مسعود رضوانی؛ دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی
کبد عضوی است که امروزه توجه بسیاری از دانشمندان را معطوف خود کرده است و دلیل آن شیوع بیماریهای کبدی در جوامع امروزی است. بیماریهایی که شاید نام آنها نتوانند به اندازه نام سرطانها ترس را در وجود انسان بیاندازند اما در پارهای مواقع عملکردی بسیار ویرانگرتر از سرطانها دارند.
از مهمترین و رایجترین بیماریهای کبدی میتوانیم به انواع هپاتیت، نارساییها و اختلالات کبدی و همچنین قولنجهای کبدی اشاره کنیم. در این مقاله سعی بر آن داریم که با معرفی چند گیاه دارویی که بطور عمومی به تقویت کبد کمک میکنند بپردازیم.
گیاه ماریتیغال یا خار مریم
بیشک هیچ گیاهی به اندازه گیاه خار مریم نتوانسته است نظر متخصصین طب سنتی و گیاهان دارویی را در رابطه با درمان بیماریهای کبدی به خود جلب کند. بدون شک همه ما در اواخر بهار، در کنار جادهها و صحراها گیاه خاردار بسیار زیبایی را دیدهایم که سرشاخههای گرد تیغدار سبز آن مزین به گلی است که به صورت یک کلاه بنفش خوشرنگ و زیبا روی آن قرار گرفته است و کاملا در بین گیاهان دیگر صحرا جلوهگری میکند.
گاهی بعضی از دشتها یک پارچه پوشیده از این گیاه زیبا میشوند. این گیاه متعلق به خانواده آفتابگردان (compositae) است. استفاده دارویی از این گیاه در دوران معاصر به سال 1968 بر میگردد. هنگامی که برای نخستین بار فلاونوئیدهای اصلی ماریتیغال (از جمله سیلیبین، سیلی کریستین و سیلی دیانین ) شناسایی شده و در مجموع بنام سیلیمارین معرفی شدند.
بیشترین میزان سیلیمارین در دانههای رسیده این گیاه وجود دارد. از موارد مصرف این گیاه میتوان به کمک به بهبود هپاتیتA , B و C، خواص ضد سرطانی و آنتیاکسیدانی این گیاه، جلوگیری از تشکیل سنگ صفرا و کمک به بهبود سوهاضمه اشاره کرد.امروزه عصاره و قرص این گیاه توسط شرکتهای مختلف دارویی تهیه شده است و در داروخانهها عرضه میگردد.
بهترین و ایمنترین روش مصرف این گیاه، استفاده از عصاره و قرص این گیاه میباشد. تا کنون منع مصرف خاصی در استفاده از این گیاه شناخته نشده است و عوارض جانبی نیز دیده نشده است و فقط یک اثر ملین ملایم همراه با مصرف داروهای مربوطه دیده میشود. درباره اثر آن در دوران بارداری و شیردهی تا کنون گزارش خاصی دریافت نشده است اما بهتر است افرادی که به گیاهان خانواده کاسنی حساسیت نشان میدهند از مصرف این گیاه پرهیز کنند.
توصیهها و نسخههای کوتاه
جهت تقویت کبد باید از خوردن اسفناج و چربیها پرهیز کنید. خوراکیهایی که کبد را تقویت میکنند شامل این موارد میباشند: آب کدو، آب خرفه، آب انار، آب خیار، آب کاسنی تازه، لعاب اسفرزه، شربت لیمو، شربت سکنجبین، سکنجبین به لیمو، شیره چهار تخمه، روغن زیتون، به شیرین و خام، زیره سیاه، آب دمکرده رقیق شاهتره، آب دمکرده بادرنجبویه، آب دمکرده سنبل الطیب، ترنجبین، ماءالشعیر، شربت غوره، آب عناب، آب زرشک و..... جهت تقویت کبد تباشیر هندی، گل محمدی (از هر کدام 5 مثقال)، تخم کاسنی، تخم خرفه (از هر کدام 3 مثقال)، ریوند چینی و تخم کرفس (از هر کدام 2 مثقال)، همه را مخلوط کنید و بجوشانید.
آب آن را کمی صاف کنید و مقداری چهار تخمه (تخم خیار، تخم گرمک، تخم هندوانه و تخم کدو) کوبیده شده را به آن اضافه کنید و هر صبح قبل از صبحانه مقداری از آن را میل نمایید...
برای خواندن بخش دوم- درمان بیماری های کبد با طب سنتی- اینجا کلیک کنید.