دكتر محمد حضوری؛ متخصص تغذیه
خواب مانند اكسیژن و غذا برای ادامه حیات انسان ضروری است. خوابیدن در واقع مرحله‌ای است كه بدن طی آن، آرامش خود را بازیافته، باقیمانده مواد متابولیكی را از بافت‌ها جمع آوری می‌كند و خود را برای یك شروع پر انرژی، آماده می‌سازد.
اگرچه داستان های متعددی در مورد نخوابیدن بعضی افراد به مدت طولانی گفته می‌شود، اما شواهد نشان می‌دهد در بیشتر افراد، نخوابیدن برای مدت زمانی بیش از سه شبانه‌روز می‌تواند سلامتی و حتی حیات را تهدید كند. بنابراین بخشی از ساعات شبانه‌روز را برای استراحت و بازیابی بدن، می‌خوابیم.
مراحل خواب
خواب دارای دو مرحله یا دوره مجزاست. مرحله نخست را مرحله بدون حركت سریع چشم (NREM) و مرحله دوم را مرحله حركت سریع چشم (REM) گویند. مرحله بدون حركات سریع چشم به بدن برای ترمیم فیزیكی پس از یك روز فعالیت‌های مختلف كمك می‌كند و مرحله حركات سریع چشم که با دیدن رؤیا همراه است، موجب بازیابی فعالیت های ذهنی می‌شود.
در مرحله خواب با حركات سریع چشمی، بدن تلاش می‌كند تمامی اطلاعات كسب شده طی روز قبل را دسته بندی كند. بخش REM یا مرحله حركات سریع چشم، بخش فعال خواب است و بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف برخی تركیبات موجب اختلال در این بخش می‌شوند و باید قبل از خواب از مصرف آنها خودداری كرد.
خواب در ورزشكاران
یكی از مشكلاتی كه در ورزشكاران به صورت شایع دیده می شود، ناتوانی در خوابیدن و یا عدم استراحت كافی در زمان خواب است. اینكه ورزشكاران به چه میزان خواب نیاز داشته و برای تكمیل استراحت خود چه اقداماتی می‌توانند انجام دهند، مهم‌ترین پرسش‌ها در این زمینه است. خواب مورد نیاز برای حفظ سلامتی و بهبود توانایی ذهنی و جسمی در بیشتر افراد، حدود 8 تا 8/5 ساعت است.
البته برخی افراد به خواب بیشتر و برخی دیگر به خواب كمتری نیاز دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود 70 درصد مردم ایالات متحده كمتر از 8 ساعت در شبانه‌روز می‌خوابند و این بدان معنی است كه این تعداد از افراد جامعه از خواب كافی محرومند. ورزشكاران از گروه‌هایی هستند که در معرض كم‌خوابی قرار دارند. مهم‌ترین دلایل خواب ناكافی در ورزشكاران عبارتند از: استرس، فشار زیاد تمرینات، انجام تمرین در صبح زود و یا شب هنگام، بیش تمرینی یا بیماری ها و مصرف برخی تركیبات محرك.
ورزشكاری كه در طول شب تنها 7 ساعت می‌خوابد، در پایان هفته، كسر خوابی حدود هفت ساعت خواهد داشت (یك ساعت كسری خواب برای هر روز) و این میزان كسری خواب می‌تواند تأثیر قابل توجهی در كاهش عملكرد ذهنی و جسمی او داشته باشد. در چنین شرایطی روز خود را با خواب آلودگی آغاز كرده و ممكن است در شرایطی نامناسب، مثلاً پشت فرمان اتومبیل، به خواب برود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد كه 48 ساعت نخست كسر خواب تنها موجب اختلال در عملكرد ذهنی فرد می‌شود و برای آنكه اثرات كسر خواب بر عملكرد فیزیكی ظاهر شود، باید فرد حدود 72 ساعت كسر خواب داشته باشد. در آغاز كاهش میزان خواب روزانه، بدن با استفاده از روش‌هایی خاص، تلاش می‌كند تحمل خود را در برابر كسر خواب افزایش دهد؛ ولی با افزایش كسر خواب، بیدار ماندن و انجام فعالیت‌ها دشوارتر خواهد شد.
از دیگر پیامدهای كمبود خواب، افزایش مصرف مواد غذایی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد افرادی كه شب قبل خوب نخوابیده‌اند و یا كمبود خواب دارند، روز بعد میزان بیشتری مواد غذایی مصرف كرده و تمایل افراطی به مواد غذایی پرانرژی دارند. همچنین مطالعات حاکی است افرادی كه خواب كافی ندارند، بیشتر به بیماری های قلبی، چاقی و دیابت مبتلا می‌شوند...
برای خواندن بخش دوم -برای افزايش بازده، خوب بخوابيد- اینجا کلیک کنید.
