تحریریه زندگی آنلاین- گروه دنیای تغذیه
شلغم به علت وجود ویتامینها، املاح و مواد مهم دیگر، جزء گیاهان و سبزیجات ارزنده است. از مهمترین خواص شلغم اثرات ضد سرطانی، ضد میكروب و ضد ویروسی آن می باشد. همچنین ادرارآور، دافع سنگ‌های كلیوی، كاهش‌دهنده اسیداوریك و درمان‌كننده نقرس است.
خاصیت مفید دیگر شلغم تسكین و درمان مشكلات تنفسی از جمله برونشیت و زكام می‌باشد. همچنین، موجب تصفیه خون می‌شود و نیز محافظ كبد است. استفاده از شلغم به صورت ضماد و مرهم برای درمان التهاب كورك، آبسه و زخمها بسیار مفید است.
میزان مصرف
مقدار خاصی گزارش نشده است.
عوارض جانبی
در حد مصرف خوراكی و دارویی بدون عارضه بوده و گزارشی از سمیت یا عوارض جانبی در این حد وجود ندارد.
احتیاط
مصرف زیاد دانه شلغم و یا روغن آن ممكن است باعث اثرات سمی بر روی قلب گردد.
مصرف زیاد شلغم برای افراد تیروئیدی خوب نیست؛ زیرا در این گیاه و گیاهان خانواده شب بو (خردل) تركیبات گلوكوزینولات و ایزوتیوسیانات وجود دارد.
گرچه شلغم دارای خاصیت ضد سرطانی است، ولی افرادی كه آمادگی سرطان پستان دارند نباید در مصرف آن زیاده‌روی كنند؛ زیرا به علت داشتن ماده ایندول و كاربینول ممكن است باعث تحریك سرطان پستان شود.
موارد استفاده شلغم
شلغم یكی از پرمصرفترین محصولات امروز دنیاست كه به صورت كشتهای گسترده و یا به صورت خانگی تولید می‌گردد. شلغم به شكل خام یا پخته، مانند سبزیجات، استفاده می‌شود و قسمت هوایی آن را مانند اسفناج می‌توان مصرف كرد. همچنین، برای خوراك دام، به‌خصوص در فصول پاییز و زمستان، به طور گسترده استفاده می‌شود.
مشخصات شلغم خوب
شلغم باید سفت و توپر باشد؛ در غیر این صورت كهنه بوده و در صورت مصرف ممكن است ایجاد نفخ كند.
پوست شلغم باید براق، شفاف و صاف باشد.
شلغم باید سنگین و درون آن روشن و شفاف باشد.
شلغمهای كوچك كمی شیرینتر هستند.
شلغمهای بزرگتر موثرترند.
مصارف
شاهی از جمله سبزیجاتی است که رشد سریعی داشته و شباهت زیادی به علف چشمه و خردل دارد. با توجه به اینكه این گیاهان در بعضی از مواد، به‌خصوص گلوكزیدها، مشابه هستند، از نظر طعم، بو و خاصیت نیز تا حدی شبیه می‌باشند. از شاهی در تهیه سوپ‌ها، ساندویچ‌ها و سالادها به‌خصوص به جهت مزه تند آن استفاده می‌شود.
این گیاه به اشكال مختلف در اروپا، به‌خصوص انگلستان، فرانسه، هلند و كشورهای اسكاندیناوی مصرف بسیاری دارد.
یكی از غذاهای مورد علاقه در انگلستان ساندویچ تخم‌مرغ به همراه سس مایونز و شاهی است.
همچنین در این نواحی از جوانه‌های آن و سرشاخه‌های دانه‌دار (تازه یا خشك) به صورت افزودنی تندمزه برای غذاها استفاده می‌كنند. اصولاً شاهی به صورت تازه مصرف می‌شود و مانند بعضی سبزیجات از خشك آن استفاده نمی‌گردد؛ به همین دلیل بهترین زمان برداشت، با توجه به رشد سریع آن، موقعی است كه به ارتفاع 5 تا 13 سانتیمتر رسیده باشد.
شاهی دارای خواص محرك و مقوی معده، اشتهاآور، ضد میكروب، ضد سرطان، ادرارآور و ضد كمبود ویتامین C (ضد اسكوربوت) می‌باشد.
در طب آیورودای هند برای جلوگیری از مشكلات پس از زایمان خانمها خوردن شاهی توصیه می‌شود.
مهمترین اثرات گزارش‌شده
ضد باكتری، ضد سم، ضد كمبود ویتامین C، ضد ویروس، مسهل، ادرارآور، مقوی قوای جنسی، قاعده‌آور، محافظ معده، محرك ایمنی بدن، شیرافزا و محرك است.
