به قلم : اعظم حاجی یوسفی ؛ نویسنده، پژوهشگر و فعال اجتماعی در حوزه توسعه فردی کودک و نوجوان
تحریریه زندگی آنلاین : دنیای امروز پیشرفت تکنولوژی، اینترنت، شبکههای اجتماعی و تغییر سبک زندگی؛ کودکان و نوجوانان را با دنیایی مواجه کرده که خیلی سریع، پیچیده و پر از فشار است.
کودکی که باید سراسر آرامش، بازی، خیال و رشد تدریجی باشد، الان پر شده از استرس، مقایسه، بیقراری و تنهاییهای مدرن
کودک امروز به جای دویدن در کوچهها بیشتر وقتش را با موبایل، تبلت یا بازیهای دیجیتالی میگذراند. دوستیهای واقعی کمتر شده و ارتباطها بیشتر از راه صفحههای سرد اتفاق میافتد.
این باعث میشود که مهارتهای حیاتی مثل گفتگو، تابآوری، حل مسئله و صبر در آنها ضعیف شود. همانگونه که در مقاله قبلی توضیح داده شد، لازم است فضاهایی امن ویژه خانوادهها و کودکانشان به گونهای طراحی شوند که باعث تشویق کودک به حضور در این اماکن و فضاها شوند. در این گونه فضاها میتواند برنامههایی ویژه والد و کودک و یا صرفا کودک و نوجوان ارائه شود. دقت نظر مسئولین شهری، والدین و مراکز آموزشی به این مهم که کودکی در جهان مدرن زخمی از جنس بیزمانی است، بسیار مهم میباشد.
در جهان مدرن کودکان فرصت کودک بودن را کمتر مییابند. دنیایی که پر از صفحههای درخشان، خبرهای بیوقفه و هیاهوی بیپایان است، کودکان را زودتر از آنچه باید، به دنیای بزرگسالان پرتاب میکند و این یعنی آسیب. از سویی در جهانی که سرعت، ارزش شده و سکوت، فراموش شده، کودکان فرصت خیالپردازی، بازیهای ساده و لذت از لحظههای ناب را از دست میدهند. وابستگی به دنیای مجازی، تنهاییهای بیصدا، اضطرابهای بینام و فشار بیرحمانه مقایسههای مجازی زخمی بر روح لطیف کودکان و نوجوانان مینشاند و از آنجا که آسیبهای جهان مدرن پنهان و آرام پیش میروند؛ فراموشی مهارتهای ارتباطی واقعی، تابآوری را کاهش میدهد و باعث افزایش بیقراریهای بیدلیل و گاه احساس پوچی در دل کودکانی که باید سرشار از امید باشند، میشود.
و در این میان ما بزرگترها وظیفه داریم که پناه شویم؛ پناهی برای دلهای کوچکشان، فرصتی برای تنفس در میان این هیاهوی بیپایان و نوری برای راهی که هنوز باید به شادمانی طی شود.
در این راستا ایده موسسه کودکان نیکوکار موعود ایرانیان برای برگزاری کارگاههای تفریحی و آموزشی ویژه والد و کودک با هدف تشویق کودکان به فعالیتهای اجتماعی و دوری از آسیبهای مدرن میتواند پایهگذار یک مسیر تاثیرگذار و تحولآفرین باشد.
بیشتربخوانید:
تاثیر تکنولوژی بر رشد کودک
هدف کلی
ایجاد بستر ایمن، شاد و یادگیرانه به ویژه برای کودکان ۶ تا ۱۴ سال با هدف:
1- رشد مهارتهای اجتماعی و مشارکتپذیری
2- ارتقــای خودآگاهی و عزتنفس
3- پیشگیری از انزوای دیجیتالی، مصرفگرایی و آسیبهای روانی جهان مدرن
اهداف جزئی
1- آموزش مهارتهای زندگی (همدلی، همکاری، گفتگو و مسئولیتپذیری)
2- پرورش روحیه نوعدوستی و مشارکت در امور اجتماعی
3- آشنایی با محیط زیست، طبیعت و سبک زندگی سالم
4- آموزش استفاده آگاهانه و محدود از تکنولوژی
5- تقویت خلاقیت، حل مسئله، تفکر انتقادی و ...
نوع کارگاهها
کارگاه ها به صورت ترکیبی از آموزش و بازی، قصه، کار گروهی و فعالیتهای عملی اجرا میشوند.
نمونه فعالیتها نوع کارگاهها
نقاشی گروهی – نمایش - ساخت کاردستی تفریحی - هنری
بازیهای نقشآفرینی (شهردار شدن - کمک به سالمندان) فعالیتهای داوطلبانه کودکانه اجتماعی شهروندی
قصهگویی - تمرین همدلی - تمرین گوش دادن موثر عاطفی و ارتباطی
باغبانی - بازیهای طبیعتمحور - ساخت کاردستی با برگ و چوب محیط زیستی
گفتگو درباره فضای مجازی - ساخت قانون خانوادگی استفاده از موبایل آگاهی دیجیتال
بیشتربخوانید:
تبعات استفاده زود هنگام کودکان از تکنولوژی
گروههای سنی پیشنهادی
گروه الف: ۶ تا ۸ سال
گروه ب: 9 تا 11 سال
گروه ج: ۱۲ تا ۱۴ سال
روشهای اجرا
به صورت دورههای ۴ تا ۸ هفته (هفتهای یک یا دو جلسه)
فضای اجرا
فعلا موسسه موعود ایرانیان و نیاز به توسعه در فضای شهری
تسهیلگران
مربیان آموزش دیده
در این راستا امید دارم مسئولین شهری بتوانند فضاهایی غیر رسمی در دسترس همگان ایجاد کنند که البته منسجم باشند، جایی که کودکان با عمل بیاموزند نه با گفتار.
در این گونه فضاها به کودکان و نوجوانان در زمینههای زیر کمک خواهد شد:
1- احساس تنهایی
با وجود هزاران «دوست مجازی» در دنیای واقعی احساس تنهایی میکند.
2- ضعف در مهارتهای ارتباطی
نمیتوانند خوب حرف بزنند، گوش دهند یا اختلافات را حل کنند.
3- فراموشی بازیهای طبیعی
بازیهای آزادانه و تخیلی که خلاقیت را رشد میدهند، جای خود را به بازیهای دیجیتال دادند.
4- ضعف در تابآوری
کودکانی که مدام سرگرم و مشغول شدهاند، در برابر سختیهای واقعی زندگی ضعیفتر میشوند.
5- مشکلات جسمی
مثل چاقی، کمتحرکی، اختلالات خواب و مشکلات بینایی به دلیل ساعتهای طولانی استفاده از تکنولوژی.
والدین و مربیان آموزش دیده میتوانند در موارد زیر کمککننده و تاثیرگذار باشند و به کودکان آموزش دهند چیزهایی که کودکان در مدارس نمیآموزند:
1- مرزگذاری برای استفاده از موبایل و اینترنت
مثلا هر روز فقط یک ساعت برای بازی مجازی وقت بگذاریم.
2- تشویق بازیهای فیزیکی و خلاقانه
مثل دوچرخهسواری، نقاشی، قصهگویی، درست کردن کاردستی و ...
3- داشتن زمانهای خانوادگی بدون تکنولوژی
مثلا موقع شام یا در سفرها موبایل کنار گذاشته شود و فقط حرف بزنیم.
4- کمک به کودکان برای شناخت احساساتشان
به آنها یاد بدهیم احساسات خود را بیان کنند، نه اینکه در خودشان بریزند.
5- افزایش مهارتهای زندگی
مثل صبر، همکاری، دوستیابی، حل تعارض و همدلی
6- خودمان الگو باشیم
اگر خودمان مدام با موبایل سرگرم باشیم، نمیتوانیم از کودک انتظار دیگری داشته باشیم.
و خلاصه
جهان مدرن هم فرصت است و هم تهدید.
کودکان امروز نیاز دارند که هم بال پرواز داشته باشند و هم ریشههایی محکم در دل زمین.
ما باید کمکشان کنیم تا در دنیای پرشتاب امروز آرام بودن را بیاموزند که بدانند خوشبختی یعنی گذراندن لحظهای ساده با کسانی که دوستشان دارند.
