به قلم : ثریا جعفرزادی ؛ کارشناس ارشد روانشناسی شخصیت
تحریریه زندگی آنلاین : برای آموزش صبر به کودکان میتوانید از رویکردهای علمی و دقیقی استفاده کنید. در ادامه، چندین روش ارائه میشود که ممکن است در آموزش صبر به کودکان موثر باشد:
الگوبرداری از بزرگسالان صبور: کودکان به اساس مدلهای رفتاری بزرگسالان خود عمل میکنند، بنابراین اگر خود شما به عنوان بزرگسال نمونهای از صبر و شکیبایی باشید، احتمالا کودکانتان نیز این خصیصه را بیاموزند. توجه به نشانهها، کنترل عصبانیت و انطباق با تغییرهایی که رخ میدهد، میتواند مثالهایی از صبر برای کودکان باشد.
تمرینهای تنفسی: روشهای تنفس آرامشبخش، مانند تنفس عمیق و تغییر نحوه تنفس، میتوانند به کودکان کمک کنند تا در مواقعی که نیاز به صبر دارند، آرامش خود را حفظ کنند. انجام تمرینهای تنفسی ساده همراه با کودکان میتواند این مهارت را تقویت کند.
بازیهای آموزشی: ابزارهای آموزشی مانند بازیها و برنامههای کامپیوتری میتوانند کودکان را در آموزش صبر و مهارتهای خودکنترلی کمک کنند. این بازیها معمولا از طریق تعامل و فعالیتهای متنوع، کودکان را به تمرکز و صبر تشویق میکنند.
تعیین هدفها و پاداشها: تعیین هدف ممکن است به کودکان کمک کند تا به شکل سازندهای بر روی عملکرد خود تمرکز کنند. دستیابی به هدف و دریافت پاداش کوچک میتواند به آنها نشان دهد که با صبر و تلاش میتوانند خواستههای خود را برآورده کنند.
مدیریت استرس: آموزش کودکان به استفاده از روشهای مدیریت استرس مانند تمرین بر تغییرات، تمرکز بر روی خود و هدف میتواند آنها را در ایجاد صبر و شکیبایی در مواجهه با وقوع موقعیتهای مختلف باز یابد.
مراقبت و توجه به نیازهای شخصیتی و رشد کودکان در هنگام آموزش صبر نیز بسیار مهم است. برنامهریزی و تنظیم تمرینها به گونهای که با سطح توانایی و توجه کودکان هماهنگ باشد، به عملکرد موفقتر در آموزش صبر منجر خواهد شد.
مادرانی که فرزندان خود را بسیار نازپرورده بار میآورند و هیچ محدودیتی برای آنان قائل نمیشوند، هیچ کنترلی نیز بر خواستهها و انتظارات کودک نخواهند داشت. این دسته از کودکان تصور میکنند که هر چه بخواهند باید به سرعت مهیا شود و همه را در خدمت نیازهای خود میدانند و به محض ورود به اجتماع بزرگتر با يک «نه» شنيدن آسيب بزرگی خواهند خورد و منزويی خواهند شد. به کودکان اجازه دهید طعم شکست را بچشند. به کودک خود صبر کردن در رسیدن به خواستههای خود را یاد بدهید تا وقتی در آینده وارد جامعه میشود، با شنیدن اولین نه درهم نشکند.
بیشتربخوانید:
سبک فرزندپروری آسان گیرانه ، رایجترین روش میان والدین
چگونه میتوانم کودکی صبور داشته باشم؟
برای داشتن کودکی صبور، میتوانید از روشهای زیر استفاده کنید:
ارائه یک محیط آرام: تلاش کنید تا محیط برای کودک شما آرامشبخش باشد. سعی کنید نورهای برافروخته و صداهای ناخوشایند را کاهش دهید و درک کنید که هرگونه تنش محیطی میتواند بر روی صبر و تمرکز کودک تاثیر منفی بگذارد.
شناخت نیازهای کودک خود: کودکان بیانگر نیازهای خودشان میشوند و اگر مورد توجه قرار نگیرند، ممکن است ناراحت یا بیصبر شوند. برای داشتن یک کودک صبور، تلاش کنید نیازهای او را به خوبی درک کنید و به آنها پاسخ دهید. ممکن است نیازهای فیزیکی، احساسی یا اجتماعی شامل بازی، استراحت، توجه و ارتباط با شما باشد.
آموزش مهارتهای خودکنترلی: کودکان نیاز به آموزش مهارتهای خودکنترلی دارند تا بتوانند در مواقعی که صبر و شکیبایی میطلبند، خودشان را کنترل کنند. میتوانید به کودک خود آموزش دهید که در مواجهه با موقعیتهای چالشبرانگیز، نفس عمیق بکشد یا از راههای دیگری مانند شمارش تا 10، ترکیب کردن تصاویر ذهنی آرامشبخش یا تقلید از الگوهای مثبت استفاده کند.
تشویق به تجربه و شکست: اجازه دهید کودک تجربه مواجهه با چالشها و خطاها را داشته باشد. این تجربهها به کودک کمک میکنند تا یاد بگیرد که همه چیز در ابتدا ممکن است دشوار باشد و به تدریج با تلاش و صبر میتوان با آن پیشرفت کرد.
معرفی حوزههای جذاب: موضوعات و فعالیتهایی را که کودک علاقه دارد، تشخیص دهید و به او کمک کنید تا در این حوزهها عملکرد بهتری داشته باشد. وقتی کودک به زمینههایی علاقهمند است، ممکن است بیشتر تمایل داشته باشد تا صبور باشد و تلاش بیشتری برای بهبود خود بکند. برای داشتن یک کودک صبور، توجه به نیازهای او، ایجاد محیط آرام، آموزش مهارتهای خودکنترلی و ایجاد فرصتهای موفقیت کمککننده خواهد بود.
بیشتربخوانید:
10روش برای اینکه عزت نفس دختر نوجوان تان را بالا ببرید
تاثیر آموزش صبر به کودک بر روابط اجتماعی او
آموزش صبر به کودک میتواند تاثیر زیادی بر روابط اجتماعی او داشته باشد. در زیر تاثیرات مثبتی از آموزش صبر بر روابط اجتماعی کودکان را بررسی خواهیم کرد:
ارتباط بهتر با همسالان: کودکانی که صبر را تمرین میکنند، معمولا در تعاملات خود با همسالانشان مهارتهای اجتماعی بهتری از جمله شناخت و درک نیازهای دیگران، به اشتراک گذاشتن و کار گروهی را نشان میدهند. صبر میتواند به کودکان کمک کند تا منتظر بمانند تا نوبتشان برسد، به گفتگوی دوطرفه گوش کنند و بفهمند که همسالانشان هم نیازها و احساساتی دارند.
بردباری و همدلی: آموزش صبر به کودکان کمک میکند تا با موقعیتهای ناخوشایند در کودکی مراقبت کنند و مدارا کردن و همدلی را تجربه کنند. هنگامی که کودکان صبور باشند، میتوانند راحتتر مشکلات را تلقی کنند و راهحلهای بهتری را برای حل آنها پیدا کنند. این امر باعث ارتقای قابلیت تسامح و همدلی در روابط اجتماعی آنها میشود.
کاهش خشونت و تعارضات: کودکانی که صبر را فرا میگیرند، قبل از واکنش ناگوار در مواجهه با خشونت یا تعارضات، خود را کنترل میکنند. آنها توانایی کشف جایگاه خود و شناخت دیگران را دارند و قبل از اقدام، به تامل و تفکر میپردازند. این امر در کاهش بروز خشونت و تعارضات در روابط اجتماعی آنها تأثیر مثبتی دارد.
ارتباط بهتر با بزرگسالان: آنها قادرند صبر کنند و به نظرات بزرگسالان گوش کنند و با نظر دیگران متفاوت فکر کنند. این مهارت به آنها کمک میکند تا رابطه قویتری با بزرگسالان برقرار کنند و از تجربیاتشان بهره ببرند. به طور خلاصه، آموزش صبر به کودکان میتواند بهبود روابط اجتماعی آنها را به همراه داشته باشد. آنها میتوانند تعامل بیشتری را با دیگران تجربه کنند، ارتباط بهتری با همسالان و بزرگسالان بگیرند و مهارتهای اجتماعی قویتری برای مواجهه با تعارضات و خشونت را در خود توسعه دهند.
آیا روزهداری میتواند به تمرین صبر در کودکان کمک کننده باشد؟
چگونه روزهگرفتن میتواند به تمرین صبر در کودکان کمک کند؟
تقویت نیت و اراده: روزهگرفتن به کودکان کمک میکند تا نیت خود را تقویت کنند و اراده قویتری تجربه کنند. آنها باید طولانیمدت از خوردن و آشامیدن طبیعی خودداری کنند و از طریق کنترل خواستههای بدنی خود، صبر و پایداری را تمرین نمایند.
عبور از چالشها: روزه گرفتن ممکن است در کودکان چالشهایی مانند تشنگی، گرسنگی و کاهش انرژی ایجاد کند. با این حال، این موقعیتها به آنها یاد میدهد که در مواجهه با شرایط ناشی از نیازهای بدنی، صبر نموده و با راهحلهای مناسب مشکلات را حل کنند.
تسهیل در اشتراکگذاری: روزهگرفتن به کودکان کمک میکند تا تجربه نیازها و محدودیتهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارند. این تجربه باعث میشود کودکان به جوانب اجتماعی مثل همدلی و همراهی بیشتری پی ببرند و بفهمند که دیگران نیز ممکن است با موقعیتهای مشابه روبرو شوند.
تقویت همدردی و احساس انسانیت: ممکن است کودکان در حین روزهگرفتن با کسانی رو به رو شوند که در سختیها و تامین نیازهایشان ضعیفتر هستند. این تجربه میتواند همدردی و احساس انسانیت در کودکان را تقویت کند و آنها را به فکر کردن درباره دیگران و امکان کمک به آنها ترغیب کند.
به طور کلی، روزه گرفتن به کودکان کمک میکند تا مهارتهایی مانند صبر، اراده و همدلی را تجربه کنند. این تجربه میتواند در تمرین صبر در زندگی روزمره آنها نقش مهمی ایفا کند.
بیشتربخوانید:
نسخه تــقــویت اعتماد بــه نـفس کودکان ( بخش اول )
نسخه تــقــویت اعتماد بــه نـفس کودکان ( قسمت دوم )
چندین بازی که میتواند به تقویت صبر در کودکان کمک کنند
بازی «ساخت برج»: در این بازی، کودکان باید از اجزای مختلفی مانند بلوکها یا کارتها برجی بسازند. آنها نیاز دارند تا با دقت و صبر، اجزای برج را قرار دهند و برج را تمام کنند. این بازی به کودکان در تقویت تمرکز و صبر کمک میکند.
بازی «صبر در صف»: در این بازی، کودکان به نقش صبر و تحمل کردن در صفهای مختلف پرداخته و تمرین میکنند. میتوانید بازیگر شوید و نقشهای مختلف از جمله خردهفروش، مشتری یا صاحب فروشگاه را بازی کنید تا کودکان در مواقعی که صبر و تحمل میخواهند، تمرین کنند.
بازی «حدس کلمه»: در این بازی، یک نفر یک کلمه یا جمله را در نظر میگیرد و بقیه باید با تعریف کمکی صبر کنند و کلمه یا جمله را حدس بزنند. این بازی به کودکان کمک میکند تا صبر کنند و از استدلال و خلاقیت خود برای حل معماها و پیدا کردن پاسخ استفاده کنند. این بازیها میتوانند به کودکان کمک کنند تا صبر نموده، تمرکز خود را تقویت کنند و مهارتهای مدیریت هیجانی و اجتماعی خود را توسعه دهند.
ویژگیهای کودکان صبور
کودکان صبور ویژگیهای مختلفی را دارند. در زیر به برخی از این ویژگیها اشاره میکنیم:
توانایی تحمل تاخیر: کودکان صبور قادرند با صبر در تاخیرهای زندگی مقابله کنند، مثلا صبر کنند تا نوبت خودشان برسد یا منتظر بمانند تا کسی کاری را انجام دهد.
پایداری در مقابل مشکلات: آنها این قابلیت را دارند تا در مقابل موقعیتهای دشوار و مشکلاتی که با آنها مواجه میشوند، صبر کنند و نهایت پشتکار و انگیزه را برای رسیدن به راهحل مناسب داشته باشند.
توانایی کنترل خشم و خشونت: کودکان صبور قادرند هیجانات منفی خود را کنترل کنند و به جای واکنشهای خشونتآمیز، به صورت مسالمتآمیز و دوستانه با موقعیت خود روبرو شوند.
تمرکز و توجه در درازمدت: صبر به آنها کمک میکند تا بتوانند در برابر عوامل مختلفی که ممکن است توجه آنها را پرت کند، تمرکز خود را حفظ کنند و به وظایف و فعالیتهایشان تا حد امکان به شکل مداوم ادامه دهند.
صبر بر نتیجه: صبر به کودکان کمک میکند تا بتوانند انتظار کشیدن و صبر کردن را در قبال رسیدن به هدفها و نتایج مورد انتظارشان تجربه کنند.
همدلی و توجه به دیگران: کودکان صبور معمولا آگاهی بیشتری نسبت به نیازها و مشکلات دیگران دارند و تمایل دارند تا به دیگران کمک کنند و درک صحیحی از موقعیتها و حسهای دیگران پیدا میکنند. این ویژگیها نشاندهنده توانایی کودکان در مقابله با چالشها و ایجاد ارتباط مثبت با دیگران هستند. با تمرین و تقویت این ویژگیها، کودکان میتوانند صبر را در زندگی روزمره خود بهبود ببخشند.
روزه گرفتن و تاثیر آن بر روی صبر در کودکان
ایجاد آگاهی از محدودیتها: روزه گرفتن به کودکان یادآوری میکند که در جهانی پرمصرف، با محدودیتهایی همچون خوراک یا طعام مواجه هستند. این آگاهی میتواند به کودکان کمک کند تا قدرت و ارزش دسترسی به منابع را بیاموزند. با این حال، روزه گرفتن در کودکان ممکن است به دین، فرهنگ، باورها و نظر فردی و خانوادگی بستگی داشته باشد. مهم است که در هر موضوع مرتبط با تربیت نظرات و راهنماییهای مربیان و خانواده موثر باشند.
در ادامه برخی از راهکارها را برای تقویت صبر در کودکانتان معرفی میکنیم:
تنظیم حدود زمانی: برای کودکان کوچکتر، میتوان حداکثر زمانی که باید منتظر بمانند را تنظیم کرد. به آنها بگویید که ممکن است مجبور باشند برخی از خواستهها و آرزوها را برای چند دقیقه یا مدت زمان مشخصی به تعویق بیندازند.
بازیهای تمرکزی: بازیها و سرگرمیهایی که نیازمند تمرکز و صبر میباشند، میتوانند کودکان را در تقویت صبر یاری کنند. مثالهایی از این بازیها شامل پازلها، بازیهای معمایی و بازیهای تخیلی میشوند.
تمرین مدیریت هیجانات: یاد دادن به کودکان درباره مدیریت هیجانات و عواطفشان میتواند آنها را در تقویت صبر یاری کند. آموزش استراتژیهای تنفس عمیق و تمرکز و توجه میتواند به جنبههای آرامش و صبر کمک کند.
مدلسازی صبر: به عنوان بزرگترین الگوی کودکان، مدل نشان دهید که شما هم خودتان قادر به صبر کردن در مواقع مختلف هستید. آنها به شما نگاه میکنند و میآموزند. برای مثال، میتوانید صبر را در مواجهه با موقعیتهای روزمره نشان دهید، مانند صبر کردن در صفوف بلند یا منتظر ماندن برای نوبتی.
پاداشهای مثبت: برای تشویق کودکان به صبر و تحمل، میتوانید سیستمی از پاداشهای مثبت برای آنها برقرار کنید. برای مثال، وقتی که کودک بتواند در یک وضعیت منتظر ماندن به خوبی عمل کند، میتوانید به او تشویقی مانند یک تعریف خوب یا امتیاز مثبت بدهید.
تمرین تدریجی: تقویت صبر در کودکان نیازمند تمرین و تکرار است. میتوانید با آنها از تمرینهای ساده شروع کرده و سپس با گذر زمان و مهارت آنها، سطح تمرین را افزایش دهید. با توجه به تفاوتهای فردی، ممکن است راهکارهای موثر برای کودکان مختلف باشد. مهم است که به نیازها و توانمندیهای خاص کودکانتان توجه کنید و راهکارهایی را انتخاب کنید که بهترین نتیجه را برای آنها به همراه داشته باشد.
چند نتیجهگیری کلی در مورد فواید آموزش صبر به کودکان
ارتقای تمرکز: آموزش صبر به کودکان میتواند در تقویت تمرکز آنها نقش بسزایی داشته باشد. با آموزش صبر، کودکان قادر خواهند بود تمرکز خود را بر روی یک فعالیت مشخص نگه دارند و تا به اتمام رساندن آن فعالیت، پافشاری کنند.
افزایش تحمل: آموزش صبر به کودکان نقشی مهمی در افزایش تحمل آنها در مواجهه با مشکلات و وقایع ناخوشایند دارد. آنها یاد میگیرند که در مواجهه با موقعیتهای دشوار، صبورانه و با تامل رفتار کنند و به جای عجله و شتابزده عمل کردن، به تمرکز روی راهحلهای موثر متمرکز شوند.
بهترین استفاده از وقت: آموزش صبر به کودکان میتواند به آنها کمک کند در نظمبخشی به زمان خود مهارت پیدا کنند. آنها میآموزند که صبر نموده و وقت خود را برای انجام وظایف مختلف بهتر تقسیم کنند و از طریق تمرکز کردن به یک فعالیت، بهرهوری بیشتری را کسب نمایند.
مهارتهای اجتماعی: صبر به کودکان کمک میکند تا در مواجهه با دیگران، کنترل خود را حفظ کنند و عکسالعملهای خشمگین یا غضبآمیز را کاهش دهند. این امر باعث افزایش همکاری و همدلی با دیگران میشود و روابط اجتماعی آنها را تقویت میکند.
به طور کلی، آموزش صبر به کودکان میتواند در توانمندسازی روحی و عاطفی آنها، مهارتهای اجتماعی، تمرکز و تحمل آنها را ارتقا دهد. این مهارت میتواند در زندگی روزمره، تحصیل و موفقیتهای آینده آنها نقش مهمی داشته باشد.