به قلم : دکتر عطیه میرزابابایی - متخصص تغذیه ؛ از دانشگاه علوم پزشکی تهران
ati_babaee@yahoo.com
تحریریه زندگی آنلاین : مصرف یک رژیم غذایی سالم در طول زندگی به جلوگیری از سوءتغذیه در تمام اشکال آن و همچنین طیف وسیعی از بیماری‌های غیرواگیر کمک می‌کند، اما افزایش تولید مواد غذایی فرآوری شده، شهرنشینی سریع و تغییر سبک زندگی منجر به تغییر در الگوهای غذایی شده است. افراد در حال حاضر غذاهای پر انرژی، چربی، قندهای آزاد یا نمک / سدیم بیشتری مصرف می‌کنند و بسیاری از آنها میوه، سبزیجات و فیبر غذایی مانند غلات کامل را به اندازه کافی نمی‌خورند. در دو سال اول زندگی کودک، تغذیه مطلوب باعث رشد سالم و بهبود رشد شناختی می‌شود. همچنین خطر اضافه وزن یا چاقی و ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر در سنین بالاتر را کاهش می‌دهد. تغذیه برای کودکان بر اساس همان اصول تغذیه برای بزرگسالان است. با این حال، کودکان در سنین مختلف به مقادیر متفاوتی از مواد مغذی خاص نیاز دارند.
بیشتربخوانید:
کودکان چقدر باید «شیر» بنوشند؟
عدم رعایت یک رژیم غذایی سالم که تمام نیازهای کودکان را در سنین رشد رفع کند، منجر به مشکلات جبران‌‌ناپذیری در بزرگسالی خواهد شد که هم کودک و هم خانواده او را تحت تاثیر قرار می‌دهند
برخی از خانواده‌ها از رژیم‌های خاصی تبعیت می‌کنند که سبب می‌شود فرزندان‌شان نیز به این رژیم‌ها عادت و از الگوی غذایی غلطی که متناسب با سن آنها نیست، پیروی کنند. این موارد معمولا به علت عدم آگاهی خانواده‌ها از مضرات رژیم‌های خاص برای کودکان اتفاق می‌افتد که برای حل این مشکل و افزایش آگاهی توصیه می‌شود کودکان زیرنظر متخصصین تغذیه از الگوهای غذایی سالم پیروی کنند.
برای افزایش آگاهی در این زمینه، در ادامه به بررسی بعدهای منفی پیروی کودکان از رژیم‌های پرطرفداری که امروزه بسیار محبوب شده‌اند، مثل رژیم گیاهخواری، کتوژنیک و همچنین فستینگ یا روزه‌داری متناوب می‌پردازیم:
بیشتربخوانید:
7ماده خوراکی که باعث افزایش قد می‌شوند
فرمولی برای خوش اشتهایی کودک
گیاهخواری
اگر یک رژیم غذایی با استانداردهای تثبیت شده و ایمن برای تغذیه کودکان متفاوت است، قبل از اینکه بتوان آن را یک توصیه مبتنی بر جمعیت در نظر گرفت، باید به این مسئله توجه شود که آیا رژیم غذایی نیازهای رشد و تکامل را تضمین می‌کند و نیازهای تغذیه‌ای خاص را برای همه گروه‌های سنی پوشش می‌دهد یا خیر. اگر کل یک یا چند گروه غذایی در یک رژیم حذف شود، مانند رژیم‌های گیاهخواری، خطر قابل‌توجهی وجود دارد که مواد مغذی مورد نیاز برای تغذیه کودکان و نوجوانان تنها در مقادیر بسیار کم یا حتی ناکافی تامین شود. هرچه رژیم غذایی محدودتر باشد و کودکان کوچک‌تر باشند، خطر دریافت ناکافی مواد مغذی حیاتی بیشتر است. به علاوه اطلاعات کمی در مورد اثرات رژیم گیاهخواری بر خطر ابتلا به آلرژی در دسترس می‌باشد.
در یک مطالعه، حتی مشاهده شد که گیاهخواران بیشتر از افراد دارای عادات غذایی دیگر تحت تأثیر آلرژی قرار می‌گیرند. رژیم غذایی گیاهخواری در دوران بارداری و شیردهی و همچنین در تمام دوران کودکی و نوجوانی توصیه نمی‌شود. انجمن اروپایی گوارش، کبد و تغذیه کودکان بر خطرات ویژه رژیم گیاهخواری برای کودکان (مصرف ناکافی ویتامین B12، ویتامینD ، اسید فولیک، آهن، روی، کلسیم، اسیدهای چرب n-3 ، پروتئین و ید) تاکید می‌کند.
بیشتربخوانید:
کودکان را بدون صبحانه راهی مدرسه نکنید
کتوژنیک
رژیم‌های کتوژنیک، رژیم‌های سخت و تحت نظارت پزشکی هستند که ممکن است یک گزینه درمانی برای برخی از نوزادان و کودکان مبتلا به صرع باشند و شامل یک رژیم غذایی پرچرب و کربوهیدرات بسیار کم هستند، بنابراین بدن عمدتا به جای کربوهیدرات و پروتئین برای انرژی، چربی را می‌سوزاند و کتون تولید می‌کند. رژیم کتو برای کاهش وزن در کودکان توصیه نمی‌شود، زیرا کربوهیدرات‌ها را به طور جدی محدود می‌کند و کودکان برای داشتن فعالیت ذهنی و جسمی به کربوهیدرات نیاز دارند. پیروی از یک رژیم غذایی محدود مانند کتو می‌تواند منجر به رفتارهای تغذیه‌ای ناسالم شود و ممکن است بر رشد کودکان و نوجوانان تأثیر بگذارد. رژیم کتوژنیک می‌تواند سبب افزایش چربی خون به ویژه کلسترول و عوارضی همچون تهوع، اسهال، یبوست، استفراغ، تحریک‌پذیری و احساس خستگی شود.
فستینگ یا روزه‌داری متناوب
روزه‌داری متناوب برای کسانی که در دوره‌های رشد سریع هستند، مانند کودکان توصیه نمی‌شود. اگرچه روزه‌داری متناوب به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود، اما مطالعات نشان می‌دهند که ممکن است عوارض جانبی از جمله گرسنگی، یبوست، تحریک‌پذیری، سردرد و بوی بد دهان را به همراه داشته باشد. ناشتایی طولانی‌مدت می‌تواند سطح استرس را افزایش دهد و خواب را مختل کند. کم‌آبی بدن، گرسنگی یا کم‌خوابی نیز می‌تواند منجر به سردرد و همچنین باعث سوزش سر دل شود. کمبود غذا باعث کاهش اسید معده می‌شود که منجر به هضم غذا و از بین بردن باکتری‌ها می‌گردد، بنابراین همانطور که گفته شد برای کودکان توصیه نمی‌شود.
بیشتربخوانید:
دو سالگی نقطه عطف تغذیه کودک
خواص طلایی تغذیه کودک با شیر مادر
تغذیه نوزادان با این غذا بهره هوشی کودک را افزایش می‌دهد
