زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر حمیدرضا اکبری گیلانی

کیسه بیضه یا اسکروتوم در هر سمت محتوی بیضه، غده اپیدیدیم، لوله منی‌بر یا واز، عروق و اعصاب می‌باشد. بیضه طبیعی غده‌ای تخم‌مرغی شکل است که حدود 4 - 5 سانت طول دارد و بصورت تقریبا عمودی داخل کیسه بیضه به طنابی که حاوی عروق و اعصاب و لوله منی‌بر (واز) است، آویزان می‌شود.

بیضه طبیعی، عضوی پرعروق بوده و به ضربه و درد حساس است. معمولاً یکی از بیضه‌ها (در بیشتر موارد بیضه راست) کمی بالاتر از بیضه دیگر قرار دارد. غده اپیدیدیم در بالا و عقب بیضه به آن چسبیده است و در واقع مسیر عبوری اسپرم‌های تولید شده در بیضه به سمت لوله واز می‌باشد. گاهی وجود بافتی اضافی در فضای کیسه اسکروتوم و یا تورم بیضه و اپیدیدیم منجر به بزرگ شدن محتویات کیسه بیضه می‌شود. از جمله این موارد می‌توان به ارکیت یا عفونت بیضه، تومورهای بیضه، فتق اینگوینال، هیدروسل و واریکوسل اشاره کرد.

ارکیت یا عفونت بیضه

عفونت‌های بیضه منجر به بزرگ شدن سریع و دردناک بیضه و اپیدیدیم می‌گردد. معمولاً درد ارکیت  هنگام راه رفتن تشدید می‌شود. بیمار تب و گاهی علائم سوزش و تکرر ادرار نیز دارد. مراجعه زودهنگام به پزشک و درمان آنتی‌بیوتیکی مناسب و استراحت کافی منجر به بهبودی می‌شود.

تومور‌های بیضه

این تومورها بیشتر در سنین جوانی و میانسالی ایجاد می‌گردند. با اینکه نسبت به سایر علل بزرگی کیسه بیضه نادرند، ولی تشخیص به موقع منجر به درمان کامل تومور بیضه می‌گردد. بزرگی بیضه در تومور معمولاً بدون درد است؛ لذا توصیه می‌شود درصورت بزرگی بدون درد بیضه به پزشک مراجعه شود. درمان جراحی برای تمامی این بیماران و درصورت پیشرفته بودن تومور، شیمی درمانی و رادیوتراپی صورت می‌گیرد.   

فتق یا هرنی اینگوینال

فتق یا هرنی اینگوینال در اثر ضعف عضلات جدار شکم در ناحیه پایین شکم و کشاله ران ایجاد می‌شود. گاهی نیز ارتباطی بین فضای شکم و کیسه بیضه ایجاد شده و باعث ورود روده‌ها و احشای شکمی به داخل اسکروتوم می‌شود. به‌علت احتمال پیچش روده‌ها در فضای محدود کیسه بیضه، در صورت لزوم، درمان جراحی انجام می‌گیرد. در این جراحی ارتباط فضای شکمی و کیسه بیضه بسته شده و عضلات جدار شکم با کمک بخیه‌های قوی تقویت می‌شوند.

هیدروسل

پرده‌ای دو‌لایه دور هر بیضه  به نام تونیکا واژینالیس وجود دارد. به علت وجود مقدار مختصری مایع زرد و شفاف بین دو لایه تونیکا واژینالیس، این پرده وظیفه محافظت از بیضه در برابر ضربه‌های احتمالی را می‌دارد. گاهی ترشح این مایع بیش از حد طبیعی شده و منجر به بزرگی و احساس سنگینی اسکروتوم یک یا هر دو طرف می شود. به این تجمع بیش از حد مایع اطراف بیضه بیماری هیدروسل می‌گویند. درمان هیدروسل، عمل جراحی تخلیه مایع و برداشتن قسمتی از تونیکا واژینالیس است.   

واریکوسل

واریکوسل یا واریس بیضه، به متسع شدن سیاهرگ‌های بیضه گفته می‌شود كه معمولاً به‌صورت کلافی کرمی شکل در بالای بیضه لمس می‌شود و بیشتر موارد در بیضه چپ مشاهده می‌گردد. معمولاً باعث درد نمی‌شود، ولی در برخی موارد منجر به ناباروری می‌گردد؛ لذا آزمایش مایع منی و در صورت ضعیف بودن اسپرم‌ها، درمان جراحی توصیه می‌شود.