سمیه رباط نیلی، روانشناس و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم تحقیقات در برنامه مادر کودک شبکه سلامت سیما با ذکر این نکته که شیوع کرونا در چند سال اخیر باعث افزایش شیوع اضطراب در کودکان شده است، گفت: نشانه‌های اختلالات روانشناختی در کودکان و بزرگسالان تفاوت بیرونی و رفتاری متفاوتی دارد؛ به طور مثال اگر افسردگی در بزرگسالان با نشانه‌هایی، چون گریه کردن و از دست دادن تمایل به کار مشخص می‌شود، افسردگی در کودکان با حالت پرخاشگری همراه است.
وی گفت: تشخیص و درمان اضطراب کودکان نیاز به دقت و صرف زمان زیادی دارد. اضطراب جدایی در کودکان و ترس از جدا شدن کودک از چهره‌های آشنا به ویژه والدین و به خصوص مادر بیشترین اهمیت را دارد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم تحقیقات در پاسخ به این سوال که اصطلاح اضطراب جدایی در کودکان، در چه دوره‌ای از زندگی و چه سنی مفهوم پیدا می‌کند؟ گفت: این سنین شامل دوره‌های پیش دبستانی و سال‌های اولیه کودکی می‌شود و تا ۱۲ سالگی ادامه دارد، سپس رو به کاهش می‌گذارد.
رباط نیلی تصریح کرد: اضطراب جدایی اولین بار از هشت ماهگی نوزاد آغاز می‌شود و تا پایان دو سالگی از بین می‌رود، علت آن وجود همزیستی بین مادر و کودک در این سنین است؛ زیرا نوزاد بین جسم خود و جسم مادر جدایی قائل نیست، بعد از گذشت مدتی، نوزاد آگاهی می‌یابد که جسم و روحش متمایز از مادر است.
بیشتربخوانید:
اضطراب جدایی چیست؟ علائم آن را بشناسید
رباط نیلی افزود: کودک در هشت ماهگی با دیدن چهره‌های غریبه دچار حالت گریه می‌شود، در صورت مشاهده چنین علائمی نگران نباشید؛ زیرا کودک در حال گذران تحول و نمو طبیعی خویش است.
این روانشناس گفت: بین دو واژه اضطراب جدایی (که به صورت طبیعی وجود دارد) و اختلال اضطراب جدایی تفاوت قائل هستیم. شیوع این اختلال در بین کودکان ۳ تا ۴ درصد است؛ در صورت بروز این اختلال در کودک تغییرات جدی در حیطه‌های رفتاری، تحصیلی، رابطه کودک با والدین و روابط با متصدیان کودک، حداقل به مدت یک ماه اتفاق می‌افتد.
نشانه اختلال اضطراب جدایی در کودکان
وی تاکید کرد: اضطراب جدایی مربوط به سنین اولیه عمر است که کاملاً طبیعی است، اما اختلال اضطراب جدایی شدت و نشانه‌های اضطرابی بسیار شدیدتری دارد.
رباط نیلی بعضی از علائم و نشانه‌های اختلال اضطراب جدایی را شامل این موارد دانست که کودک هنگام جدایی از چهره‌هایی که با آنها دل بستگی دارد اضطراب نشان می‌دهد. وی نگران تجربه ناخوشایند گم شدن و یا بیمار شدن است. در این کودکان شکایت‌های مکرر جسمی وجود دارد؛ این شکایت‌ها قبل از رفتن به مدرسه بروز می‌کند مانند دل درد، سردرد و بدن درد.
این روانشناس اضافه کرد: همچنین کودک کابوس‌های مکرر شبانه می‌بیند که محتوای این کابوس‌ها جدایی از والدین است. کودکانی که حاضر نیستند با کسی غیر از پدر و مادر تنها بمانند.
وی متذکر شد: وجود سه علامت از علائم ذکر شده به مدت یک ماه، نشانه اختلال اضطراب جدایی است.
رباط نیلی وجود علائم اضطرابی به ویژه در خویشاوندان خونی کودک و همچنین یادگیری مشاهده‌ای کودک را در بروز علائم اختلال اضطراب جدایی از والدین را نیر در این موضوع مؤثر دانست.
بیشتربخوانید:
مدرسه و اضطراب جدایی کودکان از والدین (2)
وی وجود یک سری خصوصیات خاص در والدین را در ابتلا کودک به این اختلال مؤثر دانست و افزود: از جمله این خصوصیات این است که والدین بیش از حد محافظه کار و یا والدین ناایمن هستند که هر دو جزو علائم خطر افزایش دهنده شیوع اضطراب در کودکان محسوب می‌شوند.
رباط نیلی نوع فرزندپروری را در بروز اضطراب‌های دوران کودکی بسیار مؤثر دانست و بیان کرد: در بین سبک‌های فرزندپروری، سبک مقتدرانه که هم قوانین را وضع می‌کند وهم کودک را به بهترین نحو حمایت می‌کند، از بهترین راه‌های جلوگیری از اضطراب جدایی در کودکان است.
این روانشناس از کاربردی‌ترین روش‌های درمان اختلال اضطراب جدایی از خانواده را شامل خانواده درمانی، روش‌های شناخت درمانی، درمان‌های والدین و کودک که به موازات هم انجام می‌شوند و همچنین دارو درمانی برشمرد.
وی درباره کودکانی که نگران جدایی از خانواده هستند توصیه‌هایی کرد و یادآور شد: قبل از اینکه مدارس باز شوند جدا شدن از کودک را تمرین کنیم و آن را در یک زمان کوتاه به شخص مطمئنی بسپاریم، موقع خداحافظی تشریفات قائل نشویم و ساده و سریع خداحافظی کنیم؛ همچنین به قول خود در بازگشت به موقع، وفادار باشیم.
بیشتربخوانید:
مدرسه و اضطراب جدایی کودکان از والدین (1)
آسیب های مجبور کردن کودکان به شجاع بودن
رشد عاطفی و عزت نفس در کودکان
