به قلم : ثریا جعفرزادی ، کارشناسی ارشد روانشناسی شخصیت
تحریریه زندگی آنلاین : ناخن جویدن در کودکان یک رفتار شایع است که ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. برخی از دلایل و راهکارهای مقابله با این رفتار عبارتند از:
دلایل ناخن جویدن
استرس و اضطراب: بسیاری از کودکان وقتی تحت فشار یا ناراحتی هستند، ناخن‌های خود را می‌جوند.
عادت: ممکن است ناخن جویدن به یک عادت تبدیل شده باشد که کودک به طور ناخودآگاه انجام می‌دهد.
جلب توجه کردن: برخی کودکان ممکن است برای جلب توجه والدین یا سایرین این کار را انجام دهند.
بی‌حوصلگی یا کمبود فعالیت: کودکانی که احساس بی‌حالی می‌کنند، می‌توانند ناخن‌های خود را بجوند تا خود را مشغول کنند.
احساس مالکیت یا کنترل: خودپوشانی بر روی ناخن‌ها گاهی نشان از احساس کنترل و مالکیت دارد.
راهکارهای مقابله
شناسایی: تلاش کنید بفهمید چه چیزی باعث شروع این رفتار می‌شود و در شرایط استرس‌زا حمایت کنید.
توجه مثبت: به جای سرزنش کردن، به رفتارهای مثبت کودک توجه کنید و آنها را تقویت نمایید.
ایجاد جایگزین: به کودک فعالیت‌های دیگری مانند نقاشی یا بازی‌های دستی پیشنهاد دهید تا به جای جویدن ناخن، از آنها استفاده کند.
توجه به احساسات: به کودک یاد دهید که می‌تواند احساسات خود را با گفتن یا نوشتن بیان کند.
مشاوره حرفه‌ای: اگر رفتار ناخن جویدن ادامه‌دار بود و بهبود نیافت، ممکن است مشاوره با یک متخصص کودک کمک‌کننده باشد. ناخن جویدن معمولا با افزایش سن و تجربه بیشتر کاهش می‌یابد، اما حمایت و درک والدین می‌تواند در این فرآیند بسیار ارزشمند باشد.
بیشتربخوانید:
ناخن جویدن و رازهایی که درباره شما برملا می کند
عوامل اجتماعی
تقلید از دیگران: کودکان معمولا رفتارهای دیگران را تقلید می‌کنند. اگر کودکانی در اطراف‌شان این رفتار را داشته باشند، احتمال انجام آنها نیز وجود دارد.
عواملی از سبک زندگی: زندگی در یک محیط شلوغ یا پرتنش می‌تواند بر روی رفتارهای کودکان تأثیر بگذارد.
راهکارهای مقابله
کمک به مدیریت استرس: آموزش تکنیک‌های تنفسی یا آرامش برای کمک به کودکان در مواجهه با احساسات منفی می‌تواند مفید باشد. مثال: بازی‌های تنفسی که به آرامش عاطفی کمک می‌کنند.
کمک گرفتن از مشاوران متخصص در صورتی که رفتار ناخن جویدن به شکل حادی ادامه یابد: مشاوران روانشناسی می‌توانند به شناخت ریشه‌های این رفتار و ارائه راهکارهای موثر کمک کنند.
استفاده از محصولات مساعد: برخی والدین از محصولات خاصی استفاده می‌کنند که ناخن‌ها را تلخ می‌کنند تا کودک تمایلی به جویدن آنها نداشته باشد.
ایجاد محیط‌های حمایتی: فراهم آوردن فضای امن و پذیرنده در خانه می‌تواند به کودکان احساس امنیت بدهد و از اضطراب آنها بکاهد.
عوامل روانشناختی
اضطراب و استرس: ناخن جویدن می‌تواند نشانه‌ای از اضطراب یا استرس باشد. کودکانی که در معرض فشارهای اجتماعی، تحصیلی یا خانگی هستند، ممکن است بیشتر به این رفتار روی آورند. مثال: کودکی که با مشکل در مدرسه مواجه است یا اخیرا تجربه‌ای سخت (مانند طلاق والدین) داشته باشد، ممکن است ناخن‌های خود را بجود.
تغییرات عاطفی: احساساتی همچون خجالت، عدم اعتماد به نفس یا ناامیدی نیز می‌توانند کودکان را به این رفتار وادار کنند. مثال: کودکانی که در جمع‌های جدید قرار می‌گیرند، ممکن است به دلیل عدم اطمینان ناخن‌های خود را بجوند.
بیشتربخوانید:
ناخن جویدن در کودک و راهکارهای درمان
به جوانب مختلف این رفتار نگاهی عمیق‌تر بیندازیم
عوامل فیزیولوژیکی
عادت‌های طبیعی و بی‌هدف: برخی از کودکان به طور طبیعی عادت دارند که در شرایط خاصی ناخن‌های خود را بجوند. این می‌تواند به دلایل ژنتیکی یا عصبی باشد.
حساسیت حسی: برخی از کودکان ممکن است حساسیت بیشتری به تحریکات محیطی داشته باشند. آنها ممکن است با جویدن ناخن‌ها به نوعی حس تسکین یا آرامش دست یابند.
تحلیل رفتار
چند کارکرد وجود دارد: ناخن جویدن می‌تواند به عنوان یک مکانیسم دفاعی برای کاهش استرس یا اضطراب عمل کند. این رفتار می‌تواند نقش مهمی در تنظیم عواطف کودکان داشته باشد.
زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی: در بعضی از فرهنگ‌ها، عادت‌های مشابه ممکن است در کودکانی که در آنها رشد می‌کنند، بیشتر مشاهده شود. فرهنگ و محیط اجتماعی نقش مهمی در شکل‌گیری عادات رفتاری دارند.
پیشنهادات
فراهم کردن فعالیت‌های حواس‌پرت‌کن: تشویق کودکان به دخالت در فعالیت‌های فیزیکی یا خلاقانه می‌تواند به کاهش ناخن جویدن کمک کند. فعالیت‌هایی مانند نقاشی، بازی با خمیر، یا ورزش کردن می‌توانند به آنها سرگرمی بدهند.
تشویق به ابراز احساسات: به کودکان آموزش دهید که احساسات خود را با بیان کلمات و بدون ترس از قضاوت بیان کنند. این امر می‌تواند به کاهش اضطراب و در نتیجه کاهش ناخن جویدن کمک کند.
پاداش دادن به رفتارهای مثبت: والدین می‌توانند با ارائه پاداش‌های کوچک (مانند تمجید یا تشویق) به کودکانی که در تلاش برای کاهش ناخن جویدن موفق می‌شوند، انگیزه بیشتری بدهند.
نتایج بلندمدت
تأثیر بر سلامت ناخن: جویدن ناخن‌ها ممکن است منجر به آسیب‌های فیزیکی به ناخن و پوست اطراف آن شود. همچنین این رفتار می‌تواند به عفونت‌ها و مشکلات دیگر منجر شود.
پیامدهای اجتماعی: ناخن جویدن می‌تواند منجر به احساس شرم یا خجالت در کودکان شود و این موضوع ممکن است بر روابط اجتماعی آنها تأثیر بگذارد.
پشتیبانی از کودکان
حمایت والدین: والدین باید همواره آماده شنیدن و حمایت از فرزندان خود باشند. کشف علل ریشه‌ای و ارائه حمایت عاطفی می‌تواند به حل مشکل کمک کند.
آموزش مهارت‌های اجتماعی: کمک به کودکان در توسعه مهارت‌های اجتماعی و تعاملات مثبت می‌تواند به آنها در احساس رضایت و کاهش اضطراب کمک کند.
چشم‌انداز درمانی
آموزش مهارت‌های مقابله: به کودکان کمک کنید که مهارت‌های جدیدی برای مقابله با احساسات خود یاد بگیرند، مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا تکنیک‌های آرامش‌بخش.
گفتگو و ابراز احساسات: از کودکان بخواهید احساسات خود را بیان کنند و در مورد آنچه که باعث استرس یا نگرانی آنها می‌شود، گفتگو کنند. این امر می‌تواند به کاهش اضطراب و نگرانی کمک کند.
ایجاد یک محیط حمایتی: فراهم کردن محیطی امن و حمایتگر به کودکان کمک می‌کند تا احساس امنیت بیشتری کنند و از رفتارهای نامطلوب مانند ناخن جویدن دور شوند.
جمع‌بندی
ناخن جویدن یک رفتار شایع در کودکان است که می‌تواند نشانه‌ای از اضطراب یا استرس باشد. شناسایی ریشه‌های این رفتار و ارائه حمایت و استراتژی‌های مقابله‌ای می‌تواند به کاهش یا حتی حذف این عادت کمک کند. اگر ادامه‌دار بود یا شدت گرفت، ممکن است مشاوره با یک متخصص مفید باشد.
جویدن ناخن‌ها در کودکان می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند.
عفونت‌های باکتریایی: جویدن ناخن‌ها می‌تواند باعث ورود باکتری‌ها به زیر پوست شود و عفونت‌های ناخوشایند ایجاد کند.
مشکلات دندانی: این عادت می‌تواند بر روی دندان‌ها تاثیر بگذارد و حتی منجر به ناهنجاری‌های فکی شود.
آسیب به ناخن‌ها: جویدن مکرر می‌تواند ناخن‌ها را ضعیف کرده و منجر به آسیب و ظاهر نامناسب آنها شود.
مشکلات روانی: این عادت ممکن است ناشی از استرس، اضطراب یا بی‌حوصلگی باشد و به مشکلات عاطفی و رفتاری منجر شود.
احساس شرمندگی: کودکان ممکن است به خاطر جویدن ناخن‌ها دچار شرمندگی و کاهش اعتماد به نفس شوند. اگر شما یا کودک‌تان در مورد این عادت نگرانید، مشاوره با یک روانشناس یا پزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد.
نتیجه‌گیری
ناخن جویدن در کودکان یک رفتار طبیعی است که معمولا در سنین بالاتر کاهش می‌یابد، اما آگاهی از دلایل و روش‌های کنترل این رفتار می‌تواند به والدین کمک کند تا به بهترین شکل از فرزندان خود حمایت کنند.
