«دوران بارداري مهم است و مادر در اين ماهها بايد بيشتر از قبل به فكر حفظ سلامتش باشد.» تقريبا تمام خانمهايي كه قصد دارند بچهدار شوند يا باردار هستند، نسبت به اين موضوع آگاه بوده و ميدانند مراجعات منظم به پزشك متخصص زنان چقدر اهميت دارد.
اما در اين ميان، بيماريها و شرايط خاصي نيز وجود دارد كه ميتواند بارداري را به خطر انداخته و سلامت مادر و جنين را تهديد كند. به همين دليل، خانمهايي كه تصميم گرفتهاند مادر شوند، بايد با شناخت شرايط خطر و به كارگرفتن شيوههاي مناسب، از بروز مشكل و عارضه پيشگيري كنند. اما مهمترين پرسش اين است كه چه زماني مادر در معرض خطر قرار دارد و براي كاهش احتمال رويارويي با مشكل چه اقداماتي بايد انجام داد؟ البته تقريبا تمام افراد ميدانند بيماريهايي مانند مشكلات قلبي، ريوي، ديابت و... شرايط خاصي را ايجاد خواهد كرد و به همين دليل به مراقبتهاي بيشتري نياز دارد. اما بد نيست به اين موضوع هم توجه داشته باشيد كه مسأله سادهاي مانند چاقي و اضافه وزن هم ميتواند براي مادر و جنين دردسرساز شود. دكتر آمنهسادات حقگو، جراح و متخصص بيماريهاي زنان، زايمان و نازايي در گفتوگو با«جامجم» در اينباره توضيح ميدهد: تعداد زيادي از خانمهايي كه قصد بارداري دارند، درباره كاهش وزن قبل از بارداري سوال ميكنند و ميخواهند در مورد عوارض ناشي از چاقي در اين دوران اطلاعاتي كسب كنند. بهترين توصيه آن است كه خانمها قبل از بارداري به وزن ايدهآل متناسب با قدشان رسيده در دوران بارداري هم بيش از پنج تا 9 كيلوگرم اضافه وزن نداشته باشند. بيماران قلبي و ريوي؛ بارداري پس از مشورت با پزشك بيماران قلبي هميشه نگران دوران بارداريشان هستند و شايد بهدرستي ندانند بارداري براي آنها مجاز است يا نه. دكتر حقگو در اينباره ميگويد: تمام افرادي كه سابقه بيماريهاي قلبي دارند، حتما بايد قبل از بارداري با پزشك معالج خود مشورت كنند. در واقع بارداري براي بعضي از بيماران قلبي كمخطر يا بيخطر خواهد بود، در حالي كه براي بعضي ميتواند بسيار خطرناك و مهلك باشد. وي تاكيد ميكند: مشاوره با پزشك قبل و حين بارداري براي بيماران قلبي ضروري است. علاوه بر اين، داروهايي كه براي درمان مشكلات قلبي مصرف ميشود نيز ممكن است براي جنين خطرناك بوده و به همين دليل بايد با نظر پزشك معالج نوع دارو، ميزان و زمان استفاده از آن تعيين شود. گاهي ممكن است مشكلات قلبي بدون وجود سابقه بيماري در دوران بارداري نمايان شود. در چنين شرايطي چه كار بايد كرد تا مادر و جنين سالم بمانند؟ دكتر حقگو در پاسخ ميگويد: علائمي مانند تنگي نفس خفيف در دوران بارداري تا حدي طبيعي است، ولي چنانچه تنگي نفس پيشرونده بوده و با گذشت ماههاي بارداري پيشرفت كند يا هنگام درازكشيدن ايجاد شود، حتما بايد مورد توجه قرار گيرد. سرفههاي شبانه، سرفه خوني، درد قفسه سينه و غش هم ممكن است نشانهاي از بيماريهاي قلبي باشد كه بايد به آنها توجه شود. دكتر حقگو درباره بارداري بيماران مبتلا به آسم ميگويد: بارداري هيچ تاثير قابل پيشبيني بر آسم ندارد؛ به طوري كه در يكسوم موارد آسم در دوران بارداري بهتر ميشود، در يكسوم موارد تغييري نداشته و براي يكسوم افراد هم ممكن است مشكلشان تشديد شود بنابراين نميتوان در اين مورد نظري قطعي داشت ولي معمولا احتمال تشديد بيماري براي كساني كه قبل از بارداري دچار آسم شديد هستند، بيشتر است و به ويژه اگر زايمان به روش سزارين انجام شود، پس از آن احتمال تشديد آسم بيشتر از زايمان طبيعي خواهد بود. به گفته اين پزشك متخصص، بيماران مبتلا به آسم در دوران بارداري بايد با نظر پزشك از داروهاي مخصوص استفاده كنند تا حملات آسم در اين دوران رخ ندهد. عفونتهاي ادراري را بموقع تشخيص دهيد عفونتهاي ادراري يكي از مشكلات شايعي است كه در دوران بارداري خانمها با آن روبهرو ميشوند و در صورتي كه درمان مناسب و به موقع صورت نگيرد، موجب درگيري مثانه و كليهها شده و حتي ميتواند بيمار را دچار شوك عفوني كند كه هم براي مادر و هم براي جنين خطرناك است. دكتر حقگو با اشاره به اين موضوع يادآور ميشود: تشخيص و درمان زودرس عفونتهاي ادراري در دوران بارداري نكته مهمي است كه خانمها بايد در نظر بگيرند. حتي در مواردي كه علامت خاصي وجود ندارد نيز به كمك آزمايش ادرار ميتوان وجود عفونت را تشخيص داده و درمان مناسب را آغاز نمود. به گفته وي، در صورتي كه خانم باردار با نشانههايي مانند درد پهلو، تب و لرز يا سوزش ادرار مواجه شد، حتما بايد به پزشك مراجعه كند تا از درگيري كليهها پيشگيري شود. قند خونتان را كنترل كنيد ديابت دوران بارداري يكي از مشكلاتي است كه ميتواند خانمهاي باردار را درگير كند. آنطور كه مطالعات نشان ميدهد، 50 درصد اين افراد ممكن است در مدت 20 سال پس از زايمان نيز دچار ديابت آشكار شوند و به همين دليل حتما بايد پس از بارداري و زايمان، آزمايشها و بررسيهاي لازم را انجام دهند. به گفته دكتر حقگو، بيماران مبتلا به ديابت در دوران بارداري بايد براساس نظر پزشك تحت درمان با استفاده از يك رژيم غذايي مناسب باشند و در صورت نياز از انسولين نيز استفاده كنند. همچنين تا حد امكان بايد ميزان فعاليتهاي خود را افزايش دهند. وي ميافزايد: قند خون بالا كه كنترل نشده باشد، موجب بروز عوارض متعددي مانند سقط، زايمان زودرس و ناهنجاريهاي اندام خواهد شد كه هم براي مادر و هم براي جنين خطرناك است و حتي ميتواند سبب مرگ جنين شود. علت اصلي سردرد را تشخيص دهيد دكتر حقگو با اشاره به اينكه قبل از بارداري بايد علت اصلي سردرد مشخص شده و با توجه به نظر پزشك، اقدامات لازم براي آن انجام شود، ميگويد: معمولا در 50 تا 70 درصد موارد، سردردهاي ميگرني در دوران بارداري بهبود مييابد، ولي در صورت تشديد سردرد ميگرني حتما بايد مراقب بيماريهاي ديگر بوده و اقدامات مناسب را انجام دهيد.همچنين مصرف برخي داروهايي كه براي سردردهاي ميگرني استفاده ميشود در دوران بارداري ممنوع است و به همين دليل حتما بايد با نظر پزشك داروها را انتخاب و مصرف كنيد.