دکتر سارا طالبی پور نیکو : متخصص اطفال و نوزادان
تحریریه زندگی آنلاین : یکی از شایعترین مشکلات کودکان که منجر به مراجعه به پزشک میشود، دردهای شکمی است. شاید برایتان جالب باشد که درد شکمی در کودکان فقط ناشی از مشکلات احشای داخل شکمی نیست و ممکن است ناشی از مشکلات خارج شکمی باشد. مثال بارز این مورد در گلودردهای چرکی است که بچه ممکن است حتی با دردهای شکمی شدید مراجعه کند، بنابراین در هنگام مراجعه، پزشک ممکن است با یکسری سوالات و یک معاینه ساده به تشخیص برسد، ولی گاها برای اینکه تشخیص داده شود، نیاز به تستهای آزمایشگاهی یا سونوگرافی یا عکس با اشعه ایکس میباشد.
بیشتربخوانید:
5 روش خانگی درمان رفلاکس معده
چه زمانی باید سریعا به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد شکمی به صورت حاد و شدید شروع شده است و یا دردهای همراه با تب بالا یا بیاشتهایی شدید و یا تغییر محل درد و یا همراه با تهوع و استفراغهای مکرر بود، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید تا علتهای مهمی مثل آپاندیسیت رد شود. دردهای شکمی حاد و با شروع شدید و پر سر و صدا حتما نیاز به بررسی فوری دارد.
علل شایع دردهای شکمی
یبوست
از شایعترین مواردی که منجر به دردهای شکمی مزمن در کودکان میشود، یبوست میباشد که ممکن است به خاطر تغذیه نامناسب و عدم تحرک کافی و یا ترس از مدفوع (یبوستهای فانکشنال) ایجاد شود. این دردها معمولا در ناحیه چپ و تحتانی شکم هستند. برای درمان کافی است رژیم غذایی کودک را اصلاح کنید. دادن مایعات و میوههایی از قبیل انجیر، هلو و زردآلو کمککننده است. سعی کنید رژیم غذایی کودک به اندازه کافی سبزیجات داشته باشد. با مشورت پزشک میتوانید به طور موقت از ملینهای مجاز برای سن کودک استفاده کنید.
بیشتربخوانید:
برای رفع عفونت مثانه چی بخورم؟
آپاندیسیت
این دردها معمولا به صورت حاد، شدید و در ناحیه راست شکم هستند و به طور ناگهانی شروع شده و همراه با بیاشتهایی، تهوع و استفراغ میباشند. در صورت مشاهده چنین علائمی، سریعا به پزشک مراجعه کنید و زمان را از دست ندهید.
عفونت ادراری
بیشتر در ناحیه پهلوها و زیر شکم احساس درد دارند و نشانههایی از قبیل تغییر رنگ ادرار یا بد بو شدن ادرار یا سوزش ادرار میتواند به تشخیص کمک کند. برای تایید تشخیص احتمالا یک آزمایش ادرار میتواند کمککننده باشد و برای درمان باید زیر نظر پزشک آنتیبیوتیک مناسب مصرف شود.
بیشتربخوانید:
10نشانه که خبر از بیماری کلیوی می دهد
پیچ خوردن رودهها
در بچههای کوچکتر، اگر دردهای شدید، ولی به صورت متناوب داشتیم و همراه با استفراغ، باید به این مورد فکر کنیم و این از موارد اورژانسهای جراحی شکم به حساب میآید و در این موارد هم مراجعه فوری به بیمارستان برای از دست ندادن زمان طلایی واجب است.
تجمع گاز در رودهها
یکی از شایعترین دردهای شکمی در شیرخوارانِ دو تا سه ماهه، نفخ شکم ناشی از گاز اضافی در رودهها است. این حالت همراه با بیقراری و گریه کودک، همواره علل مختلفی دارد که با درمانهای دارویی همچون گریپمیکسچر و قطره دایمتیکون با تجویز پزشک، درمان میشود. نکته مهمی که مادران باید رعایت کنند، توجه به باز بودن راه هوایی بینی کودک است. بسیاری از اوقات، تورم مخاط داخل بینی کودک (کیپ شدن بینی) باعث میشود تا کودک برای تنفس از دهان استفاده کند. باز بودن دهان کودک نشاندهندۀ این حالت است. تلاقی شیر و خوردن کودک با تنفس از راه دهان، منجر به فرو رفتن هوا در معده و رودهها شده و این مسئله باعث بروز نفخ همراه با دردهای شکمی میشود. درمان این حالت با تجویز قطره کلرید سدیم توسط پزشک معالج امکانپذیر است. بر هم خوردن فلور باکتریایی رودهها هم ممکن است تجمع گاز را در رودهها زیاد کند که استفاده از پروبیوتیکها میتواند در درمان کمککننده باشد..
ناراحتی معده
این درد بیشتر در ناحیه فوقانی شکم و زیر جناغ سینه به صورت مبهم و سوزشی است و گاها با مصرف بعضی غذاها و یا استرس این درد شدیدتر میشود. بعضی کودکان به مواد غذایی مانند آجیل، لبنیات، ماهی، تخم مرغ و ... حساسیت دارند و در صورت مصرف این مواد دچار سوزش معده میشوند. در این موارد پرهیز از بعضی مواد غذایی و استفاده از داروهای ضد اسید تحت نظر پزشک باعث بهبود میشود.
عفونتهای گوارشی
این کودکان اغلب با علائمی مثل تب یا اسهال یا استفراغ مراجعه میکنند.
عفونتهای گوارشی ممکن است منشا ویروسی یا باکتریال و یا حتی انگلی داشته باشند که بسته به نوع علت آلودگی، درمان صورت میگیرد و تشخیص اغلب با نمونه مدفوع داده میشود.
بیشتربخوانید:
مسکن های گیاهی برای درمان دل درد
مسمومیتهای غذایی
اگر درد شکمی چند ساعت بعد از خوردن غذا اتفاق بیفتد و فرد شرح حال خوردن غذای بیرون مانده یا غذای رستورانی را بدهد، به این مورد مشکوک میشویم. این مورد هم ممکن است با تهوع، استفراغ، اسهال و نفخهای شکمی همراه باشد. دادن مایعات فراوان در این موارد توصیه میشود. البته این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که در صورت اسهال از دادن مواد غذایی یا مایعات شیرین مثل نوشابه یا آبمیوههای صنعتی پرهیز کنید.
گرفتگی عضلات شکم
کودکانی که فعالیت ورزشی دارند، در اثر گرفتگی عضلات شکم از دل درد شکایت میکنند. درد گرفتگی عضلات با وارد آوردن فشار به شکم افزایش پیدا میکند. استفاده از پمادهای مخصوص دردهای عضلانی و قرار دادن حوله گرم یا کیسه آب جوش روی شکم کودک، درد گرفتگی عضلات را کاهش میدهد.
این موارد ذکر شده، اصلیترین موارد درد شکم را تشکیل میدهند و باز هم تاکید میکنم در صورت وجود علائم هشدار ذکر شده فرصت را از دست نداده و تشخیص را به پزشک معالج بسپارید.