زمين روز به روز آلودهتر از گذشته ميشود. متاسفانه بشر نیز در مقابله جدي با اين فرآيند ناتوان است. این مساله هرازگاهي و همزمان با اوج گرفتن آلودگي هوا در كلان شهرها بيشتر به چشم می آید اما پس از چندي به بوته فراموشي سپرده ميشود. خودروها از جمله مسببان اين بحران هستند كه البته از مدتهاي طولاني است تلاش جدي براي كاهش جنبههاي مختلف آن آغاز شده است.
تولید خودروهاي دوستدار محيط زيست از جمله راهكارهايي است كه اميدواركننده به نظر می رسد. اين خودروها در كلاسهاي مختلف طراحي و ساخته ميشوند و خودروهاي برقي، هيدروژني و خودروهايي كه با تكيه بر سوختهاي زيستي حركت ميكنند از جمله آنها به شمار ميآيند.
در يك دهه گذشته درخصوص خودروهايي كه با استفاده از سوختهاي زيستي حركت ميكنند، فناوريهاي جالب توجهي ارائه شده است و حتي برخي از آنها براي توليد انبوه نيز آماده شده است. اما اين خودروها با محدوديتهاي مختلفي در زمينه حركت و گنجايش سوخت و ظرفيت سرنشينان همراه هستند كه پيشبيني ميشود با گذشت زمان از شمار آنها كاسته شود. اما تاكنون تمركز اصلي محققان اين عرصه روي خودروهاي معمولي درونشهري متمركز بوده است. خودروهاي سرعتي و بويژه خودروهاي فرمول به جهت پيچيدگيهاي خاصي كه دارند چندان باب ميل اين محققان نیستند، زیرا همواره اين ترس و نگراني جدي وجود دارد كه پروژه استفاده از سوختهاي پاك و زيستي در آنها با شكست همراه شود. در حقيقت چنين ترس و نگراني از جمله عواملي است كه توسعه فناوري ساخت خودروهاي سرعتي مبتني بر فناوريهاي پاك را در محدوديت قرار داده است. در اين دسته از خودروها، سرعت حرف اول و آخر را ميزند.
اکنون محققان اين پرسش اساسي را مطرح ميكنند كه چطور ميتوان خودروهاي سرعتي ويژه برگزاري رقابتهاي فرمول طراحي و توليد كرد که با سوختهاي زيستي و محصولات غذايي شناختهشدهاي همچون شكلات و سبزيجات حرکت می کنند. آنها همچنین می خواهند بدانند آیا می توان با سوخت های این چنینی اتومبیل هایی با سرعتهاي خيرهكننده بيش از یکصد و حتي200 كيلومتر بر ساعت طراحی و تولید کرد!
خودروهاي سرعتي مبتني بر سوختهاي زيستي
طراحي و ساخت خودروهاي سرعتي ويژه فرمول 3 از جمله جاهطلبيهاي علمي و تحقيقاتي محققان در اين عرصه است. البته بنا به اعتراف آنها، همواره نگراني خاصي در فرآيند پرداختن به آن وجود داشته است. نخستين خودروي سرعتي فرمول 3 دنيا، عنوان پروژه جذاب و هيجانانگيزي است كه از سوي محققان دانشگاه وارويك انگليس ارائه شده است. به عقيده بسياري از صاحبنظران صنعت خودرو، اين پروژه و موفقيتهاي اوليه به دست آمده در آن ميتواند پاياني بر نگراني و ترس محققان در متمركز شدن بر پروژههايي نظير ساخت خودروهاي سرعتي مبتني بر سوختهاي زيستي باشد.
خودرویی از جنس سيبزميني با سوخت شکلاتی
نكته جالب توجهي كه در رابطه با ساخت خودروهاي سرعتي مبتني بر سوختهاي زيستي مطرح ميشود مزاياي موتور چنين خودرويي در مقايسه با ساير خودروهاي زيستي فعلي است. به طوري كه محققان اين دانشگاه پس از بررسي عملكرد خودرو، آن را از حيث راندمان كاري فراتر از موتور خودروهاي مبتني بر ديزل زيستي عنوان كردهاند. گذشته از همه اين مزايا، اين خودرو صرفا با تكيه بر موادي نظير شكلات و هويچ و سبزيجاتي از اين دست به عنوان منبع سوختي حركت ميكند، اما تا اينجاي كار تنها درخصوص موتور و سوخت مورد نياز آن صحبت شده است.
زماني كه بدنه خودرو از مادهاي به جز فلز ساخته شود، توجه هر محقق و شنوندهاي جلب ميشود. تصور كنيد خودرويي سرعتي با بدنهاي از جنس سيبزميني ساخته شود و بدون هيچ مشكلي و در كمال امنيت با سرعت 201 كيلومتر در پيست مسابقات حركت كند! اين ايده اكنون رنگ واقعيت به خود گرفته است.
طراحی و جنس بدنه
بدنه خودروي جديد محققان دانشگاه وارويك حقيقتا از سبزيجات موجود در بازار ساخته شده است. اين ابتكار عمل كه در نوع خود بيسابقه است شامل استفاده از تركيب هويج و ريشه چند نوع سبزيجات ديگر، فيبرهاي كتان و روغن سويا براي تهيه ماده مورد نياز جهت ساخت تاير اين خودرو است. در ساخت بدنه آينه اين خودرو نيز از نشاسته گرفته شده از سيب زميني استفاده شده است تا در جايي كه پيشبيني ميشود نتوان تحت هيچ شرايطي از مواد زيستي استفاده كرد، محصولي برگرفته از طبيعت توليد شود.
پدال ترمز
محققان اين دانشگاه براي ساخت پدال ترمز اين خودروي سرعتي نيز ابتكار عمل خود را تكميل كردند. آنها براي اين منظور سراغ برخي ريشههاي گياهي رفته و از پوسته آنها و تركيبشان با نوعي روغن گياهي صفحه پدال و بخشهاي ديگري از سيستم ترمز خودرو را ساختهاند و جالب اين است كه در آزمايشات مختلفي كه مورد بررسي قرار گرفته، نمره خوبي دريافت كرده است.
موتور خودرو
در كنار همه اين قطعات زيستي و صددرصد برگشتپذير، موتور اين خودرو نيز در نوع خود يك برگ برنده اصلي محسوب ميشود. اين موتور با استفاده از سوختي كه برگرفته شده از شكلات دورريز روغن سبزيجات عنوان شده، عمل ميكند. محققان اين دانشگاه در اين بخش از ابتكار عمل خود تأكيد خاصي بر استفاده از شكلاتهاي دورريز كارخانجات شكلاتسازي دارند و معتقدند كه با استفاده از چنين شكلاتهايي، راندمان مصرف انرژي در اين وسيله حركتي سرعتي به بالاترين حد ممكن ميرسد. بخش اصلي سيستم خنككنندگي اين خودروي سرعتي نيز با استفاده از پوششي از جنس نوعي كاتاليزور تكميل شده است كه تقريبا همه استانداردهاي مورد نياز در طراحي و ساخت خودروهاي سرعتي را پاسخگوست.
سرعت و شتاب خودرو
نخستين آزمايشات صورت گرفته روي اين خودرو نشان از موفقيت طرح دارد. تاكنون تيم محققان اين دانشگاه توانستهاند سرعت 96كيلومتر بر ساعت را با استفاده از اين خودرو ثبت كنند. اما اميدوارند تا به سرعت از پيش تعيين شده يعني 232 كيلومتر برساعت نيز دست يابند كه بيشك موفقيتي بزرگ و چشمگير به حساب ميآيد. يكي ديگر از برنامههاي اصلي محققان اين پروژه در تكميل اين پروژه، تحقق هدف مهمي همچون ثبت صفر تا 100 خودرو در كمتر از 4 ثانيه است. در صورتي كه اين دورنما نيز محقق شود ميتوان به جرات گفت كه راه براي طراحي و ساخت خودروهاي سرعتي مبتني بر فناوريهاي دوستدار محيط زيست هموار شده است.
دوستدار محیط زیست
برآورد اوليه محققان دانشگاه وارويك نشان ميدهد اين خودرو تقريبا 95 درصد تجزيهپذير و به نوعي برگشتپذير است. در حال حاضر توجه و دغدغه خاطر اصلي كارخانجات خودروسازي جهان توليد خودروهايي است كه آلودگي زيستمحيطي به مراتب كمتري از خود به جاي بگذارند. اين نگرش درخصوص خودروهاي سرعتي نيز مورد توجه قرار گرفته است، اما تاكنون تلاش جدي در اين باره صورت نگرفته بوده است. اما پروژه اخير محققان دانشگاه وارويك ميتواند شروعي اميدواركننده در عرصه خودروهاي سرعتي به شمار آيد.
کلام آخر
محققان دانشگاه وارويك 9 ماه روي اين پروژه كار مستمر كردهاند و خودروي سرعتي مورد نظر خود را با هزينهاي در حدود 150 هزار پوند ارائه كردهاند. اين خودرو به جهت ويژگيهاي خاص خود، به زودي و در مسابقات فرمول سرعتي نظير گرند پريكس اروپا و مسابقات سرعت
Goodwood Festival of Speed انگليس به كار گرفته خواهد شد. موفقيت خودروهايي از اين دست چندان هم دور از انتظار نيست و در عين حال ميتوانند جرقه بزرگي براي توليد انبوه خودروهاي سرعتي تجديدپذير به حساب آيند.