دکتر پریسا امیدیان - متخصص گوش، حلق و بینی ، مدرس دانشگاه علوم پزشکی ایران
تحریریه زندگی آنلاین : عفونت گوش میانی معمولا ثانویه به سرماخوردگی، آنفولانزا، آلرژی و ... اتفاق می‌افتد که باعث بسته شدن و احتقان مسیر خروجی گوش به حلق و بالا بردن استعداد ابتلا به عفونت قسمت میانی گوش می‌شوند. عفونتهای گوش میانی یکی از شایع‌ترین عفونت‌‌ها در کودکان است و در پسر بچه‌‌ها بیشتر از دختر بچه‌‌ها اتفاق می‌افتد. تغذیه با شیر مادر احتمال ابتلا به عفونت گوش میانی را در کودکان کاهش می‌دهد.
بیشتربخوانید:
گوش درد را جدی بگیرید
علائم
مهم‌ترین علامت تب است.
درد گوش، کشیدن یا دست زدن مداوم به گوش
مشکلات خواب
گریه بیش از حد و بی‌قراری
ترشح از گوش در موارد شدید
بی‌اشتهایی کودک
نقش شیپور استاش در عفونت گوش میانی کودکان
شیپور استاش لوله باریکی هست که از گوش میانی تا قسمت پشت گلو و پشت بینی ادامه دارد. متورم شدن و احتقان شیپور استاش می‌تواند منجر به مسدود شدن و تجمع مایعات در گوش میانی بشود و به این ترتیب عفونت گوش میانی رخ دهد. شیپور استاش در کودکان باریک‌تر و افقی‌تر هست و این باعث می‌شود که تخلیه آنها سخت‌تر و احتمال گرفتگی آنها بیشتر باشد.
عوامل مستعد‌کننده
سن 6 ماهگی تا 2 سالگی: به دلیل اندازه و شکل شیپور استاش (که باریک تر و افقی تر هست) و به دلیل عدم تکامل سیستم ایمنی بدن بیشتر مستعد ابتلا به عفونت گوش هستند.
رفتن به مهد کودک: به دلیل افزایش احتمال ابتلا به عفونتهای ویروسی و متعاقب آن افزایش ابتلا به عفونت گوش میانی
شیر خوردن با شیشه
شرایط فصلی: در فصل‌های پاییز و زمستان که احتمال ابتلا به عفونتهای ویروسی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا بیشتر است، احتمال ابتلا به عفونت گوش میانی نیز بیشتر است، البته افراد مبتلا به آلرژی فصلی در فصل بهار بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند.
بیشتربخوانید:
درمان‌های خانگی عفونت و درد گوش با چند راهکار ساده
زمینه آلرژی
قرار گرفتن در معرض دود سیگار یا میزان بالای آلودگی هوا
شکاف کام: کودکانی که شکاف کام دارند، به دلیل اشکال در تخلیه شیپور استاش بیشتر در معرض ابتلا به عفونت گوش میانی قرار دارند.
عوارض
در اکثر موارد عفونت گوش به خصوص در صورت درمان مناسب و اتمام کامل دوره درمان، سبب ایجاد عوارضی برای کودک نمی‌شود، اما عفونت گوش به صورت طولانی‌مدت و یا عود مکرر عفونت می‌تواند منجر به عوارضی شود که در زیر به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:
مشکلات و اختلالات شنوایی و پارگی پرده گوش
تاخیر و اختلال در گفتار کودک
گسترش عفونت به بافت‌‌های اطراف
راه‌‌های پیشگیری از عفونت گوش میانی
یکی از راه‌‌های پیشگیری از عفونت گوش میانی در کودکان این است که کودکان را در معرض دود سیگار قرار ندهیم.
توصیه دیگر افزایش رعایت نکات بهداشتی و جلوگیری از ابتلا به عفونتهای ویروسی مانند سرماخوردگی است.
اگر از شیشه شیر برای تغذیه کودک استفاده میکنید، کودک را در حالت نیمه نشسته قرار دهید. از شیر دادن به کودک با شیشه شیر در حالت درازکش خودداری کنید.
درمان
درمان عفونت گوش میانی به صورت کاهش التهاب و درد با مسکن، مصرف آنتی‌بیوتیک مناسب و در شرایط خاص کارگذاری لوله تهویه در گوش است. درمان مناسب توسط متخصص برای هر کودک با توجه به شدت بیماری، وزن و سن کودک انتخاب می‌شود. در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک توسط پزشک، حتی پس از بهبود علائم عدم مصرف کامل دارو می‌تواند منجر به عود مجدد عفونت و مقاومت باکتری‌‌ها در برابر آنتی بیوتیک‌‌ها شود.
نکات مهم
عفونتهای گوش میانی یکی از شایع‌ترین عفونت‌‌ها در کودکان است.
در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، احتمال ابتلا کمتر است.
علائم ابتلا به عفونت گوش میانی شامل تب، بی‌قراری و گریه زیاد کودک، بی‌اشتهایی کودک، اختلال خواب، کشیدن گوش توسط کودک و در موارد شدید خارج شدن ترشحات از گوش است.
عوامل مستعد کننده عفونت گوش میانی سنین 6 ماهگی تا 2 سالگی، زمینه آلرژی، در معرض دود سیگار یا آلودگی هوا قرار گرفتن و ابتلا به عفونتهای ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا است.
در صورت شروع به موقع درمان و کامل کردن دوره درمان، معمولا عوارضی برای کودک به جا نمی‌گذارد، اما در صورت درمان ناکامل و عود مکرر بیماری امکان دارد عوارضی مانند کاهش شنوایی، مشکلات گفتاری و عفونت بافت‌‌های اطراف گوش ایجاد شود.
درمان شامل شروع مسکن مناسب برای کنترل درد و تب، آنتی‌بیوتیک مناسب با توجه به سن و وزن کودک و در برخی موارد کارگذاری لوله تهویه در گوش است. در صورت شروع آنتی‌بیوتیک توسط پزشک، دوره درمان که معمولا 10 روز است، کامل شود تا از عود مکرر بیماری جلوگیری گردد.
