به قلم : دکترعمار صالحی ، متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی
تحریریه زندگی آنلاین : دیابت بارداری می‌تواند در طول حاملگی ایجاد شده و موجب بروز عوارض متعددی شود. خوشبختانه زنان مبتلا به این بیماری می توانند با پیروی از یک رژیم غذایی سالم این عوارض را کاهش دهند. حال سوال این است که زنان مبتلا به دیابت بارداری باید چه غذاهایی را مصرف کرده و از خوردن چه غذاهایی پرهیز کنند.
چرا خانم‌های باردار به دیابت مبتلا می‌شوند؟
دیابت بارداری زمانی رخ می‌دهد که بدن زن باردار نتواند به اندازه کافی انسولین تولید کند. این امر منجر به افزایش قندخون میگردد. چنانچه این مشکل به درستی کنترل نشود، ممکن است برای مادر و نوزاد مشکلاتی را ایجاد نماید.
به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری بین 2 تا 10 درصد از بارداری‌ها سالانه در ایالات متحده آمریکا تحت تأثیر دیابت بارداری قرار می‌گیرند. هنگامی که یک خانم باردار می‌شود، بدن او هورمون‌های بیشتری را تولید می‌کند که موجب افزایش وزن وی میگردد. هر دوی این تغییرات ممکن است به این معنا باشند که سلول‌های بدن او نمی‌توانند از انسولین آن‌طور که باید، استفاده کنند. به این حالت مقاومت به انسولین نیز گفته می‌شود.
بیشتربخوانید:
نقش پر رنگ پروتئین و عادات غذایی در دیابت بارداری
مقاومت به انسولین در خانم‌های باردار به چه معنا است؟
مقاوم شدن به انسولین به این معنا است که برای تنظیم قند خون، بدن نیاز به مقادیر بیشتری از هورمون انسولین دارد. در برخی موارد بدن فرد قادر به تولید مقادیر کافی انسولین نخواهد بود که منجر به افزایش قندخون می‌شود.
رژیم غذایی در دیابت بارداری
وقتی شما دچار یکی از عارضه‌های دوران بارداری می‌شوید، تغذیه شما اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. نکات زیر می‌توانند راهنمایی‌هایی برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب در بارداری برای شما باشند:
حجم غذای خود را تقسیم کنید: طیف وسیعی از غذاها را بخورید و کالری‌ها و کربوهیدرات‌ها را به شکل یکنواختی در طول روز پخش کنید. پزشکان توصیه می‌کنند که هر روز سه وعده با حجم کم تا متوسط و دو تا چهار میان‌وعده، از جمله یک میان‌وعده بعد از شام داشته باشید.
مصرف کربوهیدرات را مدیریت کنید: برنامه وعده‌های غذایی شما بهتر است حاوی کربوهیدراتی کمتر از معمول همیشگی‌تان باشد. بهتر است که کربوهیدرات‌های پیچیده یعنی آنهایی را که شامل فیبر هم هستند نیز در وعده‌های غذایی بگنجانید و خوردن آنها را در سراسر روز پخش کنید.
در تمام وعده‌ها و میان‌وعده‌ها پروتئین کم‌چربی را با کربوهیدرات‌ها همراه کنید. پروتئین کمک می‌کند که احساس سیری بیشتری داشته باشید، انرژی‌تان را حفظ کنید و کنترل بهتری روی قند خون خود داشته باشید.
وعده‌های غذایی را جا نیندازید: زمان خوردن وعده‌های غذایی و مقدار غذایی را که در هر وعده می‌خورید، ثابت نگه دارید. اگر چیزهایی که می‌خورید همیشه به شکل یکنواختی در طول روز پخش شود و جا بگیرد، قند خون‌تان ثبات بیشتری خواهد داشت.
صبحانه خوبی بخورید: احتمال عدم تعادل سطح قند خون در صبح‌ها بیشتر از هر زمان دیگری است. برای نگه داشتن قند خون در محدوده سالم باید مصرف کربوهیدرات‌ها شامل نان، سرلاک، میوه و شیر را محدود کنید، پروتئین دریافتی خود را یعنی تخم‌مرغ، پنیر، کره بادام‌زمینی و آجیل‌ها را بیشتر نمایید و احتمالا از میوه و آب‌میوه به طور کامل پرهیز کنید.
بیشتربخوانید:
بهترین میوه برای مبتلایان به دیابت + طریقه مصرف
مصرف فیبر را مد نظر قرار دهید: مواد غذایی پرفیبر مثل میوه‌ها و سبزیجات تازه، نان‌های تهیه شده از غله کامل و سرلاک، نخود، لوبیا و دیگر حبوبات خشک‌شده را در رژیم غذایی‌تان بگنجانید. این غذاها آهسته‌تر از کربوهیدرات‌های ساده جذب می‌شوند و همین ممکن است به جلوگیری از افزایش بیش از حد قند خون شما بعد از وعده‌های غذایی کمک کند.
مصرف قند را کنترل کنید: مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که حاوی قندهای ساده هستند، مثل نوشابه، آب‌میوه، چای‌های طعم‌دار و آب‌های طعم‌دار و بیشتر دسرها را محدود کنید یا به طور کامل از آنها پرهیز نمایید. این مواد می‌توانند قند خون را به سرعت افزایش دهند. از متخصص تغذیه درباره مصرف خوردنی‌های شیرین‌شده با شیرین‌کننده‌های مصنوعی در صورت نیازتان به خوردن مواد غذایی شیرین سؤال کنید.
مصرف شیر را کمتر کنید: شیر لاکتوز بالایی دارد و لاکتوز یک قند ساده است، بنابراین لازم است شیر مصرفی‌تان را محدود کرده و منبع جایگزینی برای کلسیم پیدا کنید. اگر به دنبال یک نوشیدنی جدید هستید، آب گازدار با چند قطره لیمو یا پرتقال را امتحان کنید.
توصیه‌های کلی
کنترل قند خون در زمان صبح ممکن است دشوار باشد. در این وضعیت مصرف صبحانه حاوی غلات کامل به همراه یک غذای پروتئینی معمولا بهترین است. در این زمان مصرف شیرینی و دسر‌های شیرین را به شدت محدود کنید.
از موادی که حاوی قندهای ساده مانند شکر، عسل یا شربت هستند، پرهیز کنید.
غذاها را به طور کامل بجوید و آن را آهسته میل نمایید. این امر در پیشگیری از مصرف مقادیر زیاد غذا و افزایش ناگهانی قند خون موثر است.
از مصرف چربی گوشت‌ها، پوست مرغ، پوست ماهی، لبنیات پرچرب (از جمله ماست چکیده و ماست موسیر)، سس‌های سفید، کره، خامه، شیرینی‌های خامه‌ای و چیپس پرهیز نمایید.
از مصرف غذاهای سرخ شده، غذاهای پرچرب و غذاهای آماده از جمله پیتزا پرهیز نمایید.
اگر در دوران بارداری بیش از حد وزن اضافه کنید، حفظ سطح قند خون در محدوده سالم دشوارتر می‌شود و می‌تواند فشار خون شما را افزایش دهد و بر سلامت شما تأثیر بگذارد.
بارداری زمان مناسبی برای داشتن یک رژیم غذایی سخت نیست و شما نباید در این دوران به دنبال کاهش وزن خود باشید. برای آگاهی از محدوده سالم اضافه وزن در دوران بارداری با متخصصین تغذیه مشورت کنید.
اندازه‌گیری منظم قند خون یکی از موارد مهم و توصیه شده در مراقبت‌های دوران بارداری می‌باشد. این اندازه‌گیری باید در وضعیت ناشتا و همچنین بعد از صرف غذا انجام شود.
مقادیر مناسب قند خون در دوران بارداری در حالت ناشتا کمتر از 95 میلی‌گرم در دسی‌لیتر، یک ساعت بعد از غذا 140 و دو ساعت بعد از غذا 120 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.
فعالیت جسمی مناسب در مادران مبتلا به دیابت بارداری می‌تواند منجر به بهبود کنترل قند خون و کاهش نیاز به انسولین شود.
