دکتر مهراد فخرالدینی؛ متخصص قلب و عروق
ضمن تبریک فرارسیدن ماه مبارک رمضان باتوجه به سئوالات متعددی که در بیمارستانها و کلینیکها و مطبها از سوی بیماران عزیز و خانوادههای آنها راجع روزهداری در بیماران قلبی مطرح میشود بصورت خلاصه نکات مهم و کاربردی که بیشتر اساتید و متخصصین قلب توصیه مینمایند جهت اطلاع بیماران عزیز معروض میدارم.
شرایط روزهداری برای بیماران قلبی
روزهداری جدای از اینکه یک فریضه دینی است اثرات بسیار مفیدی در تغییر رفتارهای اجتماعی و کاهش پرخاشگری و افزایش آرامش روحی و روانی افراد دارد و بطورخاص میتواند با کنترل ریسک فاکتورهای متعدد قلبی درپیشگیری از بیماریهای قلبی مفید باشد.
در مورد روزهداری در بیماران قلبی به هیچ عنوان نمیتوان برای همه بیماران نسخه واحدی تجویز کرد.
تنها با مشورت با پزشک معالج خود هر بیماری میتواند در مورد روزهداری تصمیم گیری کند.
در بیماران قلبی خفیف و کنترل شده میتواند به تخفیف و کنترل بیشتر بیماری قلبی کمک کند.
بایدها و نبایدهای روزهداری برای بیماران قلبی
درهمه بیماران قلبی درمورد روزهداری نمیتوان نسخه واحد و پروتکل یکسانی تجویز کرد و چنین پروتکلی نیز وجود ندارد. درهربیماری بسته به نوع و شدت بیماری و وجود علایم قلبی و نوع دارو و دوز داروی مصرفی باید بیمار با پزشک معالج مشورت نماید.
* دربیماران قلبی و عروقی خفیف و کنترل شده با درمان دارویی و بدون علامت قبل از ماه رمضان روزهداری هیچ منع قلبی ندارد. فقط دوز داروهای قلبی باید بصورت دقیق تنظیم شود.
* دربیمارانی که میزان داروهای مصرفی بیش از چند بار درطول شبانه روز میباشد یا اینکه داروهای متعدد قلبی مصرف میکنند نباید روزه بگیرند.
* بیماران قلبی مبتلا که بیماری متوسط یا شدید قلبی دارند که با داروهای متعدد قلبی کنترل شده است نباید روزه بگیرند.
* بیمارانی که بیماری متوسط قلبی بدون علامت و کنترل شدهای دارند و اصرار به روزهداری دارند میتوان با تنظیم داروهای قلبی بصورت آزمایشی چند روز روزهداری را امتحان کنند و درصورت تشدید علائم بیماری از ادامه روز ه داری اجتناب نمایند.
* بیماران قلبی که مستعد تغییرات سریع در حجم خون یا کم آبی یا عدم تعادل آب و الکترولیت هستد، مثل نارسایی شدید قلبی، بیماری قلبی همراه با نارسایی کلیه یا بیماران قلبی تحت درمان با دیورتیک (مدر) باید از روزهداری اجتناب نمایند.
* بیماران قلبی که بواسطه بیماری خاص ناگزیر به مصرف دوز بالای آسپرین بخصوص توام با داروهای ضد پلاکتی دیگر مثل کلوپیدوگرل یا داروی ضد انعقادی وارفارین هستند با روزهداری مستعد خونریزی گوارشی میشوند و نباید بدون مشورت با پزشک معالج روزه بگیرند.
* بیماران قلبی که اخیراً دچار حمله قلبی یا سکته قلبی شدهاند یا جراحی بای پس کرونر یا جراحی دریچههای قلب انجام دادهاند نباید روزه بگیرند.
* بیمارانی که اخیراً آنژیو پلاستی شدهاند و باید داروهای ضد پلاکت مصرف کنند یا بواسطه علائم قلبی داروهای متعدد قلبی دریافت میکنند نباید روز ه بگیرند.
* بیماران با بیماری شدید دریچهای یا بیماری همزمان چند دریچه قلب یا بیماران با تعویض دریچه مصنوعی فلزی که علامتدار بوده و با داروهای متعدد قلبی بخصوص آسپرین و وارفارین توام مصرف میکنند نباید روزه بگیرند.
بیماران مبتلا به پرفشاری خون شدید و کنترل نشده دارند یا پرفشاری خون شدید که با داروهای متعدد بخصوص دیورتیکها کنترل نسبی شده نباید روز ه بگیرند.
* بیمارانی که سابقه لخته در ریه و لخته در عروق اندامها بصورت حاد دارند و مصرف وارفارین با دوز اپتیمال کنترل شده است روزهداری با تغییر در متابولیسم دارو یا تغلیظ خون ممکنه سبب عود یا تشدید بیماری شود.
بیماران با نارسایی شدید قلبی که علامتدار بوده و به تغییر حجم خون یا تغییر د رتعادل آب و الکترولیتها حساس بوده و دیورتیک و داروهای متعدد مصرف میکنند نباید روزه بگیرند.
* بیمارانی که سا بقه طپش قلب یا آریتمی قلبی شدید و خطرناک دارند و با داروهای ضد آریتمی تحت کنترل هستند ممکن است تغییر متابولیسم یا دوز دارو سبب عود یا تشدید بیماری شود نباید روزه بگیرند.
بیماران قلبی و دیابت وابسته به به انسولین یا دیابت کنترل نشده دارند و انسولین بصورت دوزهای منقسم یا داروهای متعدد ضد دیابت مصرف میکنند نباید روزه بگیرند.
* بیماران قلبی همراه بابیماری سنگ کلیه یا افزایش اوره خون نباید روزه بگیرند.
فواید روزهداری بهصورت مشروط
ترک سیگار و کاهش مصرف غذاهای پرکالری و پرچربی و حجیم و نفاخ و آرامش روحی و روانی میتواند دربیماران قلبی بسیار مفید خواهدبود.
در بسیاری از بیماران قلبی مثل بیماران مبتلا به چربی خون، دیابت نوع 2، چاقی، پرفشاری خون خفیف و متوسط و بیماران سیگاری، روزهداری میتواند بسیار کمک کننده و مفید باشد به شرطی که در موقع افطار و سحری از پرخوری و مصرف مفرط مواد قندی و غذاهای پر چرب و سنگین اجتناب نمایند و بجای کاهش وزن دچار چاقی و افزایش وزن نشوند.
بیماران قلبی باید درموقع افطاری غذای سبک و کم چرب و ترجیحاً با فاصله مصر ف کنند.