زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

آثار تنبیه بدنی بر کودکان

داستان مشهوری در این رابطه وجود دارد. مادری معتقد بود برای تربیت فرزندان خود باید در صورت لزوم آنها را کتک بزند. او این کار را در مورد دختر 5 ساله و پسر یکساله خود اعمال می‌کرد تا زمانیکه روزی متوجه شد دخترش در حال کتک زدن برادر خود است. مادر به محض مواخذه دختر خود جوابی منطقی از او شنید «مامان خود شما هم این کار را انجام می‌دهی!» از آن روز به بعد آن مادر هیچ گاه فرزندانش را کتک نزد. کودکان عاشق تقلید کردن هستند، خصوصا از کسانیکه که آنها را دوست دارند و به آنها احترام می‌گذارند. آنها تصور می‌کنند که کارهایی که بزرگترها انجام می‌دهند همه کارهای خوبی هستند. اما والدین گرامی، توجه داشته باشید که شما در حال تربیت مادر یا پدر آینده هستید! تمام روش های تربیتی که شما در مورد فرزند خود اعمال می‌کنید، فرزند شما بر فرزندان خود اعمال خواهد کرد.خانواده باید برای کودک فضایی را فراهم کند تا کودک در آن بتواند نحوه مبارزه و مقابله با چالش های زندگی را یاد بگیرد.

تحقیقات ثابت کرده‌اند که کودکانی که در خانواده خود تنبیه بدنی می‌شده‌اند در آینده به احتمال زیاد خودشان نیز در مورد فرزندان خود اعمال خشونت خواهند کرد. تنبیه بدنی به فرزند شما اینگونه القا می‌کند که کتک زدن افراد اشکالی ندارد، زدن افراد کوچکتر اشکالی ندارد، زدن افراد ضعیف‌تر اشکالی ندارد. کودکان یاد می‌گیرند که هر گاه با مشکلی مواجه شدند، آن را با اعمال خشونت حل کنند. کودکانی که در خانه تنبیه‌بدنی می‌شوند رفتارهای خشن را در روابط خود با دیگران، از جمله دوستان نیز به کار می‌گیرند. برخی والدین معتقدند که فرزند خود را گاهی و آن هم در صورت لزوم کتک می‌زنند و در اکثر موارد با او رفتاری مهربانانه و سرشار از محبت دارند، پس هر از گاهی تنبیه بدنی کودک مشکلی ایجاد نخواهد کرد. شاید این استدلال در مورد برخی کودکان درست باشد، اما اکثر کودکان خاطرات بد از ذهنشان پاک نمی‌شود و در واقع ماندگاری خشونت در ذهن آنها بیش از محبت است. شاید شما در ماه 100 بار فرزندتان را در آغوش بگیرید و فقط یکبار او را بزنید، اما آنقدر که همان یکبار تنبیه بدنی در ذهن او می‌ماند، 100 بار در آغوش گرفتن به خاطرش نمی‌آید.

تنبیه بدنی کودک، جایگاه والدین را بی‌ارزش می‌کند

والدینی که برای کنترل شرایط فرزند خود را کتک می‌زنند معمولا خودشان در مورد خودشان حس خوبی ندارند، زیرا خود آنها نیز در عمق ضمیر خود می‌دانند که روش تربیتی صحیح در پیش نگرفته‌اند. معمولا اینگونه والدین در مواجهه با شرایط دشوار و زمانیکه نمی‌دانند باید چه واکنشی نشان دهند سر کودک خود فریاد می‌زنند و یا از تنبیه بدنی استفاده می‌کنند. اما پس از اینکار و با دیدن نتایج منفی بعدی، از این کار خود پشیمان می‌شوند. همه پدر و مادرها می‌دانند که بهترین وسیله برای کنترل فرزندان و تربیت آنها عشق و صمیمیتی است که بین آنها وجود دارد. با از بین رفتن این محبت و تبدیل آن به نفرت و ترس، نه تنها فرایند تربیت کودک ساده‌تر نمی‌شود، بلکه دشوارتر نیز خواهد شد. تنبیه بدنی و استفاده از خشونت جایگاه پدر یا مادر را در خانواده بی‌ارزش می‌کند.

قدرت داشتن در خانواده به معنای بزرگ و مورد احترام بودن است، نه وحشتناک بودن. والدینی که خواستار حفظ همیشگی قدرت و جایگاه خود در خانواده هستند باید بدانند که قدرتی که ناشی از ترس اطرافیان باشد پایدار نیست. والدینی که برای کنترل فرزند خود از کتک زدن و تنبیه بدنی استفاده می‌کنند بازنده بازی بین خود و فرزندشان هستند. پس از مدتی احترامی که کودک برای والدین خود قائل بوده است از بین می‌رود و در عین حال خود پدر یا مادر نیز از خود ناراضی خواهد شد. چنین پدر و مادرهایی به تدریج به این روش تربیتی عادت خواهند کرد و نمی‌توانند در شرایط گوناگون از استراتژی‌های تربیتی دیگری استفاده کنند. اعمال خشونت بر کودکان بر رابطه بین والدین و فرزندان نیز تاثیر بسیار بدی می‌گذارد. تنبیه بدنی باعث می‌شود کودک و پدر یا مادر روز به روز از هم دورتر شوند و برقراری ارتباط برای آنها دشوارتر گردد. این مشکل زمانی حادتر می‌شود که خانواده در شرایطی غیر عادی به سر برد، مانند جدایی پدر و مادر از هم یا فوت یکی از والدین. هر چند که برخی کودکانی که توسط والدین خود تنبیه بدنی می‌شده‌اند در آینده والدین خود را می‌بخشند و محبت آنها را می‌پذیرند، اما برای اکثر افراد فراموش کردن خشونت والدینشان دشوار است.

تنبیه بدنی به بهبود رفتار کودک کمکی نمی‌کند

در بسیاری موارد والدینی که از تنبیه بدنی استفاده می‌کنند می‌گویند که هر چه بیشتر فرزند خود را می‌زنند، او رفتارش بدتر می‌شود. این جمله کاملا صحیح است. اعمال خشونت رفتار کودک را بدتر می‌کند نه بهتر. لازمه داشتن یک رفتار خوب را فراموش نکنید؛ برای داشتن رفتاری خوب، باید حسی خوب داشت. کودکی که تنبیه فیزیکی می‌شود حس بدی پیدا می‌کند و در نتیجه رفتاری بد از خود بروز می‌دهد. این رفتار بد دوباره منجر به تنبیه می‌شود که در نتیجه آن دوباره کودک حس بدی پیدا می‌کند و ... این چرخه به همین شکل ادامه پیدا می‌کند. اگر قصد ما از تنبیه بدنی تربیت فرزندمان است، باید به گونه‌ای دیگر این کار را انجام دهیم. کودک باید به تفاوت خوب و بد آگاه شود اما در عین حال ارزش انسانی‌اش حفظ شود. قبح اعمال زشت هر چه قدر هم که زیاد باشد، باز هم دلیلی برای تحقیر کودک محسوب نمی‌شود. یکی از اهداف اقدامات تربیتی، توقف سریع عمل ناپسند است.

شاید تنبیه بدنی از این جهت موثر واقع شود و کودک عمل زشت خود را سریعا متوقف کند، اما این راه قطعا منجر به عدم تکرار نمی‌شود. عدم تکرار عمل زشت نیازمند یک عامل بازدارنده قوی و موثر است. به همین دلیل است که در مورد رفتار و تربیت، عوامل درونی موثرتر از عوامل بیرونی هستند. یکی از دلایل عدم تاثیر تنبیه بدنی در عدم تکرار رفتار ناپسند، بیرونی بودن است. عوامل بیرونی تا زمانیکه وجود دارند مانع انجام عمل زشت توسط فرد می‌شوند اما به محض برطرف شدن عامل، عمل زشت دوباره تکرار می‌شود. اما عوامل درونی دائمی هستند و همیشه همراه کودک اند. همچنین گاهی اوقات ممکن است بین عمل زشت و تنبیه شدن فاصله زمانی ایجاد شود. در این صورت ممکن است برخی کودکان فراموش کنند برای چه تنبیه می‌شوند.

در چنین حالتی، اگر پدر یا مادر به جای استفاده از خشونت با فرزند خود صحبت کند و او را از عمل ناپسند خود و عواقب آن آگاه کند، تاثیر آن به مراتب بیشتر و ماندگارتر خواهد بود. گزینه های جایگزین تنبیه بدنی در اکثر موارد در تربیت صحیح فرزند موثرتر هستند و بیشتر کودک را به فکر کردن وامی دارند. کافیست پدر یا مادر زمان و انرژی بیشتری صرف کنند تا نتیجه آن را در رفتار فرزند خود مشاهده کنند.

 گذشته را فراموش کنید

تقریبا همه ما می‌دانیم که هیچ پدر یا مادری نباید فرزند خود را کتک بزند و هیچ کودکی نباید تنبیه بدنی شود. اما در اکثر موارد والدینی که این کار را انجام می‌دهند، در اثر عصبانیت کنترل رفتارشان را از دست می‌دهند. در بسیاری از مواقع، علت چنین مشکلی مربوط به گذشته خود پدر یا مادر است. آیا شما کنترل رفتار خود را زود از دست می‌دهید؟ آیا در گذشته توسط والدین خود تنبیه بدنی می‌شده‌اید؟ آیا خشونت شما در رابطه با فرزندتان در حال افزایش است؟ آیا حساسیت و رفتارهای نامناسب فرزند شما بیشتر شده است؟ آیا رابطه شما با فرزندتان در حال بدتر شدن است؟ اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است، به شما پیشنهاد می‌کنیم سعی کنید تا می‌توانید گذشته خود را فراموش کنید یا حداقل تاثیر آن را در زندگی خود کاهش دهید. تنبیه بدنی را ممنوع کنید و از روش‌های کنترل خشم استفاده کنید. اگر فکر می‌کنید نمی‌توانید به تنهایی این مشکل را حل کنید، از یک دوست یا یک مشاور کمک بگیرید. به یاد داشته باشید که رفتارهای امروز شما، روزی به خاطره در ذهن فرزندتان تبدیل خواهد شد. سعی کنید از خود و رفتارتان در ذهن او خاطره‌ای خوش به جا بگذارید.