زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : سمیرا ملاین ؛ دانشجوی دکتری تخصصی مامایی ؛ پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت جنسی و باروری ؛ دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری

تحریریه زندگی آنلاین : مدت زمان فاصله بین دو بارداری سوال بسیاری از خانم‌های جوانی است که می‌خواهند صاحب فرزند دوم شوند. بدن مادر به طور طبیعی نیاز به سه سال فاصله زمانی برای بچه بعدی دارد، اما با این حال باید بررسی کرد که بدن مادر چه زمانی از نظر سلامت جسمی و روحی آمادگی پذیرش یک نوزاد دیگر با ویژگی‌های سالم را دارد.

مشاوره در مورد فواصل مطلوب بین حاملگی ممکن است برای کاهش عوارض بعدی مفید باشد. زنان باید از فواصل بین بارداری کوتاه‌مدت کمتر از 6 ماه اجتناب کنند و باید از خطرات و مزایای بارداری قبل از 18 ماه مطلع و در این خصوص مشاوره شوند. تحقیقات نشان دادند فاصله حاملگی کمتر از 15 ماه در بروز زایمان زودرس نقش دارد. در واقع فاصله بین بارداری‌ها قسمت اساسی در برنامه‌ریزی خانواده است. فاصله‌گذاری مناسب بین موالید به عنوان یکی از عوامل تضمین‌کننده سلامت مادر و کودک همواره مورد تأکید و توجه قرار گرفته است. فاصله‌گذاری به معنی تلاش برای حفظ فاصله‌ای مشخص بین تولدها است که صریحا نسبت به کودک تازه متولد شده تعریف شده است. بارداری با فواصل نزدیک که گاهی در ادبیات بهداشت و سلامت عمومی با عنوان تکرار سریع حاملگی یاد می‌شود، خطر بیماری‌های نامطلوب مادر و کودک را افزایش خواهد داد.

به علاوه نشان داده شده است که فاصله کوتاه بین موالید پیامدهای منفی متعددی در دوران کودکی و بزرگسالی به همراه خواهد داشت. فاصله مناسب بین موالید و جلوگیری از فرزندان ناخواسته از موضوعات مهم در بهداشت باروری است و به عنوان یکی از بندهای اساسی حقوق بشر و از اجزای حیاتی توسعه پایدار شناخته شده است که به طور مستقیم بر سلامت مادر و کودک تأثیر خواهد گذاشت و موجب می‌شود والدین بهتر از کودکان خود مراقبت نمایند.

به طور کلی، حاملگی‌های با فاصله کم ممکن است به مادر فرصت کافی برای بهبودی بارداری قبل از رفتن به بارداری دیگر را ندهند. به عنوان مثال، بارداری و شیردهی می‌تواند ذخایر مادران به ویژه فولات را از بین ببرد و مادر اگر قبل از جایگزینی آن باردار شود، می‌تواند بر سلامتی مادر یا کودک تأثیر بگذارد.

 به طورکلی زنان باید بدانند فاصله بین بارداری‌ها چه اهمیتی دارد و چه عواملی را باید قبل از باردار شدن در نظر بگیرند و برنامه‌ریزی کنند.

بیشتربخوانید:

فرزندآوری گرفتار باورهای غلط

تحقیقات نشان می‌دهند شروع بارداری در مدت شش ماه بعد از تولد فرزند با افزایش خطر ابتلا به موارد زیر همراه است:

 تولد زودرس

 جدا شدن جفت قبل از زایمان (به طور جزئی یا کاملا از دیواره داخلی رحم جدا می‌شود)

 وزن کم هنگام تولد

 اختلالات مادرزادی

 کم‌خونی مادر

بنابراین بعد از پایان هر بارداری، زنان باید به موقع برای بارداری‌های بعدی اقدام کنند تا سلامت خودشان، جنین‌شان و کودکی که در آغوش دارند، تضمین شود. کمترین فاصله سنی بین بچه‌ها 18 ماه است، بنابراین در اورژانسی‌ترین حالت بین هر بارداری باید حداقل 18 ماه فاصله وجود داشته باشد.

علاوه بر آمادگی جسمانی، آمادگی روحی و روانی نیز باید برای فرزند بعدی مورد توجه قرار گیرد. مادر و پدر در سال‌های اول و دوم تولد کودک به شدت خسته هستند و توانایی تربیت و رسیدگی به دو کودک را با هم ندارند، مثلا فرض کنید مادری در حال شیر دادن به نوزادش است و فرزند بعدی با فاصله زمانی کم، دچار گریه و یا هزاران نوع مشکل دیگر شده است، مادر نمی‌تواند در عین حال به هر دو برسد.

از نظر علمی نیز فاصله بین دو حاملگی مورد بررسی قرار گرفته است. محققان و پزشکان می‌گویند هنگامی که جنینی در رحم است و همچنین فرزندی در حال شیر خوردن می‌باشد، این عامل منجر می‌شود تا به سه نفر آسیب برسد، زیرا جنین در حال رشد در رحم نیز باید مواد غذایی ضروری به آن برسد که به دلیل شیردهی ممکن است این مواد ضروری به جنین منتقل نشود. همچنین مادر باردار باید استراحت کافی داشته باشد، ولی به دلیل بودن کودک کم‌سن و مراقبت و نگهداری از آن، نمی‌تواند به استراحت خود و جنین خود برسد.

در  گذشته خانواده‌ها به مدت زمان و فاصله بین دو حاملگی توجه نداشتند، اما پس از آگاهی خانواده‌ها از برنامه تنظیم خانواده و اطلاع از اینکه فاصله سنی تا حد زیادی بر روابط کودکان تاثیر می‌گذارد، این موضوع و فاصله زمانی مورد توجه همه قرار گرفت. فاصله در بین دو حاملگی باید درست باشد، یعنی مدت کم و مدت زمان زیاد فاصله بین دو حاملگی هر دو مشکلاتی را به همراه خواهند داشت، به این دلیل آشنایی با بهترین زمان برای بارداری دوم از اهمیت خاصی برخوردار است.

 بیشتربخوانید:

اما و اگرهای ارتباط فرزندآوری با اقتصاد خانواده

فاصله مناسب بین دو تولد معمولا سه تا پنج سال توصیه شده است

جمع‌بندی و توصیه نهایی

برنامه‌ریزی برای فاصله‌گذاری مناسب بین بارداری‌ها، سرمایه‌گذاری بلندمدت بر سلامت خانواده است. مشاوره با پزشک متخصص پیش از بارداری دوم، بررسی وضعیت جسمانی و روانی، و رعایت حداقل ۱۸ ماه فاصله، از اصول غیرقابل‌انکار در تنظیم خانواده است. به‌یاد داشته باشید که هر بارداری باید با آگاهی و آمادگی کامل آغاز شود تا هم مادر و هم کودکان از زندگی سالم‌تری برخوردار باشند.

منبع: کتاب آنچه پیش از بارداری باید بدانیم، تالیف: سمیرا ملاین.