نقش زنان و مادران در اجتماع و خانواده برای پیشگیری از این اپیدمی تا چه میزان است؟
زنان اگر چه در سطوح بسیار بالای مدیریتی کشور نیستند ولی درصد قابل توجهی از افرادی که در وزارت بهداشت و مراکز درمانی فعالیت می‌کنند بانوان و زنان این کشور هستند. تعداد زیادی پزشک وپرستار زن داریم. جالب اینکه جایی خواندم کشورهایی در مقابله با کرونا موفق بودند که تصمیم گیران آن در سطوح بالا، زنان بودند مانند آلمان، نیوزلند... .
همه اگر چه دوش به دوش در حال تلاش هستیم ولی زنان جایگاه قابل توجهی دارند حتی در کمیته‌های کرونا از جمله کمیته علمی ستاد ملی کرونا تعدادی از متخصصان عفونی زن هستند و در این جلسات حضور دارند.
در منزل نقش خانم‌ها به عنوان مادر و همسر است ولی همه امور مدیریتی منزل در اختیار زن و مادر خانواده است. نقش مادران در آموزش بهداشت فردی و مراقبت‌های پیشگیرانه بسیار بالا است. اگرچه وظیفه آموزش و پروش است که بسیاری از نکات را بطور صحیح آموزش دهد ولی خانواده و مادر خانواده در رأس مباحث آموزشی قرار دارد و باید کمبودهای آموزشی فرزندان را برطرف سازد. آنان نحوه صحیح ماسک زدن، سرفه کردن یا عطسه زدن را باید بخوبی آموزش دهند. انتقال بدون علامت بیماری کرونا، توسط جوانان ونوجوانان بیشتر رخ می‌دهد که در این میان آموزش پیشگیری و مراقبت توسط مادران بسیار مهم است.
بیشتربخوانید:
مادران، سفیران بهداشت خانواده ( قسمت اول )
در نهایت مراقبت از افراد مبتلا در منزل بر عهده مادر و زن خانواده است. نقش زنان در بهداشت خانواده فوق العاده مهم است و باید به طور دقیق به آنان آموزش داد تا آنان نیز به سایر اعضا خانواده آموزش دهند. مادران سفیران بهداشتی و مراقبت از کرونا در منزل هستند.
مادران باید بدانند که چگونه به تغذیه و مراقبت از بیمار مبتلا در منزل توجه کنند. اینکه چگونه اقدام کنند که سایرین، آلوده و مبتلا نشوند. نقش زن در این موقعیت بسیار مهم است؛ چه به عنوان متخصص در کار و بیرون از منزل و چه به عنوان مادر در منزل که از اهمیت کلیدی برخوردار است.
تغذیه و پخت و پز در منزل در این ایام باید چگونه باشد؟
تغذیه از غذای خاصی توصیه نمی‌شود. اغلب بیماران دچار بی اشتهایی می‌شوند و باید غذاهایی کم حجم میل کنند. ولی مصرف مواد پروتئینی، سبزیجات و میوه‌های تازه به سیستم ایمنی کمک می‌کند. در بعضی خانواده‌ها مقدار زیادی گوشت می‌پزند و آب آن را تغلیظ می‌کنند به خیال اینکه خاصیت بالای در این مقدار آبگوشت است... در حالی 75 درصد خاصیت آبگوشت در همان مقداری است که از باقیمانده‌های جامد آبگوشت می‌ماند ولی دور می‌ریزند. بهتر است گوشت، سبزیجات وحبوبات... را با هم بپزیم و با مخلوط کن میکس کنیم (مثل غذای کودک) و بصورت غذای نرم شده به بیماربدهیم. ما اغلب دستورات غذایی را به مادری که در منزل از بیمار پرستاری می‌کند می‌دهیم.
بیشتربخوانید:
دکتر مینو محرز:رستوران نروید، چون با ماسک نمی توانید غذا بخورید!
شخص شما هم سابقه ابتلا به کرونا داشتید. احوال شما چطور بود؟ از تجربه خودتان بگویید.
آن اوایل که هنوز بیماری کرونا زیاد شناخته شده نبود، چند وقت دچار تعریق، خستگی... شدم. اوایل بیمارانی از قم داشتم و تست کووید نیز در دسترس نبود؛ در بازدید از یک آزمایشگاه که مشغول راه اندازی تست کووید 19 بود من هم تست دادم و متوجه مثبت بودن ام شدم. (تست پی سی آر از ترشحات بینی مثبت). به مدت دو هفته خودم را در منزل قرنطینه کردم و بعد که تست دادم منفی بود از قرنطینه خارج شدم. متاسفانه اوایل در خصوص استفاده از ماسک زیاد رعایت نمی‌کردیم.
چقدر این بیماری سایر بیماری‌ها از جمله بیماریهای غیر واگیر مثل سرطان، امراض قلب ودیابت را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
متاسفانه مدتی است که مردم از ترس کرونا برای چکاپ و پیگیری سایر بیماریهای خود به مراکز درمانی و مطب مراجعه نمی‌کنند. متاسفانه بی توجهی به بیماری اصلی و زمینه‌ای مانند بیماریهای قلبی، ریوی، سرطان ... توسط افراد موجب افزایش آمار مرگ ومیر می‌شود. شاهد اینگونه مرگ‌ها را نیز در کشور هستیم. به بهانه اینکه می‌ترسند کرونا بگیرند. ولی بسیاری از مراکز درمانی در کشور هستند که اصلاً بیمار کرونایی پذیرش نمی‌کنند یا اینکه بخش مخصوص و ایزوله دارند.
احتمال انتقال به جنین در بیماری کرونا تا چه میزان است؟
وجود ندارد. در اصل گزارشی مبنی بر کووید مادرزادی نداریم. از راه شیردهی هم منتقل نمی‌شود. ولی به خانم‌های باردار توصیه می‌کنیم که حتماً واکسن آنفولانزا را در زمان مناسب تزریق کنند چون حامله بودن برای ابتلا به آنفولانزا ریسک است.
بیشتربخوانید:
هشدار مینو محرز درباره تاثیر سفرها در شیوع دوباره کرونا
درخصوص واکسن ضد کرونا بفرمایید. آخرین یافته‌ها چیست؟
بسیاری از نقاط دنیا در این خصوص کار کرده‌اند. دانشگاه آکسفورد ... کمپانی‌های انگلیسی، آمریکایی، آلمانی... مدت‌هاست در حال تلاش هستند. مراحل مقدماتی را گذرانده‌اند و نتایج خوبی از نظر ایمن بودن واکسن تولیدی توسط خودشان گرفته‌اند. تصور می‌شد که اگر فردی به این بیماری مبتلا شده دیگر امکان ابتلا وجود ندارد ولی اینطور نبود چون متاسفانه مصونیت پایداری وجود ندارد. بنابر این مشخص نیست مصونیت واکسن تولیدی نیز تا چه میزان پایدار باشد.
مشخص نیست که باید ماهانه یا سالانه... تزریق شود. باید شکر کنیم که این واکسن تولیدی بگونه ای باشد که مانند واکسن آنفولانزا سالانه تزریق شود. متاسفانه هیچ چیز قطعی از میزان و نحوه جهش ویروس کووید 19 در اختیار نداریم که ببینیم رفتار این ویروس در برابر تزریق واکسن و میزان ایمنی زایی آن تا چه حد است. ولی خوشبختانه واکسن‌هایی تولید شده و تصور می‌کنم تا چند ماه آینده روانه بازار جهانی شود. شاید اوایل سال جدید میلادی وارد بازار شود.
در ایران نیز روی واکسن کرونا در حال فعالیت هستند.
احتمال دستکاری ژنتیکی را تا چه میزان میدانید؟
هیچ کسی نتوانسته بطور دقیق موضوع دستکاری ژنتیکی ویروس کووید 19 را ثابت بکند. چند نفر در فضای مجازی در این خصوص اظهار نظر کردند. به نظرم اطلاع رسانی نادرست در فضای مجازی بدتر از بیماری کرونا مردم را دچار مشکل کرده و می‌کند. عده‌ای گفته‌اند که این ویروس دستکاری شده و قطعه‌ای از ساختار ویروس ایدز در توالی ژنتیکی ویروس کووید 19 شناسایی شده است که احتمالاً این بخاطر این است که وقتی ویروس وارد بدن می‌شود در این بین با اتصال به ساختار ژنتیکی در صورت وجود ویروس ایدز در سلول بدن با آن ادغام و یا ترکیب شود... . عده‌ای نیز گفته‌اند که این ویروس احتمالاً دست ساز است. البته شایعه زیاد شده و بعد هم تکذیب شده است. از مردم تقاضا می‌کنم افکار خود را به اپیدمی شایعات ناشی از گسترش این بیماری متمرکز نکنند.
موضوع دیگر در خصوص چیزهایی است که برخی اوقات توسط اطباء سنتی مطرح می‌شود مانند اینکه چند وقت پیش میهمان یکی از برنامه‌های تلویزیون در خصوص اثرات مفید نیش زنبور بر درمان بیماری کرونا صحبت کرده بود. این مطالب جنبه علمی ندارد و ما باید یاد بگیریم که در فضای مجازی به مطالبی اطمینان کنیم که پایه و اساس علمی و تحقیقی داشته و یا توسط افراد معتبر یا مسئول بیان شده باشد. متاسفانه چند وقت پیش یک بیمار مراجعه کرده بود که وایتکس رقیق شده و لیموترش خورده بود و عنبرنساء هم برایش دود کرده بودند ...! از فضای مجازی مطلبی خوانده بود! متاسفانه معده و روده این فرد آسیب دیده بود و دچار مشکلات شدید شده بود... شایعات و این اتفاقات همچنین فقدان دانش، واقعاً موجب ناراحتی و نگرانی همچنین بروز مشکلات بدترمیشود.
در خصوص انتقال بیماری کرونا از طریق روابط جنسی نیز بفرمایید.
وقتی تاکید داریم که فاصله اجتماعی رعایت شود و حتماً باید از ماسک استفاده کرد بنابر این اگر فردی مبتلا باشد از طریق نزردیک شدن، در آغوش گرفتن و بوسیدن...، حتماً امکان انتقال وجود دارد. ویروس در ترشحاتی مانند اسپرم وجود دارد پس احتمال انتقال از این طریق نیز برقرار است ولی هنوز بطور قطع و یقین ابتلا افراد به کرونا صرفاً از طریق رابطه جنسی اعلام نشده است.
بیشتربخوانید:
پایبندی زنان به درمان ایدز بیشتر است
شما همیشه با موضوع و بیماری ایدز بین مردم و از طریق رسانه‌ها بخوبی شناخته شده و صاحب نام هستید. الان وضعیت ایدز در کشور چگونه است؟
متاسفانه رسانه‌ها بخصوص رادیو و تلویزیون آنطور که باید و مانند دوران کرونا اطلاع رسانی کردند به موضوع بیماری ایدز مناسب نپرداخته است. بخصوص وقتی که موضوع اطلاع رسانی ایدز با مساله ارتباط جنسی همراه بود متاسفانه شاهد سکوت و کم توجهی صدا و سیما بودیم. تماس جنسی یک غریزه است و نمی‌توان منکر وجود آن بود بدین ترتیب باید آموزش‌های لازم را به فرزندانمان از طریق آموزش و پرورش و رسانه‌ها برای داشتن تماس جنسی سالم و ایمن ارائه داد. متاسفانه بی بند و باری و آسیبهای اجتماعی در جوان‌ها خیلی زیاد می‌بینیم که این اغلب به این خاطر است که بسیاری از دانش آموزان مهارت نه گفتن را آموزش ندیدند. قدرت نه گفتن به اعتیاد، نه گفتن به بی بند وباری خیلی مهم است. باید در نظر داشت که یکی باید مسئول آموزش دقیق و صحیح باشد. یا رسانه‌ها یا مدارس و یا والدین که اغلب بخاطر شرم و حیا و خجالت از اینکار امتناع می‌کنند.
متاسفانه اکنون بیشترین راه سرایت در ایران از طریق روابط جنسی است. به علت نا آگاهی شاهد بی بند و باری‌های جنسی فراوانی در جامعه هستیم. متاسفانه سکس ایمن را جوانان نمی‌شناسند و بلد نیستند. من تمام کوشش ام این است که تمام جوانان کشورمان سالم باشند و باید سالم باشند پس باید به آنان کمک کنیم. این دغدغه من برای ایدز است.
اگر مبتلایان سریع و به موقع شناسایی شوند همه امکانات درمانی طبق آخرین پروتکل‌های جهانی بطور رایگان در اختیار آنان قرار خواهد گرفت. بیماران مبتلا به ایدز وقتی تحت درمان دارویی قرار می‌گیرند امکان ادامه حیات و زندگی آنان برای مدت طولانی فراهم می‌شود. در آینده نیز درمان قطعی ایدز ارائه خواهد شد.
نکته مهم اینکه عده زیادی از مبتلایان به دلیل ندانستن و مراجعه نکردن، شناسایی نمی‌شوند و تحت درمان قرار نمی‌گیرند؛ متاسفانه آنان ناخواسته می‌توانند سایرین را نیز بیمار و آلوده کنند. ابتلا جوانان به ایدز دغدغه فراوانی برای من ایجاد کرده و به همین خاطر است که بالغ بر سه دهه است که در ایران برای درمان و برنامه ریزی برای پیشگیری فعالیت دارم و کار می‌کنم امیدوارم که بتوانیم.
آیا مبتلایان به ایدز احتمال ابتلا به کرونا دارند؟
آن افرادی که به ایدز مبتلا هستند به دلیل دریافت سه داروی ضد ویروسی، احتمال کمتری دارد که به کرونا مبتلا شوند. مطالعه‌ای در این خصوص در چند مرکز درمانی انجام دادیم ولی می‌خواهیم بطور گسترده‌تری بررسی کنیم که دقیق‌تر به عوامل عدم ابتلا این افراد به کرونا پی ببریم.
اینکه می‌گویند معتادا نمی‌گیرند حقیقت دارد؟
اصلاً اینطور نیست و حقیقت ندارد. اعتیاد، دخانیات و سیگار عوامل مساعد کننده شرایط ابتلا به کرونا هستند.
توصیه پایانی شما چیست؟
کنترل بیماری کووید ۱۹ تا حد زیادی با همراهی مردم یک جامعه و از طریق رعایت دستورالعمل‌های مطرح شده، باید انجام شود. در حال حاضر در دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که استفاده از ماسک بهترین راه پیشگیری از کرونا است. وقتی این موضوع رعایت شود، بیماری مجدداً کنترل می‌شود. مردم باید با قدرت و همراهی و دوش به دوش هم کمک کنند و برای پیشگیری از ابتلا به کرونا از ماسک استفاده کنند. متاسفانه شاهدیم که جوانان کمتر از ماسک استفاده می‌کنند و در برخی موارد اصلاً نکات بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. خاصیت این بیماری این است که در ۸۰ درصد موارد بدون علامت یا خفیف است، ۲۰ درصد از افراد مبتلا باید به بیمارستان مراجعه کرده و بستری شوند و پنج درصد هم حال‌شان بسیار بد می‌شود و باید در آی‌سی‌یو بستری شوند. وقتی تعداد ابتلا بالا رود، میزان بستری و مرگ و میر نیز افزایش می‌یابد و ممکن است مسائلی مانند کمبود تخت ایجاد شود. در ابتدای شیوع کرونا بیمارستان‌ها شلوغ شدند و با کمک بیمارستان‌های معین بیماران را بستری کردند، بعد از کنترل بیماری بیمارستان‌ها به حالت عادی بازگشتند، اما اکنون مجدداً می‌بینیم که بیمارستان‌ها شلوغ شده و بخش‌ها و تخت‌های مربوط به بیماران کرونایی پر شده است. اگر مردم رعایت کنند، از ماسک استفاده کنند، بیماری مجدداً کنترل می‌شود. در حال حاضر در دنیا ثابت شده است که اگر دو نفر کنار یکدیگر باشند و ماسک نزنند، اگر یکی از آنها مبتلا به کووید باشد، با یک سرفه یا عطسه میلیون‌ها ویروس را در هوا پخش می‌کند و فرد مقابل نیز با احتمال ۹۵ درصد مبتلا می‌شود. این درحالی ست که اگر ماسک بزنند، احتمال ابتلای طرف مقابل به ۱.۵ درصد می‌رسد. بنابراین رعایت استفاده از ماسک از سوی مردم بسیار مهم و مؤثر است. هرچند که هوا گرم است و مردم خسته می‌شوند، اما باید برای سلامتی خودشان این موضوع را رعایت کنند. باید توجه کرد که تا زمانیکه ویروس در حلق و بینی فرد مبتلا وجود داشته باشد، می‌تواند ناقل باشد و اگر در تماس با دیگران باشد، آنها را مبتلا خواهد کرد. گفته می‌شود که کرونا معمولاً بین دو تا سه هفته در بینی و حلق می‌ماند.
