زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : امین پایداره ؛ کارشناس  تغذیه

amin.paidare80@gmail.com

زیر نظر: دکتر سعید دعائی ؛ متخصص تغذیه ؛ استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

تحریریه زندگی آنلاین : گلوتامین یک اسید آمینه با عملکردهای متنوع در بدن است. این اسید آمینه بلوک سازنده پروتئین و بخش بسیار مهمی از سیستم ایمنی می‌باشد. علاوه بر این، گلوتامین نقش ویژه‌ای در سلامت روده دارد. گلوتامین به طور طبیعی در انواع غذاها یافت می‌شود. تخمین زده شده است که یک رژیم غذایی معمولی حاوی 3 تا 6 گرم در روز است، اما این مقدار می‌تواند بر اساس رژیم غذایی افراد متفاوت باشد. بیشترین مقدار گلوتامین در محصولات حیوانی به دلیل محتوای پروتئین بالا یافت می‌شود. با این حال، برخی از غذاهای گیاهی درصد بیشتری از آن را در پروتئین خود دارا هستند.

بیشتربخوانید:

گلوتامین مکمل خاص ورزشی

مقدار آل - گلوتامین در 100 گرم از برخی مواد غذایی به شرح زیر است:

تخم‌مرغ    0.6 گرم

گوشت گاو               1.2 گرم

شیر بدون چربی      0.3 گرم

توفو         0.6 گرم

برنج سفید 0.3 گرم

ذرت        0.4 گرم

گلوتامین نقش حیاتی در سیستم ایمنی بدن دارد. این آمینو‌اسید سوخت مهمی برای سلول‌های ایمنی مانند گلبول‌های سفید و سلول‌های روده است. در شرایط آسیب‌دیدگی شدید مانند سوختگی یا جراحی، سطح گلوتامین خون کاهش می‌یابد و بدن ممکن است ذخایر پروتئین خود را تجزیه کند تا گلوتامین بیشتری تولید شود. کمبود گلوتامین می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی را به خطر بیندازد. به همین دلیل، رژیم‌های غذایی با پروتئین بالا و مکمل‌های گلوتامین پس از آسیب‌های عمده توصیه می‌شوند. گلوتامین همچنین به سلامت روده کمک می‌کند، که بخش بزرگی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل می‌دهد. گلوتامین از طریق رشد و حفظ سلول‌های روده، از انتقال باکتری‌ها یا سموم به بقیه بدن جلوگیری می‌کند.

  مکمل گلوتامین

با توجه به نقش گلوتامین به عنوان یک بلوک ساختمانی پروتئین، یکی از کاربرد‌های مکمل گلوتامین در بدنسازی و ورزش می‌باشد. محققان نشان داده‌اند که مکمل‌های گلوتامین ممکن است درد عضلانی را کاهش داده و ریکاوری پس از ورزش شدید را بهبود بخشند. دوز محافظه‌کارانه مکمل گلوتامین حدود 5 گرم در روز می‌باشد.

بیشتربخوانید:

مروری بر کلیات تغذیه ورزشی

  دیابت و مکمل گلوتامین

مکمل گلوتامین از طریق کنترل قند خون ممکن است برخی از اثرات امیدوارکننده بر مدیریت دیابت داشته باشد. گلوتامین می‌تواند به کاهش قند خون ناشتا و سطح قند خون بعد از غذا کمک کند. حتی مکمل گلوتامین ممکن است تولید انسولین را افزایش دهد که می‌تواند به بهبود کنترل قند خون کمک کند. گلوتامین سطح GLP-1 (پپتید - 1 شبه گلوکاگون) را افزایش می‌دهد که به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند.

  بیماری‌های قلبی- عروقی و مکمل گلوتامین

مکمل گلوتامین می‌تواند به کاهش سطح نشانگرهای التهابی مانند پروتئین واکنشی  (CRP) که برای سلامت قلب و عروق بسیار مهم است، کمک کند. گلوتامین دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضد‌التهابی قوی است که می‌تواند به محافظت از سیستم قلبی عروقی کمک کند. گلوتامین به عنوان پیش‌ساز آرژنین عمل می‌کند که برای سنتز اکسید نیتریک ضروری است. اکسید نیتریک به اتساع عروق و بهبود جریان خون کمک می‌کند. مصرف بیشتر گلوتامین در رژیم غذایی با خطر کمتر مرگ و میر کلی و قلبی عروقی مرتبط است.

بیماری‌های کلیوی و مکمل گلوتامین

گلوتامین نقش مهمی در دفع کلیوی مواد زائد نیتروژن دارد. این کمک می‌کند تا بقایای آمونیاک از خون از طریق کلیه‌ها و به ادرار منتقل شود و به سم‌زدایی کمک می‌کند.

مکمل گلوتامین می‌تواند عملکرد کلیه را بهبود بخشد، به ویژه در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی (CKD). این به حفظ تعادل سالم اسیدهای آمینه کمک کرده و از توانایی کلیه‌ها در فیلتر کردن مواد زائد حمایت می‌کند.

بیشتربخوانید:

10 ماده غذایی موثر بر افزایش سوخت و ساز بدن

بیماری‌های عصبی و مکمل گلوتامین

 گلوتامین دارای خواص محافظت‌کننده عصبی است و به محافظت از نورون‌ها در برابر آسیب و انحطاط کمک می‌کند. گلوتامین در سم‌زدایی آمونیاک در مغز نقش دارد که برای شرایطی مانند آنسفالوپاتی کبدی که نارسایی کبد و عوارض مغزی را شامل می‌شود، مفید است.

 متابولیسم گلوتامین ممکن است در پاتوفیزیولوژی بیماری پارکینسون دخیل باشد و سطح گلوتامین خون را می‌توان برای نظارت بر پیشرفت بیماری و پاسخ به درمان استفاده کرد. همین‌طور ناهنجاری در متابولیسم گلوتامین با صرع و تومورهای مغزی مرتبط است و اصلاح عدم تعادل در سطح گلوتامین ممکن است پتانسیل درمان این بیماری‌ها را بهبود دهد.

جمع‌بندی

گلوتامین یک آمینو‌اسید سازنده پروتئین‌های بدن است که نقش مهمی در حفظ سیستم ایمنی سالم ایفا می‌کند. همچنین در بهبود ریکاوری عضلات مؤثر است و به رشد عضلات و عملکرد کلی بدن کمک می‌کند. علاوه بر این ممکن است در پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کلیوی و بیماری‌های عصبی نیز نقش مهمی داشته باشد. با دریافت کافی مواد غذایی پروتئینی و نیز دریافت مکمل گلوتامین (در شرایط خاص و با تشخیص متخصص تغذیه) می‌توانیم از فواید گلوتامین بهره‌مند شویم.