لقمه غذایی باید كوچك باشد
پیامبر اكرم(ص) می فرمایند لقمههای كوچك بردارید.
امام حسن(ع)می فرمایند جزء یكی از آداب غذاخوردن، لقمه كوچك برداشتن است.
در این خصوص در متن مقاله نکاتی عرض خواهد شد.در احادیث ذكر شده، برخی از آداب غذاخوردن گفته شد.
آب خوردن پس از غذا (همزمانی مصرف آب با غذا)
در طب سنتی، آب خوردن پس از غذا یا همراه و یا بلافاصله قبل از غذا منع شده است. بهتر است انسان از حدود 20-15 دقیقه مانده به غذا تا 2-1 ساعت بعد از غذا آب نخورد و فقط غذا سر سفره گذاشته شود و آب سر سفره نباشد. در كل در طب سنتی به شدت توصیه شده كه انسان فقط از یك نوع خوردنی سر سفره استفاده كند (كه در بحث تنوع غذا در شماره قبل گفته شد)، زیرا معده باید در یك زمان فقط مشغول یك نوع خوردنی یا آشامیدنی باشد تا قوای هضم بتوانند كار خود را به خوبی انجام دهند و از آن غذا انرژی آزاد شود.
اگر همراه یا قبل و بعد از غذا آب بنوشیم و حجم آن هم زیاد باشد (2-1 لیوان) این آب با غذای خورده شده مخلوط میگردد و باعث رقیق شدن غذا و سرد شدن داخل معده میشود و از آنجا كه هضم انسان نیاز به حرارت دارد، هضم مختل میشود. در علم امروز هم گفته میشود كه با این كار، شیرههای گوارشی رقیق میشوند.
همه می دانیم در فرآیند شستشو وقتی یك اسید یا مایع شوینده به آب اضافه شود، رقیق میگردد و هر چه رقیقتر شود، ضعیفتر میگردد. شیرههای گوارشی هم در مثل مانند مادههای شویندهای هستند كه میخواهند غذا را بشكنند و هضم و خرد كنند. پس باید غلیظ باشند، اما با نوشیدن آب، این شیرههای گوارشی رقیق میشوند و نمیتوانند عملیات هضم را خوب انجام دهند و در نتیجه شخص دچار سوءهاضمه میشود و علیرغم خوردن غذای خوب، اما انرژی نخواهد داشت.
در حالیكه بیشتر دچار پف بدن، چاقی، افزایش سایز و سنگینی میشود و این مانند حالتی است كه مواد اولیه غذا داخل قابلمه ریخته شده و غذا در حال پخت و یا در اوایل پخت باشد. در این حال مدام آب به غذا اضافه شود. مسلم است كه غذا خوب نمیپزد و نباید وسط پخت به آن آب اضافه كرد.
در این حالت ممكن است شخص دچار نفخ، ریفلاكس، سنگینی پس از غذاخوردن و سنگینی سر، سر و صدای شكم، دلپیچه، اسهال و دفع غذا از سیستم گوارش به صورت هضم نشده گردد. گاهی اوقات به دلیل خوب صورت نگرفتن هضم و خوب رد نشدن غذا از معده، در فرد تهوع ایجاد میشود.
بنابراین حتی اگر شخص تشنه شود، تا حد امكان باید جلوی تشنگی خود را بگیرد یا اول تشنگی خود را رفع كند و نیم ساعت بعد غذا بخورد و یا تحمل كند و بعد از حداقل 5/1 – 1 ساعت از غذاخوردن (بعد از گذشت مراحلی از هضم) آب بنوشد. برای افرادی كه معدههای گرم دارند (كه در شمارههای قبل راجع به آن صحبت شد)، گاهی اجازه داده میشود كه بعد از غذا مقدار كمی آب خنك بنوشند تا معده آنها را متعادل كند كه این هم در جهت تقویت هضم است.
بنابراین در افرادی كه معدههای سرد و یا رطوبتی دارند، عارضه آب خوردن همراه یا بلافاصله قبل و بعد از غذا به مراتب بیشتر است. اگر تشنگی به این افراد خیلی غلبه كند و بخواهند همراه یا بلافاصله بعد از غذا آب بنوشند، باید حجم آب خیلی كم و خنك باشد، چون آب خنك تشنگی را زودتر از بین میبرد لذا کمتر نوشیده خواهد شد و باید جرعه جرعه و آهسته هم نوشیده شود، چون در این حالت هم تشنگی بهتر برطرف میشود و دیگر نیاز نخواهد بود كه شخص مقدار زیادی آب بنوشد.
هر چه حجم آب بیشتر باشد، ضرر آن هم بیشتر خواهد بود. نوشیدن آب حدود 2 ساعت بعد از غذا میتواند مفید باشد، زیرا لینت مزاج میدهد و به دفع فضولات (ایجاد شده به دنبال عمل هضم ) از معده و روده كمك میكند.
تدابیر نوشیدن آب، مبحث جدا و مفصلی است كه در شماره آینده به آن خواهیم پرداخت انشاءا...
ترتیب و توالی غذا
اگر چند نوع غذا سر سفره وجود داشته باشد و شخص بخواهد از همه غذاها بخورد (گرچه در طب سنتی از مصرف همزمان چند نوع خوردنی و نوشیدنی متفاوت بشدت منع شده است)، باید به چه ترتیبی باشد؟ در این زمینه، خیلی اتفاق نظر وجود ندارد، زیرا انسانها و معدههایشان با هم متفاوت هستند، اما باید به چند نكته در این خصوص توجه نمود:
1-چشیدن نمك و یا سركه قبل و بعد از غذا.
2- غذای سبك اول خورده شود (با توجه به احادیث ذكر شده).
3- در كل بهتر است در یك وعده غذایی، چند نوع غذا خورده نشود.
4- در مرحله خوردن غذا خیلی فاصله انداخته نشود و غذا خوردن بیش از حد طول نكشد.
امروزه زیاد دیده می شود که افراد غذا را خیلی سریع (در حد 5-3 دقیقه) میخورند و این خیلی بد است، زیرا جویدن و آغشته شدن غذا با بزاق و شیرههای گوارشی برای عملیات هضم بسیار لازم است. این در حالی است كه غذا خوردن در بعضی از افراد خیلی طول میكشد و نیم ساعت یا بیشتر سر سفره مینشینند و این هم مضر است.
برای خواندن بخش اول- آداب غذا خوردن در طبسنتی- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- آداب غذا خوردن در طبسنتی- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش چهارم- آداب غذا خوردن در طبسنتی- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش پنجم- آداب غذا خوردن در طبسنتی- اینجا کلیک کنید.