گفت‌وگو: امیر مهدی نعمتی
خانم دکتر الهام رضوی کلیشاوی، متخصص کودکان و نوزادان مطرح کرد:
بسیاری از اختلالات مربوط به شنوایی و بیماری‌های گوش، در بدو تولد و حتی در دوران جنینی بروز می‌کند که هر کدام علایم خاص خودش را دارد.
یکی از این موارد ناشنوایی یا کم شنوایی ناشی از مشکلاتی است که در دوران جنینی برای مادر پیش می‌آید.
در این رابطه با خانم دکتر الهام رضوی کلیشاوی، متخصص کودکان و نوزادان گفت وگو کردیم.
خانم دکتر رضوی در خصوص مشکلات گوش کودکان و نوزادان گفت: مشکلات گوش در کودکان به سه بخش کم شنوایی، بدشنوایی و ناشنوایی تقسیم می‌شود.
بدشنوایی با ناشنوایی یا کم شنوایی کاملاً تفاوت دارد و در واقع بدشنوایی یک اختلال عملکرد است و اختلال ساختمانی گوش محسوب نمی‌شود.
به بدشنوایی کاپد نیز (capd) گفته می‌شود. وی با اعلام اینکه بدشنوایی ناشی از نقص در پردازش ادراکی تحرکات شنوایی است گفت: بدشنوایی مشکلات خاص خودش را دارد و حتی آزمون‌های سنجش شنوایی معمول که در بیمارستان‌ها یا مدارس انجام می‌شود، نمی‌تواند اختلال بدشنوایی را تشخیص دهد.
متخصص کودکان ونوزادان با تاکید بر اینکه برای تشخیص بدشنوایی باید به تکنیک‌های شنوایی شناسی و انجام ارزیابی‌های دقیق شنوایی همت گمارد گفت: امکان ارزیابی بدشنوایی در کودکان کمتر از ۷ سال وجود ندارد و در صورت انجام تست‌های ام.آر.آی یا سی.تی.اسکن، نتیجه آنها نرمال است.
وی با اشاره به اینکه معمولاً زمانی که کودک به مدرسه می‌رود، بدشنوایی تشخیص داده می‌شود گفت: مهم‌ترین وجه افتراق بدشنوایی، اوتیسم ADHD (نقص تمرکز و بیش فعالی) است.
البته در این شرایط نیز آزمون‌های سنجش شنوایی نرمال است. رضوی در خصوص علائم بدشنوایی گفت: علائم بدشنوایی شامل اختلالات یادگیری، خواندن، تلفظ، مشکل در اجرای دستورات، حواس پرتی و عدم توجه، بلند کردن بیش از حد صدای تلویزیون، خستگی وکلافه شدن در محیط‌های شلوغ، ضعف در دایره لغات و حفظ کردن، مشکل در یادگیری زبان دوم و درخواست تکرار مطالب به دفعات است که از دیگر علائم بدشنوایی می‌توان مشکل در پردازش گفتار سریع، حواس پرتی سریع با محرکات خارجی و توانایی ضعیف در موسیقی را نام برد.
وی با تاکید بر اینکه علل مختلفی برای بدشنوایی ذکر می‌شود گفت: مهم‌ترین علل بدشنوایی نارس به دنیا آمدن، آسیب و صدمه به مغز، سابقه ژنتیکی تشنج و صرع و سابقه عفونت‌های دیگر گوش است.
متخصص کودکان و نوزادان در خصوص روش‌های درمان بدشنوایی گفت: درمان بدشنوایی در یک دوره ۳- ۶ ماهه قابل انجام است که عمدتاً به صورت درمان توانبخشی می‌باشد.
وی با اعلام اینکه درمان بدشنوایی به دو شکل کلاسیک و غیر کلاسیک صورت می‌گیرد گفت: در روش درمان کلاسیک بدشنوایی، تمرین برای بهبود مهارت‌های شنوایی، تقویت مهارت مکان‌یابی و جهت‌یابی، بهبود عملکرد درک گفتار در محیط شلوغ، افزایش حافظه فعال شنوایی و حساسیت زدایی نسبت به صدای مزاحم انجام می‌گیرد و در روش‌های غیر کلاسیک نیز استفاده از روش‌های صوت درمانی و همگام سازی همواره مغزی صورت می‌گیرد.
خانم دکتر رضوی در خصوص تأثیر سیگار بر شنوایی جنین گفت: مصرف سیگار در زمان بارداری اثرات متفاوتی بر روی جنین دارد که یکی از مهم‌ترین آنها، تولد نوزاد نارس و نوزاد با وزن زیر ۲۵۰۰ گرم است.
بر اساس مطالعات گسترده، ثابت شده که مصرف توتون در دوران بارداری با اختلالات شناختی، حسی و حرکتی در کودک همراه خواهد بود که احتمالاً نتیجه تأثیر توتون بر تکامل اولیه سیستم عصبی جنین است.
وی افزود: یکی از محققین که بیشتر در حوزه شنوایی جنین تحقیقات داشته در این رابطه می‌گوید که تأثیر نیکوتین بر حلزون گوش داخلی جنین ثابت شده است و برای اثبات تأثیر آن بر سایر بخش‌های سیستم شنوایی، نیاز به تحقیقات بیشتر است تا بفهمیم نیکوتین چه اثری بر تکامل گوش جنین و آسیب در سطح مولکولی هنگام رشد مغز و گوش جنین می‌گذارد.
متخصص کودکان و نوزادان با تاکید بر اینکه نیکوتین و دیگر عناصر تنباکو ساختار پروتئین دی. ان.ای کودک را تغییر می‌دهد گفت: نیکوتین احتمال اوتیسم، چاقی مفرط و آسم را در نوزادان افزایش می‌دهد.
نکته مهم این است که نه تنها دود تنباکو به طور مستقیم زیان‌بار است بلکه اثرات باقی مانده نیکوتین بر لباس، مبلمان و دیگر وسایل نیز مضر است.
وی با اشاره بررسی آثار زیان‌بار نیکوتین روی موش‌ها گفت: در آزمایش بر روی موش‌ها، تأثیر آشکار نیکوتین در نرون‌هایی مشاهده شد که در حلزون گوش داخلی قرار دارند که از آنجا سیگنال به مغز می‌رسد.
به نظر می‌رسد نرون‌هایی که مسئول ارسال سیگنال از حلزون گوش داخلی به مغز کودک مادر سیگاری هستند، ارسال سیگنال به مغز با دقت کمتر و بدتری انجام می‌شود.
گرچه نیاز به مطالعات بیشتر بر تأثیر نیکوتین در شکل گیری سیستم گوش جنین وجود دارد.
خانم دکتر رضوی در خصوص بخش دیگری از گوش گفت: شیپور استاش لوله باریکی است که گوش میانی را به پشت بینی متصل می‌کند و فشار هوا را در دو طرف پرده گوش متعادل می‌سازد.
در بچه‌ها شیپور استاش افقی‌تر است و همین امر باعث شیوع عفونت گوش میانی می‌شود.
وی در خصوص ناشنوایی مادرزادی گفت: شیوع ناشنوایی مادرزادی حدود دو نفر در هر هزار تولد زنده است که البته شامل درجات خفیف، کم شنوایی تا شدید می‌شود و البته آمارها متفاوت است.
شنوایی می‌تواند علل محیطی یا مرکزی داشته باشد و به دو نوع ناشنوایی انتقالی و حسی عصبی تقسیم می‌شود.
متخصص کودکان و نوزادان با اشاره به علل مادرزادی ناشنوایی انتقالی گفت: آنرمالی‌های pinna، کانال خارجی گوش، پرده تمپان، استخوانچه‌ها و به ندرت کلستائنوم مادرزادی از علل ناشنوایی انتقالی است.
وی در مورد علل ناشنوایی مادرزادی حسی عصبی گفت: از مهم‌ترین علل ناشوایی مادرزادی حسی عصبی، عفونت‌های داخل رحمی است که از جمله می‌توان به سرخجه اشاره کرد که در حال حاضر به علت واکسیناسیون مناسب، از شروع آن به شدت کاسته شده است.
خانم دکتر رضوی با تاکید بر اینکه در حال حاضر عفونت‌های CMN شایع‌ترین علت ناشنوایی مادرزادی عصبی است گفت: با شیوع کمتر عفونت‌های ترکسوپلاسوز، سینلیس و درپی سمپلکس را می‌توان نام برد.
وی از دیگر علت‌های ناشنوایی مادرزادی حسی عصبی را علل ژنتیکی نام برد و گفت: این اختلالات می‌تواند همراه با ناهنجاری‌های دیگر یا به تنهایی وجود داشته باشد.
متخصص کودکان و نوزادان با اعلام اینکه ناشنوایی مادرزادی حسی عصبی می‌تواند همراه اختلالات گوش، چشم، متابولیک، اسکلتی، کلیوی و سیستم عصبی باشد گفت: این حالت به دو فرم اتوزدم غالب و مغلوب دیده می‌شود.
وی عارضه دیگر در کودکان را عفونت گوش اعلام کرد و گفت: عفونت گوش در کودکان به دو فرم اصلی عفونت گوش خارجی و میانی مشاهده می‌شود.
اوتیت اکسترن یا عفونت گوش خارجی که به آن عفونت گوش شناگران هم می‌گویند (البته این نوع عفونت در غیر شناگران هم دیده می‌شود) می‌تواند به دو علت میکروبی یا قارچی باشد.
همچنین رطوبت زیاد، خشکی کانال گوش و نبود سرومن، اگزما، درماتیت و ترما به وسیله انگشت یا جسم خارجی یا گوش پاک کن، پوست کانال را مستعد عفونت می‌کند.
خانم دکتر رضوی با تاکید بر اینکه نبود سرومن می‌تواند عامل مهمی در ایجاد اوتیت اکسترن باشد گفت: فشردگی سرومن که باعث جذب آب می‌شود نیز می‌تواند عامل به وجود آورنده این نوع عفونت باشد.
التهاب کانال گوش به علت ویروس هریس _واریسکا و اگزما نیز می‌تواند سبب ادینت خارجی شود.
وی علائم عفونت گوش خارجی را شامل درد شدید گوش اعلام کرد که با دستکاری غضروف گوش بسیار شدیدتر می‌شود و گفت: معمولاً قبل از بروز درد، خارش وجود دارد.
متخصص کودکان ونوزادان در مورد روش درمان عفونت گوش خارجی گفت: درمان این نوع عفونت شامل استفاده از قطره‌های گوش و مجاری، آنتی‌بیوتیک و گاما کورتیکو آستروئید است.
روش پیشگیری از این نوع عفونت نیز استفاده از الکل رقیق شده یا اسید اسیتیک 2 درصد بعداز شنا و حمام است.
وی در مورد عفونت گوش میانی یا اتیت مدیا گفت: عفونت گوش میانی بعد از سرماخوردگی شایع‌ترین علت مراجعه کودکان به پزشک است.
شیوع آن بین ۶ - ۲۰ ماهگی است. عوارض آن می‌تواند شامل از دست رفتن شنوایی، اختلال در صحبت، پارگی پرده تمپان، ماستوئیدیت، فلج عصب وی، کلستاتوم و لابیرنت باشد.
مننژیت و حتی آسیب مغزی نیز در این مورد مشاهده شده است.
خانم دکتر رضوی با اعلام اینکه ۶۶ - ۹۹ درصد کودکان تا سن دو سالگی یک بار دچار عفونت گوش میانی می‌شوند گفت: حداکثر شیوه این نوع عفونت بین ۶ - ۲۰ ماهگی است و مهم‌ترین دلیل شیوع آن در این سنین، عدم تکامل کافی سیستم دفاعی بدن و ساختمان شیپور استاش در این سنین است که البته این بیماری در پسرها شایع‌تر است.
همچنین در بعضی از خانواده‌ها بیشتر دیده می‌شود. وی با تاکید بر اینکه مصرف شیر مادر شیوع عفونت گوش میانی را کمتر می‌کند گفت: قرار گرفتن در معرض دود سیگار، شیوع این بیماری را بیشتر می‌کند و بیشتر در فصول سرد دیده می‌شود.
متخصص کودکان و نوزادان مهم‌ترین عامل ایجاد کننده عفونت گوش میانی را باکتری‌ها اعلام کرد و گفت: علائم بالینی این نوع عفونت شامل درد گوش، بی قراری، بی خوابی، شیر نخوردن و به ندرت کشیدن گوش و تب است.
وی با اعلام اینکه در صورت پارگی پرده گوش تمپان، ترشح از گوش خارج می‌شود که به آن آتور می‌گویند گفت: علائم سیستمیک در این بیماری ممکن است شامل نوعی عفونت باشد و گاهی هیچ علامتی دیده نمی‌شود.
اما وجود مایع در پشت پرده تمپان با کاهش شنوایی همراه است.
خانم دکتر درمان این نوع عفونت را استفاده از آنتی بیوتیک‌های سیستمی اعلام کردو گفت: آموکسی‌سیلین و کوآموکسی‌کلاو از جمله آنتی‌بیوتیک‌هایی است که در این نوع عفونت استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید:
