زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : دکتر کورش صمدپور ، متخصص تغذیه

تحریریه زندگی آنلاین :  کم کاری تیروئید یا همان هیپوتیروئیدیسم، اختلالی است که در آن، بدن قادر به تولید کافی هورمون تیروئید نمی باشد.هورمون تیروئید، مسئول کنترل رشد، ترمیم و متابولیسم بدن می باشد. در نتیجه، افرادی که از کم کاری تیروئید رنج می برند، با علائمی مانند خستگی، ریزش مو، افزایش وزن، احساس سرما روبرو خواهند شد.کم کاری تیروئید در حدود یک تا دو درصد افراد در سراسر دنیا مشاهده می شود، که در زنان بیشتر از مردان شایع می باشد.پرهیز غذایی تنها راه درمان این اختلال نیست، بلکه ترکیب رژیم غذایی در کنار مصرف دارو، به بهبود عملکرد تیروئید کمک می کند.در این مقاله، به بررسی بهترین رژیم غذایی در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید و باید و نباید های غذایی می پردازیم.

کم کاری تیروئید چیست؟

تیروئید، غده ای است کوچک و پروانه ای شکل ، که در نزدیکی گردن قرار دارد و کار آن، تولید و ذخیره هورمون تیروئید است که بر تمام سلول های بدن تاثیر می گذارد.زمانی که غده تیروئید سیگنالی به نام هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) را دریافت می کند، هورمون تیروئید در خون آزاد خواهد شد. این سیگنال از غده هیپوفیز (غده ای کوچک در مغز) ارسال می شود، آن هم زمانی که سطح هورمون تیروئید پایین باشد.

دربعضی موارد علیرغم افزایش TSHغده تیرویید هورمون ازاد نمی کندواین کم کاری اولیه است و شایعترین نوع کم کاری است. نوددرصد کم کاری اولیه به علت بیماری هاشیموتو که یک بیماری خود ایمنی است بوجود می اید. علل دیگر شامل کمبود دریافت ید، بعضی بیماریهای ژنتیکی یا مصرف بعضی داروها است.برخی مواقع، غده تیروئید، مقدار کافی TSH دریافت نمی کند و هورمون تیروئید بیشتری آزاد خواهد شد. چنین شرایطی که روند عملکرد غده هیپوفیز مختل می شود، کم کاری تیروئید ثانویه نام دارد.

از آن جایی که هورمون تیروئید وظیفه کنترل رشد و متابولیسم بدن را برعهده دارد، یعنی تبدیل آنچه که خورده می شود به انرژی، به همین خاطر، هورمون بسیار مهمی می باشد.متابولیسم یا سوخت و ساز، بر دمای بدن و سرعت سوخت کالری تاثیر می گذارد. به همین خاطر است که افراد مبتلا به کم کاری تیروئید اغلب با علائمی مانند خستگی و یا افزایش وزن روبرو می شوند.

چگونه کم کاری تیروئید بر روند متابولیسم تاثیر می گذارد؟

هورمون تیروئید، سرعت متابولیسم بدن را کنترل می کند. هر چه میزان متابولیسم سریع تر انجام شود، کالری بیشتری سوخت خواهد شد.در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید، متابولیسم با سرعت کمتری انجام می شود و سوخت کالری نیز کمتر می باشد.آهسته بودن روند متابولیسم، عوارضی را برای سلامت بدن به همراه دارد، و منجر به بروز علائمی مانند خستگی، بالا رفتن سطح کلسترول خون و کم نکردن وزن خواهد شد.

مصرف کدام مواد غذایی توصیه می شود؟

ید

ید، یکی از مهم ترین مواد معدنی است که مصرف آن جهت تولید هورمون تیروئید ضروری می باشد.کمبود ید، بسیار شایع است و در یک سوم افراد دنیا دیده می شود.  نمک مصرفی همیشه از نمک ید دار تصفیه شده باشد  وهمچنین مواد غذایی حاوی ید مانند ماهی، محصولات لبنی و یا تخم مرغ را در برنامه غذایی تان داشته باشید.

سلنیوم

مصرف سلنیوم به فعال شدن هورمون تیروئید در بدن و استفاده بدن از این هورمون کمک می کند.این ماده معدنی، اثرات آنتی اکسیدانی دارد، و از غده تیروئید در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کند. اضافه کردن مواد غذایی حاوی سلنیوم به رژیم غذایی، مانند تخم مرغ وحبوبات توصیه می شود.

زینک

زینک نیز همانند سلنیوم، هورمون تیروئید را فعال می کند. تحقیقات نشان می دهند، مصرف زینک ، میزان TSH را فعال می کند، هورمونی که میزان آزاد شدن هورمون تیروئید از غده تیروئید را مشخص می کند.به همین خاطر، افراد مبتلا به کم کاری تیروئید باید مواد غذایی سرشار از زینک مانند گوشت و  مرغ را مصرف کنند.

مصرف کدام مواد غذایی مضر می باشد؟

گواتروژن

گواتروژن ها، محصولاتی هستند که با عملکرد طبیعی غده تیروئید تداخل پیدا می کنند. نام این محصولات از اصطلاحی به نام گواتر می آید، که به معنای بزرگ شدن غده تیروئید است که در کم کاری تیروئید شاهد آن هستیم.

جالب است بدانید که بسیاری از مواد غذایی که در طول روز مصرف می کنیم، حاوی گواتروژن هستند، از جمله:

غذاهای سویا مانند توفو

برخی سبزیجات مانند کلم، بروکلی، گل کلم و اسفناج

میوه ها مثل هلو و توت فرنگی

بر این اساس، افراد مبتلا به کم کاری تیروئید باید از مصرف مواد غذایی حاوی گواتروژن خودداری کنند.

پخت مواد غذایی با گواتروژن می تواند باعث غیر فعال شدن مواد گواتروژنی شود.

بیشتربخوانید:

تغذیه و کم‌کاری غده تیروئید

گلوتن

گلوتن، پروتئینی است که در غلات، گندم، گندم سیاه و جو یافت می شود. افراد مبتلا به بیماری سلیاک (بیماری خود ایمن) نباید گلوتن مصرف کنند. چرا که در این بیماری، بدن به طور اشتباه به این ماده حمله می کند و منجر به بروز آسیب های روده ای می شود.

متاسفانه، افراد مبتلا به بیماری های اتوایمیون، در معرض ابتلا به سایر بیماری های خود ایمن نیز خواهند بود. به همین خاطر افراد مبتلا به هاشیموتو، که علت اصلی ابتلا به کم کاری تیروئید می باشد، به بیماری سلیاک نیز مبتلا می شوند.

در این افراد، حذف گلوتن از رژیم غذایی به بهبود علائم کمک می کند.

نباید های غذایی

خوشبختانه، محدودیت هایی غذایی زیادی در کم کاری تیروئید وجود ندارد. با این حال، مصرف مواد غذایی حاوی گواتروژن باید تا حد امکان محدود شود.

از مصرف مواد غذایی فرآوری شده نیز باید خودداری کرد، چرا که حاوی کالری بالایی هستند و می توانند منجر به بروز مشکلاتی در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید شوند.

در اینجا به لیست غذاها و مکمل هایی می پردازیم که باید  کاملااز مصرف آن ها  خوداری شود:

 غذاهای فرآوری شده مانند هات داگ، کیک و کوکی

مکمل های یدی و سلنیومی

مواد غذایی زیر باید در حد متعادل مصرف شوند:

غذاهای حاوی گلوتن مانند نان، پاستا،حبوبات و آبجو

سویا

سبزیجات مانند بروکلی، کلم و اسفناج

برخی میوه ها مانند هلو و توت فرنگی

نوشیدنی هایی مانند قهوه، چای سبز و الکل

در صورت ابتلا به بیماری سلیاک به دلیل ابتلا به تیروئیدیت هاشیموتو، تمامی مواد غذایی حاوی گلوتن باید از رژیم غذایی حذف شوند

بایدهای غذایی

چه غذاهایی را باید مصرف کرد؟

تخم مرغ که محتوی مقادیر بالایی ید و سلنیوم می باشد. سفیده تخم مرغ نیز منبع خوبی از پروتئین می باشد.

تمام گوشت ها مانند  گوشت بره، گوشت گاو و مرغ

غذاهای دریایی مانند ماهی سالمون و تون

سبزیجات

مواردی که به کنترل وزن کمک می کنند

در کم کاری تیروئید، به دلیل آهسته بودن روند متابولیسم، شاهد افزایش وزن فرد خواهیم بود.

در اینجا به بررسی مواردی می پردازیم که به کنترل و حفظ وزن بدن کمک می کنند:

استراحت کردن و داشتن هشت ساعت خواب مفید شبانه. کم خوابی با تجمع چربی در ناحیه شکم رابطه مستقیم دارد.

اهمیت دادن به آنچه که می خورید. سرعت غذا خوردن نیز بسیار مهم است و به کاهش وزن کمک می کند.

مدیتیشن و یوگا، که از میزان استرس کم می کند و برای حفظ سلامتی بسیار مهم است. مدیتیشن و یوگا به شما کمک می کند تا وزن بدنی سالم و متعادلی داشته باشید.

داشتن رژیم غذایی کم کربوهیدرات ، که به حفظ وزن متعادل کمک می کند. دوری از رژیم غذایی کتوژنیک، به دلیل کاهش مصرف کربوهیدرات ها، در پایین آمدن سطح هورمون تیروئید موثر می باشد.

نتیجه گیری

کم کاری تیروئید می تواند منجر به بروز علائمی مانند خستگی، افزایش وزن ، احساس سرما شود.

خوش بختانه، مصرف مواد غذایی سالم و مصرف دارو، به کاهش علائم و بهبود عملکرد تیروئید کمک می کند.

 غذ اهای حاوی ید، سلنیوم و زینک، از جمله موادی هستند که مصرف آن ها توصیه می شود.

مصرف گلوتن می تواند عوارضی را برای افراد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو به همراه داشته باشد.

تیروئیدیت هاشیموتو، علت اصلی ابتلا به کم کاری تیروئید است، و ارتباط مستقیم دارد با ابتلا به بیماری سلیاک.

رعایت رژیم غذایی مناسب، به تسکین علائم و حفظ وزن متعادل کمک می کند. مصرف غلات، غذاهای فرآوری نشده و پروتئن همواره توصیه می شود.