به گزارش مجله کوروش، پاییز و زمستان فصل سرماخوردگی است و برای درمان سرماخوردگی چه چیزی بهتر از یک آش داغ و خوشمزه و مقوی. آش ترخینه یا به اصطلاح محلی «آش دویینه» که به آش ترخینه دوغ هم مشهور است بیشتر در استان‌های غربی ایران پخته می‌شود و برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا مثل یک آنتی‌بیوتیک قوی عمل می‌کند. ۶ طرز تهیه اصلی آش ترخینه همدان و شهر‌های دیگر مثل اراک و ملایر و کرمانشاه و … و همچنین طرز تهیه قرص ترخینه را در ادامه بخوانید.
بیشتربخوانید:
طرز تهیه آش ترخینه شیر
مواد لازم برای ۴ نفر
ترخینه دوغ: ۳ عدد
کشک: ۱ لیوان فرانسوی دسته‌دار (اختیاری)
حبوبات شامل: لوبیا چیتی، نخود گرد و عدس سبز روی هم رفته ۲۰۰ گرم
سبزی آش: ۵۰۰ گرم شامل تره، جعفری، گشنیز، اسفناج یا برگ چغندر
نمک، فلفل و زردچوبه: ۱ قاشق غذاخوری
نعنا داغ، پیاز داغ و سیر داغ: به مقدار دلخواه
بیشتر بخوانید:
آش دوغ جنوبی +طرز تهیه
طرز تهیه
برای طرز تهیه اصلی آش ترخینه همدان ابتدا به مدت ۱ الی دو ساعت ترخینه‌ها را در آب خیس کنید تا از هم باز شوند. حبوبات را هم از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن‌ها را عوض کنید. حبوبات را بپزید. مقدار آبی که برای پختن حبوبات لازم است باید به حدی باشد که روی حبوبات را بپوشاند. بهتر است ابتدا نخود‌ها را که دیرپزتر هستند بپزید، سپس بعد از ۱ و نیم ساعت لوبیا چیتی را اضافه کنید و ۱ ساعت مانده به تکمیل پخت لوبیاها، عدس سبز را اضافه کنید. وقتی حبوبات پخته شد، ترخینه‌ها را اضافه کنید. ترخینه‌ها که پختند و کاملا باز و له شدند سبزی آش خرد شده (درشت‌تر از سبزی خورشتی خرد کنید) و زردچوبه را اضافه کنید. ۳۰ دقیقه زمان برای پخت سبزی آش کافی است. در مراحل پایانی پخت کشک، پیاز داغ، سیر داغ و نعنا داغ را اضافه کنید و نمک و فلفل آش را اندازه کنید. آش ترخینه که چند جوش خورد شعله گاز را خاموش و آش را به صورت داغ سرو و با پیاز داغ، کشک، سیر داغ و نعنا داغ تزیین کنید. ذکر این نکته ضروری است که همدانی‌ها و تویسرکانی‌ها و اغلب شهر‌ها به آش ترخینه کشک اضافه نمی‌کنند و اگر کشک را از این ترکیب حذف کنید و هم اتفاقی نمی‌افتد. می‌توانید فقط برای تزیین از کشک استفاده کنید.
بیشتر بخوانید:
آش گشنیز
طرز تهیه‌ی آش رشته حرفه ای
طرز تهیه آش ترخینه در شهر‌های مختلف
*دستور طرز تهیه آش ترخینه در همدان از سایر دستور‌های پخت آش ترخینه مشهورتر است، اما این آش را به سبک شهر‌های دیگر هم می‌توانید درست کنید.
*اراکی‌ها برای درست کردن آش ترخینه از سیرابی هم استفاده می‌کنند. برای درست کردن آش ترخینه اراکی با سیرابی ابتدا باید آن را خوب تمیز کنید و بشورید و با قیچی آشپزخانه خرد کنید. سپس سیرابی را جداگانه با پیاز و زردچوبه بپزید. وقتی که سیرابی خوب پخت آن را در اواسط پخت و قبل از اضافه کردن سبزی به آش اضافه کنید. اراکی‌ها روز اول عید نوروز و روز سیزده به در هم آش ترخینه درست می‌کنند.
*ملایری‌ها آش ترخینه را معمولا با آب قلم و علاوه بر سبزی آش با یک سبزی محلی به نام «گلرنگ» درست می‌کنند. بعضی هم به آش ترخینه گوجه فرنگی رنده شده و سرخ شده اضافه می‌کنند. ملایری‌ها و نهاوندی‌ها هم گاهی آش ترخینه را با سیرابی درست می‌کنند.
*آش ترخینه لرستانی هم شبیه آش ترخینه اراکی است با این تفاوت که لرستانی‌ها گاهی کمی قره‌قروت ترش هم به آش ترخینه اضافه می‌کنند. در لرستان هم برای درست کردن اش ترخینه بعضی‌ها از سیرابی استفاده می‌کنند. آش ترخینه بروجردی هم که مشهور است به همین روش پخته می‌شود.
* ترخینه ایلامی به دو روش درست می‌شود: دویینه و شمینه. ایلامی‌ها هم آش ترخینه را به همان روش ساده با این دو نوع قرص ترخینه دویینه و شمینه که یکی دو ماه قبل از شروع پاییز آن‌ها را با دوغ و سبزیجات محلی آماده می‌کنند تهیه می‌کنند.
حتما بخوانید طرز تهیه مرصع پلو مجلسی با مرغ یا گوشت + فوت و فن مرصع پلو
*طرز تهیه ترخینه کرمانشاهی و سنندجی‌ها هم شبیه آش ترخینه همدانی است. البته آن‌ها هم گاهی سیرابی را جداگانه می‌پزند و همراه با آش ترخینه سرو می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
طرز تهیه آش ماسووا
طرز تهیه قرص ترخینه در خانه
قرص ترخینه را به صورت آماده از بقالی و عطاری می‌توانید تهیه کنید. اما قرص ترخینه را خودتان هم می‌توانید در خانه درست کنید. به همین منظور باید در فصل تابستان و در زیر نور مستقیم آفتاب قرص ترخینه را درست کنید. یک روش درست کردن ترخینه در ملایر به این صورت است که بلغور گندم را با ماست همزده پر چرب، دوغ، نمک و گل زرد یا همان گلرنگ که گیاهی مثل زعفران است و به ترخینه رنگ می‌دهد به مدت چند ساعت خیس می‌کنند.
در مرحله بعد گوجه فرنگی رنده شده و سبزی معطر شامل پیازچه، جعفری و ریحان ریز و ساطوری می‌کنیم و با آب می‌پزیم تا نرم شوند. در مرحله بعد بلغور‌های خیس شده به همراه سایر مختلفات‌شان را سبزیجات و گوجه فرنگی در حال پخت اضافه می‌کنیم. مقداری گل زرد و نمک اضافه کنید و آنقدر این ترکیب را هم بزنید که خوب بپزد و البته ته نگیرد. حدود سه ساعت باید مدام این ترکیب را هم بزنید و در نیم ساعت پایانی پخت با دم کنی درب قابلمه را بپوشانید تا به نحوی دم بکشد و آب اضافی آن گرفته و تبخیر شود.
در پایان ترخینه‌ها را با دست به شکل مخروطی حالت بدهید و در زیر نور آفتاب به مدت چند روز خشک کنید. برای این‌که قرص ترخینه کامل خشک شود و کپک نزند باید مرتب آن را زیر آفتاب زیر و رو کنید.
