زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : دکتر غزاله اسلامیان ؛ متخصص تغذیه ؛ عضو هیئت علمی دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

gh_eslamian@yahoo.com

تحریریه زندگی آنلاین : همه ما می‌دانیم که تغذیه سالم چقدر مهم است، اما آیا یک رژیم غذایی واحد می‌تواند برای همه افراد مناسب باشد؟ پاسخ منفی است! هر فردی با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد خود، نیازهای تغذیه‌ای متفاوتی دارد. اینجا است که تغذیه شخصی‌سازی شده به کمک ما می‌آید.

تغذیه شخصی‌سازی شده چیست؟

تغذیه شخصی‌سازی شده به معنای طراحی یک برنامه غذایی است که دقیقا بر اساس نیازهای فردی شما تنظیم شده باشد. این برنامه نه تنها بر اساس سن، جنسیت و سطح فعالیت بدنی، بلکه با در نظر گرفتن عوامل دیگری مانند:

 عادات غذایی و رفتارهای غذایی فرد

 وضعیت سلامتی: مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، کبد چرب و ...

 میکروبیوم روده: باکتری‌های مفید روده که بر هضم و جذب غذا تأثیر می‌گذارند.

 وضعیت روانشناختی فرد

 ژنتیک: تأثیر ژن‌ها بر جذب مواد مغذی / تاثیر مواد مغذی بر ژن‌ها

تهیه می‌شود. در حالی که رژیم‌های عمومی مانند رژیم‌های کم‌چرب یا کم‌کربوهیدرات برای همه یکسان هستند، تغذیه شخصی‌سازی شده مانند یک لباس دوخته‌شده دقیقا برای بدن و سبک زندگی شما طراحی می‌شود.

بیشتربخوانید:

الگوی رژیم غذایی ایت – لنست

چرا رژیم‌های عمومی همیشه جواب نمی‌دهند؟

فرض کنید دو نفر با وزن و سن یکسان، یک رژیم غذایی یکسان دریافت کنند. ممکن است یکی از آن‌ها وزن کم کند و دیگری نه! دلیل این تفاوت در عواملی مانند

متابولیسم متفاوت، یعنی سرعت سوخت‌وساز بدن این دو فرد با یکدیگر متفاوت است.

 تفاوت در میکروبیوم روده

 حساسیت‌های غذایی

 وضعیت هورمونی

نهفته است، بنابراین یک برنامه غذایی که برای یک نفر مؤثر می‌باشد، ممکن است برای دیگری بی‌فایده یا حتی مضر باشد.

چگونه نیازهای تغذیه‌ای خود را شناسایی کنیم؟

برای طراحی یک رژیم شخصی‌سازی شده، متخصصان تغذیه از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند، از جمله:

 ارزیابی تن‌سنجی (اندازه‌گیری وزن، قد، توده چربی و عضلانی)

 آزمایش‌های خون (بررسی کمبود ویتامین‌ها، قند خون، چربی‌ها و ...)

 تست‌های ژنتیکی (برای فهم بهتر نحوه متابولیسم مواد غذایی در بدن)

 بررسی میکروبیوم روده (تأثیر باکتری‌های روده بر هضم و جذب غذا)

 تحلیل عادات غذایی و روانشناسی تغذیه (بررسی رابطه فرد با غذا)

نقش ژنتیک در تغذیه شخصی‌سازی شده

آیا می‌دانستید ژن‌های شما تعیین می‌کنند که بدن‌تان چگونه به کافئین، لاکتوز یا گلوتن واکنش نشان دهد؟ علم نوتریژنتیک به بررسی تأثیر ژن‌ها بر تغذیه می‌پردازد. برای مثال برخی افراد به دلیل ژنتیک، ویتامین C بیشتری نیاز دارند. برخی دیگر کافئین را کندتر متابولیزه می‌کنند و با مصرف قهوه دچار اضطراب می‌شوند. بعضی افراد با مصرف لبنیات مشکل دارند، زیرا بدن‌شان آنزیم تجزیه‌کننده لاکتوز را ندارد. با انجام تست‌های ژنتیکی، می‌توان فهمید که بدن شما به چه مواد غذایی بیشتر نیاز دارد یا از چه چیزهایی باید پرهیز کند.

بیشتربخوانید:

بهترین رژیم غذایی برای مبتلایان به اندومتریوز

تغییر عادات غذایی ناسالم؛ چگونه شروع کنیم؟

بسیاری از افراد به‌خاطر عادات غذایی نادرست، سال‌ها با اضافه وزن یا بیماری‌های متابولیک دست‌وپنجه نرم می‌کنند. برای تغییر این عادات، باید:

  گام‌به‌گام پیش بروید (مثلا ابتدا نوشابه را کم کنید، سپس فست‌فود را کاهش دهید).

  از مشاوره روانشناسی کمک بگیرید (بررسی رابطه عاطفی با غذا).

 اهداف کوچک و قابل‌دستیابی تعیین کنید (مثلا هفته‌ای ۳ بار پیاده‌روی).

  خودتان را با دیگران مقایسه نکنید (هر فرد مسیر سلامتی خود را دارد).

تغذیه شخصی‌سازی شده برای بیماری‌های خاص

اگر دیابت، فشار خون، کبد چرب یا بیماری‌های گوارشی دارید، یک رژیم عمومی نمی‌تواند نیازهای شما را به‌طور دقیق برطرف کند. برای مثال یک فرد دیابتی که مشکل روده تحریک‌پذیر دارد، نباید از رژیم‌های پرفیبر استفاده کند. یک بیمار قلبی که کمبود ویتامین D دارد، باید مکمل‌های خاصی دریافت کند.

بنابراین، تنظیم رژیم غذایی باید با توجه به تمام این عوامل انجام شود.

چگونه تعادل بین تغذیه سالم و لذت از غذا را حفظ کنیم؟

تغذیه سالم به معنای حذف تمام غذاهای خوشمزه نیست! بلکه باید

از مواد غذایی تازه و متنوع استفاده کنید.

حجم وعده‌ها را کنترل کنید.

گاهی اوقات از شیرینی‌ها و غذاهای مورد علاقه‌تان در حد متعادل لذت ببرید.

فعالیت بدنی را فراموش نکنید.

تغذیه شخصی‌سازی شده، آینده علم تغذیه

امروزه با پیشرفت علوم ژنتیک، متابولومیکس و روانشناسی تغذیه، می‌توان برنامه‌های غذایی را دقیق‌تر از همیشه طراحی کرد. اگر می‌خواهید وزن خود را به‌صورت اصولی کاهش دهید یا از بیماری‌های مزمن جلوگیری کنید یا  انرژی بیشتری در طول روز داشته باشید، به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید تا بر اساس ویژگی‌های منحصر به فرد شما، یک رژیم غذایی شخصی‌سازی شده طراحی کند. به یاد داشته باشید: سلامتی یک مسیر است، نه مقصد! با تغذیه هوشمندانه، زندگی سالم‌تری داشته باشید.