رکسانا خوشابی - کارشناس ارشد مشاوره
تحریریه زندگی آنلاین : متاسفانه مهاجرت می‌تواند برای کودکان آسیب‌هایی به همراه داشته باشد، بنابراین اگر والدینی قصد مهاجرت دارند، حتما باید انواع آسیب‌های احتمالی را شناخته و تحت نظر متخصص، تدابیری برای پیشگیری یا درمان آنها در نظر بگیرند. برای مثال این امکان وجود دارد که کودکان حتی با شنیدن احتمال مهاجرت و ایجاد تغییرات جدی در زندگی، محل تحصیل، دوری از دوستان و آشنایان و ... مضطرب شوند. این اضطراب تا حد زیادی طبیعی است، اما می‌توان با برخی از روش‌های زیر، به کاهش اضطراب کمک کرد:
کودک را فراموش نکنید
وقتی صحبت از مهاجرت می‌شود، والدین با میزان قابل توجهی کارهای اداری روبرو هستند که هر روز باید حجم بزرگی از آنها را جلو ببرند. این کارها هم در کشور مبدا و هم در کشور مقصد همچنان ادامه دارد و خود این تمرکز شدید روی موضوع مهاجرت، آنها را دچار نوعی غفلت از کودکان می‌کند که می‌تواند در ذهن کودک، با مهاجرت مرتبط شود. در واقع کودک این تفسیر را می‌کند که مهاجرت یعنی دیگر مامان و بابا به فکر من نیستند! یا مهاجرت یعنی این که مامان و بابا کار دارند و مرا فراموش کرده‌اند! مهاجرت یعنی مامان و بابا مرا تنها می‌گذارند و به دنبال کارها می‌روند! من دیگر برای مامان و بابا اهمیت ندارم و .....، بنابراین باید مراقب باشید که حتی در زمان انجام کارهای مهاجرت‌تان، وقت کافی برای فرزندان‌تان گذاشته و آنها را تنها نگذارید. خیلی از والدین، گمان می‌کنند می‌توانند کودک را نزد فردی قابل اطمینان و مهربان بگذارند و کارهای مهاجرت را دنبال کنند، البته این کار، کار بدی نیست، اما مدت زمان و ساعات زیاد ماندن کودکان نزد افراد مهربان، آنها را به آن افراد وابسته‌تر کرده و دوری و مهاجرت را برای کودکان سخت‌تر خواهد کرد و تاثیر مخرب بیشتری بر آنان باقی خواهد گذاشت. به همین دلیل، والدین در زمان مهاجرت، باید کودک خود را هم مانند یکی از کارهای مهم مهاجرت دانسته و زمان کافی را به او اختصاص دهند تا از احساس ناایمنی و اضطراب کودک جلوگیری کنند.
بیشتربخوانید:
4 ابزار عالی که برای یادگیری زبان باید استفاده کنید
تنهایی در کشور یا شهر مقصد
چه بزرگسال باشید و چه کودک یا نوجوان، در شهر یا کشور جدید، تنها خواهید شد و به همین دلیل است که برخی می‌گویند تنهایی سخت‌ترین قسمت مهاجرت است. برخی از کودکان خصوصا در سنین بالاتر از دور شدن از دوست و اقوام خود می‌ترسند و وقتی هم به کشور یا شهر جدیدی می‌رسند، با این تنهایی به وضوح روبرو شده و ناچارند دست و پنجه نرم کنند. بدیهی است که اگر زبان شهر یا کشور مقصد بیگانه باشد، این تنهایی چند برابر جلوه‌گر می‌شود. در واقع کودک نمی‌تواند با هم سن‌ها و گروه همسالان خود یا معلم و سایر افراد ارتباط برقرار کند، بنابراین لازم است قبل از مهاجرت، تدارک ببینید که کودک‌تان زبان کشور مقصد یا بخش‌های مهم آن را بیاموزد. همچنین در ابتدای مهاجرت، اجازه دهید از طریق تماس تصویری یا صوتی، با دوستان خود در کشور یا شهر مبدا، به طرزی متعادل، نه افراطی، در ارتباط باشد.
کودک باید بداند چه اتفاقی در حال رخ دادن است
حتما برای کودکان توضیح دهید که چه اتفاقاتی پیش رو دارند، چون معمولا به نظر کودکان برای مهاجرت توجهی نمی‌شود، حتی از آنها پرسیده نمی‌شود که مایل به مهاجرت هستند یا خیر، چون در واقع آنها نمی‌توانند نظر قابل تاملی داشته باشند. از طرفی مهاجرت تنها یک جابجایی مکان زندگی نیست، بلکه در مهاجرت تقریبا همه شرایط اجتماعی و فرهنگی تغییر می‌کند و اصلا بعید نیست که مهاجران در زندگی اجتماعی خود با مشکلاتی مواجه شوند و متعاقبا دچار آسیب‌های روانی شوند، بنابراین حتما با کودکان در باره مهاجرت و
آنچه پیش رو هست تا جایی که می‌توانید و اطلاع دارید، صحبت کنید. عکس‌ها و فیلم‌هایی از کشور یا شهر مقصد به او نشان دهید. حتی درباره مردمان آن کشورها تحقیق کرده و از آداب و سنت‌های آنان اطلاعاتی به فرزندان خود بدهید. گمان نکنید که فرزندتان چمدانی است که می‌توانید او را بلند کرده و به مکان دیگری ببرید، بلکه با او مانند بزرگسالی که نیازمند اطلاعات است، برخورد کنید، منتها این اطلاعات را به زبان ساده به او منتقل کنید.
بیشتربخوانید:
یادگیری زبان های خارجی در دوران کودکی
به حرف‌ها و نظرات مثبت یا منفی کودکان گوش دهید
ممکن است فرزندتان از تغییر بترسد یا مضطرب شود. همان‌طور که همه ما انسان‌ها از تغییر می‌ترسیم، اما باید بدانید که وقتی شما یک کودک وابسته به محیط باشید، این ترس از تغییر بیشتر است. احتمالا اکثر بچه‌ها در نظر اول با شنیدن اسم مهاجرت مضطرب شده و نظرات منفی راجع به مهاجرت خواهند داشت. اگر والدین رفتار صحیحی را نسبت به این نظرات نشان دهند، می‌توانند کودک را با پدیده مهاجرت روبرو کنند و موجب کاهش اضطراب او شوند، اما در صورتی که والدین در مقابل نظرات منفی و ترس کودک به درستی رفتار نکنند و کودک را مجبور به قبول کردن شرایط کنند، کودک دچار آسیب‌های جدی خواهد شد. پس به یاد داشته باشید که اگر به مهاجرت فکر میکنید، حتما ترس فرزند خود نسبت به این اتفاق را درک کنید و حرف‌های او را بشنوید و سعی کنید او را آرام کنید. بگذارید ابراز وجود کند و حرف بزند و توی ذوق او نزنید تا بتواند آزادانه حرف دل خود را بگوید و از ترس‌ها و نگرانی‌هایش بپرسید و برای آنها راه حل پیدا کنید.
داشتن ارتباط خوب و نزدیک با فرزندان
با کودک‌تان صمیمی، همراه و نزدیک باشید. نزدیک و همراه بودن شما با فرزندتان در تمام اتفاقات زندگی موثر است. مهاجرت هم از این قانون مستثنی نیست. اگر شما ارتباط خوبی با کودک برقرار کنید طی کردن فرایند مهاجرت برای کودک آسان‌تر خواهد بود. ارتباط خوب شامل توجه و محبت، رفع نیازها، شنیدن حرف‌ها و اظهار نظر‌ها است. درباره مهاجرت خود، دلایل آن، حس و تجربیاتی که خواهید داشت با کودک صحبت کنید. درباره روزهای خوب پس از مهاجرت تصویرسازی کنید و یادتان باشد که اگر قولی به کودک می‌دهید؛ حتما به آن عمل کنید و قول غیر عملی ندهید.
بیشتر بخوانید:
زبان باز کردن کودکان
توجه به سن و نیازهای فرزندان طی فرایند مهاجرت
قبل از برنامه‌ریزی برای مهاجرت، شرایط و سن کودک را در نظر بگیرید. معمولا گفته می‌شود که هر چه سن کودک حین مهاجرت کمتر باشد؛ انس گرفتن او به شهر مقصد ساده‌تر خواهد بود. همچنین بهتر است کشور یا شهری را انتخاب کنید که فرهنگ و اجتماع آن با روحیات کودک شما سازگارتر است. پاسخ دادن به سوالات زیر کمک زیادی به برنامه‌ریزی صحیح برای مهاجرت همراه با کودک می‌کند:
تعداد کودکان هم‌سن کودک شما در شهر یا کشور مقصد زیاد است یا کم؟
تا چه اندازه فرهنگ شهر یا کشور مقصد با ارزش‌ها، دین و مذهب و هنجارهای خانواده شما هم راستا است؟
آیا شهر مقصد دارای امنیت کافی برای فرزند شما هست؟ خصوصا برای نوجوانان.
یادگیری زبان کشور مقصد تقریبا چقدر وقت و انرژی می‌خواهد؟ و فرزند شما تا چه حد آماده آن است؟
وضعیت مدارس کشور مقصد چگونه است؟ و بهتر است در کدام قسمت شهر یا کشور جدید ساکن شوید؟
درآمد خانواده شما در کشور مقصد از چه راهی تامین خواهد شد؟ و آیا درآمد شما به قدری خواهد بود که زندگی نسبتا مناسبی فراهم کنید؟
بیشتربخوانید:
یادگیری زبان های خارجی در دوران کودکی
آماده‌سازی کودک برای حضور در جامعه مقصد
اگر شما از قبل فعالیت‌های گروهی را برای کودک در نظر گرفته باشید؛ عادت کردن او به کشور مقصد راحت‌تر خواهد بود. این فعالیت‌ها می‌تواند شامل: رفتن به مدرسه، کلاس‌های گروهی، اردوها و ... باشد، هر چند ممکن است تا مدتی پس از مهاجرت، کارهای اداری زیادی برای انجام داشته باشید؛ اما بهتر است حتما زمانی را برای داشتن تفریحات خانوادگی تنظیم کنید تا کودک احساس تنهایی یا افسردگی نکند. اجازه ندهید کودک هر روز شاهد بحث شما درباره مشکلات مهاجرت باشد. این گفته‌ها برای کودکان اضطراب‌آورند. در کل سعی کنید زندگی بهتری را در شهر یا کشور جدید برای خانواده فراهم کنید، وگرنه مهاجرت می‌تواند تبدیل به فرآیندی عذاب‌آور و حتی افسرده‌کننده برای شما و فرزندان‌تان شود.
