گفتگو : رضاحسینمرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی – خبرنگار
تحریریه زندگی آنلاین : محمدعلی صحراییان، متخصص مغز و اعصاب، فلوشیپ ام.اس از سوئیس و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در ۲۷ بهمن‌ماه ۱۳۵۰ در شهرستان جهرم استان فارس متولد شد. دوران کودکی تا دبیرستان را در این شهرستان پشت سرگذشت. پس از موفقیت در کنکور و پذیرش در رشته پزشکی درنهایت سال ۱۳۶۹ دانش‌آموخته پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز شد. پس از شرکت در آزمون تخصص، دوران دستیاری تخصص رشته مغز و اعصاب را با رتبه اول برد تخصص در سال ۱۳۸۱ در دانشگاه علوم پزشکی تهران پشت سرگذشت. چندی بعد برای گذراندن دوره فلوشیپ ام.اس به دانشگاه به ازل سوئیس در سال1384 رفت و سپس به ایران بازگشت.
وی در برخی از خاطرات خود می‌گوید: مادرم خانه‌دار و پدرم مغازه‌دار بود. دوره ابتدایی به مدرسهٔ پیروزی و راهنمایی به مدرسهٔ شرف و فردوسی و مقطع دبیرستان به مدرسهٔ خواجه نصیر جهرم می‌رفتم. جزو شاگردان خوب بودم و در سال سوم متوسطه از رشتهٔ ریاضی به رشتهٔ تجربی تغییر رشته دادم.سال ۱۳۶۹ در دانشگاه علوم پزشکی شیراز قبول شدم و پزشکی عمومی را در دانشگاه علوم پزشکی شیراز گذراندم.
بیشتربخوانید:
درمان های امید بخش برای بیماری‌ام.اس ( قسمت اول )
تغییر شیوه زندگی مهم‌ترین اصل در مسیر درمان ام.اس
مهم‌ترین نکته در کنار تجویز به‌موقع داروها، تغییر مناسب در شیوه زندگی و تغذیه است.به نظر می‌رسد که این بیماری به استرس خیلی زیاد وابستگی دارد و حملات بیماری به دنبال استرس، تنش‌ها ، نگرانی‌ها و اضطراب افزایش بیشتری پیداکرده و باعث تشدید حملات می‌شود.
ورزش و تحرکات روزمره نقش بسیار خوبی در کنترل بیماری دارد به‌گونه‌ای که صدها مطالعه این موضوع را تأکید و تأیید کرده است. خیلی اوقات به بیماران میگویم که اگر حال خوبی دارید به مدد ورزش است وگرنه داروها، خیلی قوی نیست. ورزش در کنار داروی مناسب می‌تواند روند بیماری را کند و یا متوقف کند.
تغذیه مناسب شامل کاهش مصرف مواد غذایی پرچرب و افزایش مصرف غذاهای پر فیبر، سبزیجات و میوه‌جات است که در کنار آن بر کاهش مصرف نمک نیز تأکید می‌شود.در مورد درمان‌های دارویی در بیماری‌ام.اس سه هدف اصلی وجود دارد؛ یکی اینکه اگر فردی دچار حمله‌ام.اس شده است با دارو وی را از این حالت خارج کنیم. مثلاً بیماری که دچار تاری دید، ضعف اندام، اختلال درحرکت شده است باید در اولین فرصت از این حمله خارج شود. بدین ترتیب از دوزهای بالای کورتن و در صورت عدم پاسخ‌دهی مناسب از تعویض پلاسمای خون بهره می‌گیریم.
اما برای اینکه جلوی حمله‌های بعدی را بگیریم پس از تشخیص قطعی و دقیق بیماری‌ام.اس بر اساس تعداد و نوع و شدت حملات، جنسیت بیمار، میزان و موقعیت پلاک‌های مغزی و عصبی می‌توان داروی مناسب بیمار را انتخاب کرد. خوشبختانه طی بیست سال اخیر تحولات خوبی در تولید داروها به وقوع پیوسته است؛ اگر بیست سال پیش را بررسی کنیم شاید فقط سه داروی اصلی وجود داشت.الان این تعداد به بیست داروی جدید و متنوع رسیده است که تأییدیه جهانی نیز دارد. پزشک متخصص بر اساس نوع و شدت بیماری، داروی بیمار را انتخاب می‌کند. داروها تنظیم‌کننده و تعدیل‌کننده سیستم ایمنی بدن بیمار است. هرکدام خوبی‌ها و بدی‌های خاص خود رادارند. ما نمی‌توانیم برای فرد بیماری که‌ام.اس شدید دارد از یک داروی تنظیم‌کننده سیستم ایمنی استفاده کنیم بلکه باید از داروی سرکوب‌کننده آن استفاده کرد.
داروها انواع مختلف دارند. یکدست اینترفرون ها هستند برخی به‌طور هفته‌ای یک‌بار یا سه مرتبه تجویز می‌شوند. دارویی به نام "گلاتیرامر استات" هفته‌ای سه مرتبه تزریق می‌شود. داروهای دیگر به‌صورت تزریق وریدی به شکل اینفیوژن، به‌طور ماهیانه یا شش ماه یک‌بار تزریق می‌شوند که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند تا سیستم ایمنی حمله خود ایمنی نکند.درنهایت داروهایی در شکل قرص وجود دارد که سیستم ایمنی راکمی ضعیف می‌کند تا از حمله آن به بدن جلوگیری کند.
بیشتربخوانید:
درمان "ام‌اس" با راهکارهای طب سنتی
افق روشنی در درمان وجود دارد
خوشبختانه درمجموع افق روشنی درزمینهٔ درمان‌ها وجود دارد به‌گونه‌ای که بیست سال پیش‌درمان‌ها تا حدود سی درصد تأثیر داشت ولی اکنون به بیش از هفتاد درصد اثربخشی رسیده است.برای آینده کارهای بسیار زیادی جهت بیماران ام.اس در حال انجام است که برخی در مراحل تحقیقاتی است؛ برخی هنوز تأییدیه سازمان غذا و دارو (اف.دی.ای) را نگرفته است.کاربر روی ایمونوتراپی یا در اصطلاح درمان‌های ایمونولوژیک که سیستم ایمنی را در برابر حملات مجبور به تحمل می‌کنند در حال پیگیری و انجام است.
پیرامون کاربرد سلول‌های بنیادی در درمان ام.اس هنوز در مراحل تحقیقات و گرفتن تأییدیه‌های لازم هستیم. فقط در برخی مراکز دنیا روی برخی از بیماران که به هیچ دارویی پاسخ مثبت نداده‌اند طی شرایط خاص سلول‌های بنیادین تجویز می‌شود.داروهایی که بتواند ناتوانی‌ها را بازگرداند، عمده تولیدات دارویی در دنیاست. بالغ‌بر دو هزار و پانصد گروه تحقیقاتی پیرامون بیماری‌ام.اس در دنیا مشغول تلاش هستند. زمینه‌های مختلف بیماری‌ام.اس به‌عنوان یک بیماری مهم در دنیا توجه شده است. چیزی که بیماری را مهم کرده این است که هدف اصلی مبتلایان این بیماری گروه‌های سنی جوانان است. وقتی نوعی بیماری جوانان جامعه را درگیر می‌کند، بی‌شک همه نگاه‌ها را به خود معطوف می‌کند و سعی می‌شود تا حد ممکن آن را کنترل کرد.
انجمن ام.اس ایران عضو فدراسیون جهانی‌ام.اس
انجمن ام.اس ایران چهل و دومین عضو فدراسیون ام.اس جهانی(ام.اس.آی.اف) است. دفتر این فدراسیون در لندن است و انجمن ام.اس کشورهای مختلف دنیا اعضا آن را تشکیل می‌دهند که کارهای تحقیقاتی خود را درزمینهٔ های علمی و فعالیت‌های اجتماعی متمرکز کرده‌اند. یک روز در ماه هرسال به‌عنوان روز جهانی‌ام.اس در نظر گرفته‌شده است و در تمام نقاط دنیا مراسم‌هایی برگزار می‌شود. همچنین گرفتن بودجه و اعتبار برای کارهای علمی و پژوهشی و کمک به بیماران نیز انجام می‌شود. هماهنگ کردن تحقیقات در تمام دنیا و ارائه راهکارهای درمانی بخش دیگری از فعالیت‌های فدراسیون جهانی را به خود اختصاص داده است. مثلاً در زمان اپیدمی کووید، دادن راهکار برای چگونگی واکسیناسیون و درمان‌ها یکی از کارهای این فدراسیون بوده است.
من تا حدود ده سال بعد از تحصیل با دانشگاه به ازل(محل تحصیلات تکمیلی) همکاری داشتم ولی اکنون تعدادی از دانشجویانم در این دانشگاه مشغول فعالیت‌های پژوهشی هستند که گاهی اوقات باهم در ارتباطیم و پروژه‌هایی را انجام می‌دهیم.
بیشتربخوانید:
کنترل ام‌اس با تغذیه
درمان "ام‌اس" با راهکارهای طب سنتی
احتمال ارتباط بین ام.اس با مشاغل
نقش فلزات سنگین در بروز بیماری‌ام.اس درگذشته مطرح شد ولی امروزه به‌طورجدی به تأیید نرسیده است. اما آنچه مهم است اینکه اگر فردی دچار این بیماری شد، باید تا حد امکان از شغل‌های پراسترس فاصله بگیرد. اینکه بیماری‌ام.اس نوعی بیماری وابسته به شغل است هنوز به اثبات نرسیده به‌جز اینکه استرس شغلی در بروز و تشدید آن به‌طورجدی نقش دارد.بهترین و ارزشمندترین ورزش برای این بیماران ورزش‌های ایروبیک و هوازی، یوگا، شنا و آب‌درمانی به‌ویژه برای افرادی که مشکلات حرکتی پیداکرده‌اند بسیار مهم است.
راه‌اندازی بزرگ‌ترین مرکز ام.اس
مهم‌ترین خبری که برای سال آینده منعکس خواهد شد و موجب خوشحالی ما و بیماران می‌شود، راه‌اندازی بزرگ‌ترین مرکز درمانی‌ام.اس ایران و خاورمیانه به همت یک فرد خیر گران‌قدر با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران در بیمارستان سینا است.کارهای ساختمانی آن رو به اتمام است و اقدامات تجهیز نیز سال آینده انجام خواهد شد.
مشکلی در تأمین و تولید داروها وجود ندارد
اکثر داروهای موردنیاز و کاربردی بیماران ام.اس که در دنیا به تولید رسیدند در کشور نیز تولید داخل شده است. نکته اینکه داروهای جدید یعنی آن دسته داروهایی که از سال 2018 در دنیا تولیدشده است، برای واردات یا تولید داخل کشور هنوز تأییدیه نگرفته‌اند و آن‌ها را در اختیار نداریم؛ به دلیل مشکلات موجود هنوز وارد فهرست دارویی کشور نشده‌اند. ولی اکثر داروهای پایه و ضروری در کشور تولید می‌شود و در دسترس است.
توصیه مهم و کلیدی به بیماران
بیماری‌ام اس یک بیماری مزمن است. این بیماری خیلی تلاش می‌کند که همگی ما را خسته کند؛ بیمار، پزشک، جامعه، اطرافیان، همگی را اذیت می‌کند. البته چندین دهه تحمل یک بیماری بسیار سخت و نیازمند طاقت فراوان است. تصور کنید همه‌سال‌های عمر بخواهید با یک بیماری مثل سرماخوردگی زندگی خود را سپری کنید؛ خیلی دشوار است. ولی از همه مهم‌تر داشتن یک روحیه خوب است. وقتی روحیه خراب باشد بیماری در یک‌فاز بد شدن قرار می‌گیرد و همین بد شدن از سوی دیگر روحیه را نیز خراب‌تر می‌کند. این چرخه معیوب نیازمند مقابله و شکستن است. مثال این موضوع خوردن آب‌شور دریا در زمان تشنگی و گرفتاری روی دریاست. کسانی که بیماری خود را پذیرفتند و تمام تلاش خود را در جهت مقابله با آن قراردادند یا شیوه زندگی را متحول کرده‌اند، خیلی در کنترل بیماری‌ام.اس موفق خواهند بود.
بیشتربخوانید:
در چه سنی ام اس سراغمان می‌آید؟ + ۵ علائم اولیه
آرزویی برای بیماران ام.اس
چیزی که طی این سال‌ها در ذهن من ماندگار شده، داستان و سرگذشت زندگی بیمارانی است که طی این دو دهه از نزدیک با آنان مواجه بودم. آرزوی من درمان کامل بیماری‌ام.اساست و اینکه دیگرکسی از این بیماری رنج نبرد. در دنیا بسیاری از بیماری‌ها طی یک‌زمان خاص به تاریخ پیوسته‌اند و تحت کنترل بشریت درآمده‌اند. امیدوارم بیماری‌ام.اس نیز در آینده هرچه نزدیک همچنین سرنوشتی داشته باشد. ممکن است این آینده خیلی نزدیک نباشد ولی باید دعا کنیم که خدا این آینده را هرچه نزدیک‌تر کند. پس باید امیدوار بود.
