به قلم : دکتر ریحانه فقیهیان ؛ متخصص دندانپزشکی کودکان و نوجوانان ؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
تحریریه زندگی آنلاین : از چه زمانی حفره دهان کودک باید تمیز شود؟
برای شکلگیری عادات دهانی مناسب در کودکان لازم است که روشهای بهداشت دهان از سنین خیلی کم (حدود ۶ ماهگی) برای کودک آغاز شود تا عادت کند و در آینده با والدین همکاری نماید. در کودکی که هنوز دندان در نیاورده، میتوانیم با یک پارچه یا گاز تمیز که دور انگشتمان میپیچیم، دهان کودک را هر شب تمیز کنیم. این کار برای کودک لذتبخش است و جای دندانها را ماساژ میدهیم و کمکم عادت میکند. دندانهای تازه روییده را هم میتوان به همین روش یا با مسواک انگشتی تمیز کرد. به تدریج با بزرگتر شدن کودک میتوانیم از مسواکهای مخصوص کودکان که سر کوچک و دسته بزرگ دارند و نرم هستند، استفاده کنیم. حتما خمیردندان را روی مسواک قرار دهیم، اما در سن زیر ۳ سال فقط به اندازه یک دانه برنج و در سن بالای سه سال به اندازه یک نخود. لازم نیست کودک پس از مسواک حتما دهانش را بشوید، فقط میتواند اضافات را خارج کند و حتی اگر اینکار را هم نکند، در صورتی که حجم خمیردندان مطابق توصیه باشد، اشکالی ندارد. باید از خمیردندان مخصوص کودک استفاده کنیم که میزان فلوراید آن کمتر از خمیردندان بزرگسال است. مسواک بهتر است دو بار در روز زده شود و حداقل شبها قبل خواب انجام شود. بسیار مهم است که لب بالای کودک را هنگام مسواک زدن به سمت بالا بکشید و دندانهای بالا را از مجاور لثه تمیز کنید.
بیشتربخوانید:
آشنایی با بیماری های دهان و دندان کودکان
آیا پوسیدگی بین اعضای خانواده منتقل میشود؟
بله، پوسیدگی زیاد در دهان مراقب اصلی کودک (معمولا مادر) باعث میشود باکتریهای پوسیدگیزا زودتر در دهان کودک مستقر شوند و این کودکان در صورت عدم رعایت سایر نکات بهداشتی درگیر پوسیدگی زودرس و سریع میگردند. توصیه میشود از قاشق و لیوان مشترک بین اعضای خانواده استفاده نشود تا بزاق افراد به هم منتقل نگردد.
از چه زمانی باید شیردهی شبانه به کودک قطع شود؟
بسیار مهم است که شیردهی شبانه از حدود ۶ ماهگی تا نهایت یک سالگی قطع شود. شیر شبانه عامل پوسیدگیهای وسیع و سریع در کودکان است و باید در بازه فوق قطع شود.
از چه زمانی باید برای کودکمان به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
بین ۶ ماهگی تا یک سالگی باید حتما به دندانپزشک کودک مراجعه کنیم تا آموزشهای لازم را دریافت و کودک را با محیط دندانپزشکی آشنا کنیم و بعد از آن حداقل هر ۶ ماه یکبار برای معاینه مراجعه نماییم. یادمان باشد سرعت پیشرفت پوسیدگی در دندانهای شیری بسیار زیاد است و خیلی زود به عصب میرسد. پس معاینات منظم کار را برای دندانپزشک و کودک تسهیل میکند.
از چه زمانی باید فلورایدتراپی انجام دهیم؟
فلورایدتراپی از زمان رویش دندانها قابل انجام است، اما در مورد انجام آن بهتر است با دندانپزشک کودک خود مشورت کنید و لازمه موفقیت آن تکرار فلورایدتراپی در فواصل منظم است.
بیشتربخوانید:
دانستنیهای مهم در مورد سلامت دندان کودک
از چه زمانی برای کودک نخ دندان بکشیم؟
هر زمان که دو دندان در حفره دهان به هم چسبیده باشند، بین آنها فقط و فقط با نخ دندان تمیز میشود. در کودکان معمولا دندانهای عقبی پس از رویش با هم در تماس هستند و لازم و واجب است که بین این دندانها با نخ دندان تمیز شود. هدف از کشیدن نخ دندان این نیست که فقط غذا را از لابهلای دندانها خارج کنیم، بلکه هدف این است که مواد چسبیده به سطح دندان که حتی با چشم دیده نمیشود را حذف کنیم. پس لازم است که نخ را به سطح دندان تکیه بدهیم تا میکروبها را بیرون بکشد، نه اینکه فقط از لای دندانها عبور بدهیم.
چه کسی باید برای کودک مسواک بزند و نخ دندان بکشد؟
مسواک زدن حداقل تا ۷ سالگی باید توسط والدین یا مراقب کودک انجام شود و به هیچ وجه کودک برای این کار توانمند نیست. از ۷ سالگی کودک میتواند این کار را با نظارت والدین انجام دهد، اما در مورد نخ دندان حداقل تا نه سالگی باید توسط والدین انجام شود. مهارت نخ دندان مهارت سختی است.
نکات مربوط به تغذیه
مصرف میانوعدههای شیرین و پوسیدگیزا را توسط کودک کم کنید. هر بار مصرف میانوعده معادل یک بار حمله به ساختار دندانها میباشد. پس بهتر است دفعات مصرف کم شود یا با وعدههای غذایی اصلی باشد.
شیرینی و شکلات، چیپس و پفک، کیک و آبمیوه و شیر کاکائو و حتی نانی که بین دندانها بماند، به شدت پوسیدگیزا هستند.
پنیر بسیار مفید است و لقمه نان و پنیر میانوعده ایدهآلی است. میوههایی مثل خیار و سیب میتوانند تا حدی دندانها را تمیز کنند و مفید هستند. شیر هم که بسیار مفید است، البته بدون افزودنی شیرین. از یکسالگی باید شیر را در لیوان به کودک بدهیم و شیشه شیر را کنار بگذاریم. آدامس بدون قند باعث ترشح بزاق و کاهش پوسیدگی میشود و مفید است.
