كاربرد لـيزر در رفع موهای زائد
موهای زائد یا ناخواسته یكی از مشكلات شایع زیبایی در هر دو جنس زن و مرد است. البته پرمویی در هر كدام دو مفهوم متفاوت دارد. در مردان رویش ریش و سبیل امری طبیعی و مطلوب است؛ در حالی كه در خانم‌ها رشد موی صورت و بدن یك امر ناخواسته، بسیار رنج آور و باعث ایجاد مسائل روحی اجتماعی، به خصوص در سنین بلوغ می‌باشد. هنگام بلوغ در اثر تبدیل موهای نازك به موهای ضخیم و پررنگ، موهای ترمینال یا نهایی ایجاد می‌شوند. چنانچه در خانم‌ها میزان آندروژن (هورمون مردانه) بیش از حد باشد و یا گیرنده‌های آندروژنی حساسیت بیش از حد داشته باشند، ممكن است موهای ترمینال در نواحی از بدن زنان رشد كند كه معمولا در مردان بالغ دیده می‌شود؛ مثل ناحیه چانه، بالای لب، گردن، سینه و یا موهای كلفت بدن كه به آن بیماری :«هیرسوتیسم» می‌گویند.
تاریخچه لیزر
تاریخچه لیزر به سال 1948 میلادی برمی‌گردد. پروکروف تاونز در آمریكا وسیله‌ای ساخت كه توسط گاز آمونیاك باعث تقویت میكروموج می‌شد و این وسیله لیزر نام گرفت. در سال 1955 تا 1958 تاونز و پاسوف، اولین تئوری‌های تقویت نور را در جهان مطرح كردند. هنگامی كه در سال 1964 این افراد جایزه نوبل فیزیك را دریافت كردند عامه مردم بیش از پیش به اهمیت علمی و عملی لیزر پی بردند. در سال 1960، مین آمریكایی موفق شد با ساخت اولین تقویت‌كننده گسترده نور در طول موج 649، سازنده اولین لیزر باشد و پس از آن افتخار ساخت اولین لیزر گازی مخلوط هلیوم نئون در آمریكا نصیب دانشمند جوان ایرانی شد و پس از آن انواع لیزرهای دیگر ساخته شد. جالب است بدانید که استفاده از لیزر در درمان ناهنجاری‌های پوست، 30 سال قدمت دارد. اولین بار در سال 1970 از لیزر آرگون در درمان ضایعات پوستی استفاده شد. برای ایجاد یك اثر بالینی در پوست ابتدا باید اشعه، جذب پوست شود كه این امر بستگی به طول موج لیزر دارد و در طول موج‌های مختلف لیزر جذب قسمت‌های انتخابی در داخل بافت زنده پوست می‌شود و اثرات مطلوب به دست خواهد داد.
انواع روش‌های پایدار كاهش مو
در روش الكترولیز، فولیكول مو با دو مكانیسم تخریب می‌شود: یكی الكتروترمولیز كه تخریب دراثر گرما صورت می‌گیرد و دیگری تولید اكسترومكانیكال رادیكال‌های آزاد. در انجام الكترولیز نیاز است كه الكترود موازی با زاویه رویش مو با دقت وارد فولیكول مو شود و جریان الكتریسیته را به آنجا منتقل كند. عیب این روش این است كه با هر بار درمان، فقط 20 تا 30 درصد فولیكول موها از بین می رود و هر جلسه ناحیه كوچكی را می‌توان درمان كرد. عوارض جانبی الكترولیز به شكل درد و احساس ناراحتی در بیمار، ایجاد اسكار و كلوئید، هیپو و هیپرپیگمانتاسیون بعد از التهاب، دلمه، ندول‌های فولیكولر و فعال شدن تب خال می‌باشد. انتقال بیماری‌هایی مثل هپاتیت و ایدز در صورت رعایت نكردن نكات استریلیتی نیز وجود دارد. فتودینامیك تراپی روش جدیدی است، ولی تاثیر آن در کاهش موهای ناخواسته در مقایسه با الكترولیز و لیزر كمتر است. در این روش از یك ماده حساس‌كننده به نور، به صورت موضعی یا سیستمیك استفاده می‌شود و یك منبع نور، نور را در یك طیف نوری خاص به ناحیه می‌تاباند. لیزر امروزه یكی از بهترین روش‌های پایدار کاهش موهای زائد برای مدت طولانی به‌شمار می‌آید و درمان موهای ناخواسته در مناطق محدود است و در درمان مناطق وسیع پوشیده از موهای ناخواسته بی‌رقیب است.
تعداد جلسات درمان با لیزر و پاسخ بیماران به درمان
تعداد جلسات مورد نیاز برای به‌دست آوردن نتایج مطلوب طولانی‌مدت به نوع پوست بیمار وچرخه رویش موها بستگی دارد و نتایج درمانی ممكن است با توجه به رنگ مو و پوست متفاوت باشد (به طور متوسط 4-7 جلسه). زمینه ژنتیکی، وضع تغذیه، تغییرات وزن، وضعیت متابولیک بدن و هورمون‌ها در مشخصات مو موثرند. لیزرها ظرفیت رشدی فولیكول‌ها را آهسته می‌كنند. اما از آنجا كه خیلی از موها پس از درمان وارد فاز رشد می‌شوند، ممكن است درمان مجدد لازم باشد. مناسب‌ترین بیماران برای لیزرتراپی تیپ‌های پوستی روشن (تیپ I) با موهای تیره هستند. در بیماران با تیپ پوستی بسیار تیره (تیپ VI) با موهای روشن و خاكستری كمترین پاسخ درمانی مشاهده می‌شود.
از میان بردن موهای روشن و سفید
برای از بین بردن موهای روشن، خاكستری وسفید هنوز لیزر موثری وجود ندارد و برای این موها ابتدا رنگدانه خارجی توسط فولیكول مو جذب و سپس از لیزر Nd:YAG استفاده می‌شود. پیشگویی دقیق نتایج درمان در افراد مختلف به علت گوناگونی بیماران و طبیعت رشدی فولیكول مو (مراحل مختلف رشد مو) مشكل است. پزشكان خود را متعهد به انجام لیزر به عالی‌ترین نحو می‌دانند و تلاش می‌كنند نتایجی را که از نظر زیبایی (cosmetic) مد نظر بیمار است، فراهم نمایند. به هر حال نمی‌توان نتیجه نهایی درمان را تضمین نمود.
درمان مناسب جهت از بین بردن موهای زائد
انتخاب روش درمانی مناسب برای موهای زائد مستلزم شناخت علت ایجاد آن است؛ ولی به طور كلی می‌توان به درمان‌های دارویی، كاهش وزن و روش‌های رفع موهای زائد اشاره كرد. روش‌های رفع موهای زائد را نیز می‌توان به انواع موقت و پایدار دسته‌بندی نمود. روش‌های موقتی عباتند از: تراشیدن موها، استفاده از ساینده، اپیلاسیون و دپیلاسیون (استفاده از مواد موزدای شیمیایی). روش‌های پایدار كاهش مو كه باعث تخریب فولیكول موها می‌شوند عبارتند از: الكترولیز، فتودینامیك تراپی و لیزر.
سیستم‌های رایج كنونی
در حال حاضر سیستم‌های لیزری زیر به منظور از میان بردن موهای ناخواسته مورد استفاده قرار
می‌گیرند. ویژگی‌های تمامی دستگاه‌های فوق این است كه بیشترین صدمه را به پیاز مو وارد می‌كنند؛ بدون اینكه بافت سالم اطراف دچار تغییرات چندانی شود. این لیزرها عبارتند از:
1- Ruby laser (694 nm) در تیپ پوستی 1 تا 3 با موهای تیره موثر است.
2- Diode laser (800 nm) كه آثار طولانی مدت در موزدایی دارد و كم‌خطرتر از لیزرهای الكساندرایت و روبی است.
3- Alexandrite laser (755 nm) كه سبب آسیب كمتر اپیدرم در پوست‌های تیره می‌شود.
4- Nd: YAG laser (1064 nm)
5- Q-switched Nd:YAG laser برای پوست‌های تیره مفید است. این لیزر سبب تاخیر در رشد مو می‌شود، ولی موزدایی طولانی مدت نمی‌دهد.
6- Intense Pulsed Light (IPL): لیزر نیست، ولی به علت شباهت خاصش به لیزر، معمولا با لیزرها دسته‌بندی می‌شود.
از تركیب و تلفیق دو لیزر یا لیزر با تكنولوژی‌های دیگر نیز می‌توان استفاده كرد؛ مثل تلفیق لیزر الكساندرایت 755 نانومتر با لیزر Nd:YAG در یك دستگاه، تلفیق IPL با لیزر Nd:YAG 1064nm برای درمان موهای زائد در طیف وسیعی از تیپ‌های پوستی و تكنولوژی الكترو اپتیكال سینرژی (ELOS) كه در آن از تركیب و همسویی انرژی الكتریكی (دستگاه رادیوفركانسی) و لیزر استفاده می‌شود.
