبارتی دیگر، این نمی‌تواند آسیبی برساند.

تحقیقات از نقش مؤثر برخی از مولکول‌های آنتی‌اکسیدان مانند ویتامین‌های C وE  و کاروتنوئیدها و سایر مواد گیاهی در بهبود بیماری و نقش محافظتی آن‌ها در پارکینسون صحبت می‌کنند. ویتامین E چنانچه به صورت پیوسته مصرف شود، می‌تواند عامل پیشگیری بیماری پارکینسون در افراد باشد که البته بهتر است از طریق مواد غذایی به بدن برسد.

بتاکاروتن ماده آنتی‌اکسیدان دیگری است که برای سلامت سلول‌های بدن و پیشگیری مفید می‌باشد و به همین دلیل مصرف بتاکاروتن‌ها به شدت توصیه می‌شود.

همچنین مصرف فولات و ویتامین B12 و  B6می‌تواند به عدم ابتلا به این بیماری کمک کند. در میان چربی‌های موجود آنچه بیشتر توصیه می‌گردد، مصرف چربی‌های گیاهی است و متخصصین توصیه می‌کنند از گردو بیشتر استفاده شود. بر طبق بررسی‌های به عمل آمده برخی لبنیات و به خصوص شیر پر‌چرب و برخی فرآورد‌های حیوانی مانند گوشت قرمز و ماهی‌های دارای جیوه می‌توانند عامل تشدید کننده بیماری پارکینسون باشند. مطالعات اثر برخی نوشیدنی‌ها را نیز نشان داده‌اند. به این صورت که قهوه می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری را کم نماید. چای نیز می‌تواند همین اثر را در پارکینسون ایفا کند. تحقیقاتی که در زمینه تغذیه انجام گرفته، نشان می‌دهند رژیم مدیترانه‌ای و یا رژیم گیاهخواری برای این بیماری مفید خواهد بود. این در حالی است که مصرف زیاد مواد لبنی و همینطور چربی حیوانی باعث تشدید این بیماری می‌گردد.

بنابراین توصیه کلی جهت این بیماران تغذیه بر اساس و پایه گیاهی است، غذاهایی که دریافت انرژی را زیاد کرده و دارای ریز‌مغذی‌ها و فیبر‌ها باشند. انواع فیبرها و آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین‌های C و B و همین‌طور ویتامین B6 برای بدن و این بیماری مفید هستند. ویتامین B12، کلسیم و امگا3 از ریزمغذی‌های بسیار حیاتی برای بیماران پارکسینون می‌باشند. در عین حال در این برنامه غذایی از چای و قهوه نمی‌توان غافل بود. رژیم غذایی می‌بایست با توجه به سن، حجم ماهیچه‌ای و فعالیت بدنی در نظر گرفته شود و با بررسی مجدد در بیماران می‌توان میزان استفاده از این رژیم غذایی را تغییر داد.

ویتامین B12 بسیار توصیه شده و حتی در برخی موارد متخصصین توصیه می‌کنند که افراد بالای 50 سال بهتر است از مکمل ویتامین B12 استفاده نمایند. کلسیم نیز در این رژیم تأکید فراوان شده است، هر چند استفاده زیاد از مواد لبنی در این بیماران توصیه نمی‌شود، اما مصرف کلسیم جهت پارکینسون مفید می‌باشد و بهتر است از طریق مکمل‌های موجود و همچنین فرآورده‌های گیاهی به بدن برسد.

غذاهای گیاهی حاوی کلسیم شامل انواع آجیل و دانه‌هایی مانند کنجد و همچنین بادام و تمامی سبزیجات دارای برگ سبز هستند. انواع کلم و همین‌طور انواع شیرهای غیر لبنی مانند شیر سویا توصیه می‌شود.

جالب است بدانید انواع آب‌های معدنی کلسیم‌دار نیز جهت جذب کلسیم مفید است. گاهی متخصصان ترجیح می‌دهند از مکمل‌های کلسیم جهت بیماران بهره ببرند و میزان آن را 500 میلی‌گرم در روز و برای برخی بیماران 1000 میلی‌گرم تجویز می‌کنند که البته این میزان تا 1200 میلی‌گرم در روز هم توصیه شده است. ویتامین D2 و D3 نیز برای این بیماران نیاز است. مصرف روزانه 800 واحد ویتامین  Dمی‌تواند نیاز یک بیمار مبتلا به پارکینسون را برطرف سازد که البته استفاده از نور آفتاب را باید به تمامی این موارد اضافه نمود.

یکی دیگر از نیاز‌های این بیماری آن است که به صورت گیاهی و مفید در گردو و بذر کتان یافت می‌شود، در حالی که مصرف امگا3 زیاد در ماهی به دلیل وجود جیوه برای بیماران پارکینسون توصیه نمی‌شود، اما برخی ماهی‌ها مانند خال‌مخالی و ماهی‌های آب شیرین برای مصرف کم تجویز می‌شوند. استفاده از روغن‌های گیاهی به جای روغن با منشاء حیوانی مورد تأکید است. در این میان بهترین و مقبول‌ترین روغن گیاهی روغن زیتون است. برای بهبود علائم ثانویه پارکینسون مانند زوال عقل و گیجی، مصرف قزل‌آلا، سویا، دانه کتان و لوبیا قرمز را جدی بگیرید.

لوبیا فوا (باقلا)

بعضی از افراد برای بیماری پارکینسون باقلا می‌خورند، چون حاوی لوودوپا می‌باشد. همان ماده‌ای که در بعضی از داروهای مورد استفاده برای درمان پارکینسون وجود دارد. در حال حاضر هیچ مدرک قطعی در مورد حمایت فوا به عنوان یک درمان وجود ندارد.

از آنجایی که نمی‌دانید چه مقدار لوودوپا در هنگام خوردن لوبیای فوا جذب می‌کنید، به همین دلیل نمی‌توانند جایگزین درمان‌های نسخه‌ها شوند.

سویا

سویا به دلیل توانایی مقابله در برابر بیماری پارکینسون مورد مطالعه قرار گرفته است. این غذاها حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند که احتمالا عملکرد شناختی را بهبود می‌بخشد.

نکات دیگر

برای رفع یبوست ناشی از پارکینسون، غذاهای خود را با زردچوبه یا خردل چاشنی بزنید تا سلامت روده را تقویت کنند. مصرف کافئین می‌تواند به کند شدن پیشرفت پارکینسون کمک کند. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا کافئین از ابتلا به پارکینسون جلوگیری می‌کند یا به طریقی دیگر به آن مرتبط است. در حال حاضر شواهد و مدارک کافی برای نشان دادن نوشیدنی‌های کافئین‌دار برای محافظت در برابر پارکینسون وجود ندارد. چای سبز همچنین با کاهش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون مرتبط است.

نتایج بررسی‌های انجام شده با استفاده از MRI نشان می‌دهند مقادیر منیزیم در مغز و مایع مغزی - نخاعی بیماران مبتلا به پارکینسون کاهش می‌یابد.

در تغذیه بیماران پارکینسون منع مواد غذایی وجود دارد؟

محصولات لبنی

محصولات لبنی احتمالا بر میزان اکسیداسیون در مغز شما تأثیر منفی بگذارد و این علائم را ماندگارتر کند. این تأثیر نشان داده شده که در مردان نسبت به زنان قوی‌تر است و در افرادی که دارای کلسیم هستند، قابل تشخیص نمی‌باشند.

اگر قصد ترک مصرف لبنیات مانند شیر، پنیر و ماست را دارید، احتمالا از یک مکمل کلسیم برای از بین بردن کمبود کلسیم در رژیم غذایی خود استفاده کنید.

شکل کلسیم موجود در استخوان و لبنیات (Ca2+) در تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که نقص در چگونگی مدیریت یون‌های کلسیم احتمالا باعث پیشرفت بیماری پارکینسون باشد.

 غذاهایی دارای چربی اشباع شده

غذاهای پرچربی اشباع شده در پیشرفت پارکینسون نقش دارند.

برخی تحقیقات محدود نشان می‌دهند که رژیم‌های حاوی کتوژنیک و پروتئین کم برای برخی از انواع پارکینسون مفید بوده‌اند و همچنین مصرف چربی اشباع شده خطر ابتلا را بالا می‌برد.

غذاهای سرخ شده متابولیسم را تغییر می‌دهند، فشار خون را افزایش داده و کلسترول را تحت تأثیر قرار می‌دهند. هیچکدام از این موارد برای بدن مناسب نیست، به خصوص اگر در حال درمان پارکینسون هستید.

 نکاتی برای سبک زندگی

آب کافی در بدن برای همه، به ویژه افراد مبتلا به پارکینسون مهم می‌باشد. روزانه شش تا هشت لیوان آب بنوشید. ویتامین D  برای محافظت در برابر پارکینسون می‌باشد، بنابراین هوای تازه و نور آفتاب می‌تواند مؤثر باشد. انواع ورزش و فیزیوتراپی می‌توانند پیشرفت پارکینسون را کند کنند.

در مورد امتحان کردن مکمل‌ها و تمرینات بی‌خطر با پزشک خود صحبت کنید.

 نکات کلیدی

هنوز به اندازه کافی مطمئن نیستیم که یک رژیم غذایی را برای درمان بیماری پارکینسون توصیه کنیم. آنچه یک زندگی سالم را برای فرد مبتلا به پارکینسون و شخص بدون پارکینسون ایجاد می‌کند، تفاوت چندانی با هم ندارند.

 برخی از مکمل‌ها و غذاها می‌توانند با داروهای تجویز شده در پارکینسون تداخل داشته باشند، بنابراین قبل از تغییر روال درمانی حتما با پزشک خود مشورت کنید.