اگر این کار را کردیم، امکان این خواهد بود که بتوانیم تغذیه با شیر مادر را استمرار ببخشیم. رسانه‌ها، بسیار مؤثر هستند؛ یعنی راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلفی دارد، ولی بهترین راه، این است که در مدرسه، اهمیت تغذیه با شیر مادر را به کودک بیاموزیم.
این که ارتباط مادر با فرزند چقدر به پایداری روانی کودک و مادر کمک میکند و این که هوش را بالا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد و چقدر از انواع و اقسام بیماری‌ها جلوگیری می‌كند. اگر همه این‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را به کودک یاد بدهیم و هر چقدر سن او بالا می‌‌‌رود، متناسب با تکامل مغزی آن را بیشتر کنیم و بخصوص وقتی در معرض ازدواج قرار دارد و یا باردار است، باید آموزش تکمیل‌‌‌‌‌تر شود. وقتی نوزاد به دنیا میآید، باید کسی باشد که او را کمک کند. شما هرچقدر مطلبی را تئوری خوانده باشید، مثلا وقتی قرار باشد پشت فرمان بنشینید، باید روزهای اول کسی باشد که به شما آموزش عملی رانندگی دهد.
تغذیه با شیر مادر، کار مشکلی نیست؛ ولی بالاخره تا مادر اعتماد به نفس پیدا کند، نیاز به حمایت دارد. این اتفاق‌‌‌‌‌ها الآن بهدرستی نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد. اطرافیان مادر، نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانند چطور باید از او حمایت کنند. فرض کنید مادران معمولاً اغلبشان در اواخر بارداری و زمانی که نوزاد به دنیا میآید، دچار افسردگی یا اضطراب میشوند. این، برای اغلب مردم شناخته شده نیست. لذا به جای حمایت معقول از مادر، ممکن است کمی او اذیت بشود.
متأسفانه آموزش اولیه وجود ندارد، اگر هم هست، خیلی ناچیز است. درباره تغذیه با شیر مادر، در چند جای قرآن کریم، به اهمیت تغذیه با شیر مادر بحث شده؛ حتی راجع به مادری که می‌خواهد با شیر خودش تغذیه را کامل کند، دو سال تمام باید شیر بدهد. این، نشانه اهمیت تغذیه با شیر مادر برای آینده کودک و یک نسل است. دنیای صنعتی هم، خردخرد بیشتر متوجه این مهم میشود. من، زمانی که وزیر بودم، از همان دور اول خیلی تلاش می‌‌‌‌‌‌کردم تغذیه با شیر مادر در سازمان جهانی بهداشت بهدرستی جا بیفتد.
کشورهای عضو بخصوص کشورهای صنعتی و غیر صنعتی، اصلاً به این موضوع اهمیت نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌دادند. ولی الآن کشورهای غیر صنعتی متوجه شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که تغذیه با شیر مادر چقدر، از لحاظ اقتصادی و سلامتی برای مادر اهمیت دارد. آن‌هائی که از شیر خشک استفاده میکنند- چون بیمار میشوند- بیشتر در منزل می‌‌مانند و نیاز به مرخصی استعلاجی بیشتر میشود. الآن این مسئله علمی شده است. کشورهای غیر صنعتی سعی میکنند این آموزش‌ها را به طرز صحیح داشته باشند.
در موارد زردی نوزاد، اغلب همکاران پزشک، توصیه به قطع شیر مادر و تغذیه با شیر مصنوعی می‌كنند. طبق منابع علمی، تغذیه نوزاد در این شرایط چگونه باید باشد؟
زردی، اصولاً چیزی است که به طور طبیعی اتفاق می‌‌افتد و اکثر نوزادان( بین 68 تا 80 درصد)، به طور طبیعی و معمول درجاتی از زردی را دارند. درصد کمی از نوزادان، زردی قابل توجهی دارند. زردی پائین، نیاز به اقدام خاصی ندارد. این زردی، ممکن است زردی فیزیولوژیک باشد یعنی هیچ آزاری نمی‌رساند. بعضی از آنها ممکن است شدیدتر یا ماندگارتر باشد. اختلاف در بعضی از گروه‌های خونی مادر و بعضی از گروه‌های خونی کودک هم، ممکن است زردی ایجاد کند. چنانچه این زردی از حدی بالاتر برود، باید اقدامات اولیه را شروع کرد.
بعضی از پزشکان و والدین، این اشتباه را دارند و تصور میکنند که باید شیر مادر را قطع کرد. البته این اشتباه در کتاب‌‌‌های درسی ده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها سال قبل بود؛ اما هر چقدر علم پیشرفت میکند، دیگر به این مطلب اعتقادی وجود ندارد. در هیئت‌مدیره انجمن پزشکان نوزادان ایران هم- که این کار تخصص آن‌هاست- چند بار این بحث پیش آمد. درکل نظر بر این است که باید شیر مادر ادامه‌دار باشد و تغذیه نوزاد هر قدر ممکن است، قطع نشود.
در زمانی که نیاز باشد، کودک زیر دستگاه فتوتراپی قرار بگیرد. در همان بیمارستان، در کنار مادر که نوزاد را زیر دستگاه می‌گذارند، مادر هر زمان که نیاز بود، کودک را تغذیه کند. اگر احیاناً نوزاد مشکل دیگری نداشت، مرخص میشود. داخل خانه هم دستگاه را میشود قرار داد و نوزاد را زیر دستگاه گذاشت و زمان تغذیه، او را از دستگاه خارج کرد. اگر زردی میزان بالائی داشته باشد، کودک را حتماً باید بیمارستان برد. حتی اگر خطر تعویض خون هم در میان باشد، باز هم نیازی به قطع شیر مادر نیست.
با هیئت مدیره انجمن پزشکان و نوزادان ایران هم، در این زمینه بحث گردید و به این نتیجه رسیدیم که اصولاً نه برای قطع شیر مادر جایگاهی وجود دارد و نه برای داروهای اشتباهی که خود خانواده‌ها استفاده میکنند یا برخی از پزشکان تجویز میکنند.
آیا مصرف داروهای گیاهی مانند شیر خشت و ترنجبین یا داروهائی نظیر بی‌لی‌‌‌ناستر، در درمان زردی نوزاد مؤثر است و آیا رژیم غذائی خاصی برای مادر توصیه میشود؟
این داروها، هیچ جایگاهی در درمان زردی نوزاد ندارد بلکه شاید مهم‌ترین و مؤثرترین عامل برای کاهش زردی شیر مادر، این است که مطمئن باشد نوزاد، پستان را بهدرستی گرفته است و خوب می‌‌‌‌‌مکد. علاوه بر نوک پستان، کمی از آن هاله را هم گرفته باشد. این، بهتر پستان را تخلیه میکند. هر چقدر مادر، بچه را زودتر تغذیه کند، کودک مقدار بیش‌تری از آغوز یا شیر مادر دریافت میکند. چون شیر مادر ملیّن است، هر چه نوزاد شیر بیشتر دریافت کند، مثل این است که ملیّن بیشتر خورده باشد و این، مدفوع را سریع‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر دفع میکند.
برای خواندن بخش اول- جامعه‌ای هوشمند حاصل تغذیه با شیر مادر- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش دوم- جامعه‌ای هوشمند حاصل تغذیه با شیر مادر- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش چهارم- جامعه‌ای هوشمند حاصل تغذیه با شیر مادر- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش پنجم- جامعه‌ای هوشمند حاصل تغذیه با شیر مادر- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش ششم- جامعه‌ای هوشمند حاصل تغذیه با شیر مادر- اینجا کلیک کنید.
