قالي و قاليچه
قاليها و قاليچهها همانطور كه از نظر رنگ و طرح با هم فرق دارند، از نظر جنس و كيفيت و مقاومت هم متفاوت هستند. در نتيجه هر كدام مراقبت خاصي را ميخواهد، اما همه دشمنان مشتركي دارند كه مهمترين آنها تابش شديد خورشيد، آلودگي محيط، رطوبت زياد و بيد است.
براي اينكه فرشها سالم بمانند بايد آنها را تميز نگه داشت. دود و خاك دشمن اصلي قالي و قاليچه است و دوام آن را كم ميكند. تميز كردن فرش بستگي به نوع و ارزش آن دارد. فرشهاي دستبافت مواظبت زيادي ميخواهند. پاككننده اين نوع فرشها بايد با دقت انتخاب شود. با اين حال اول بايد از ثبات رنگها مطمئن شويم. براي اين كار يك قطعه كاغذ خشككن سفيد روي فرش ميگذاريم و بعد يك تكه پنبه را خيس ميكنيم و كمي صابون ميزنيم. پنبه را روي خشككن ميماليم. اگر فرش رنگ پس ندهد، رنگهايش ثابت است.
لكههاي روي قالي اگر چرب باشند، معمولاً با يك تكه پنبه و كمي بنزين لكهگيري تميز ميشوند، اما در اين موارد هم اول بايد آزمايش كنيد و از ثبات رنگها مطمئن شويد. كاري نكنيد كه بعد پشيمان شويد. اگر فرش گرانقيمتي داريد و يا فرشتان رنگهاي ثابتي دارد، پيش از هر اقدام عجولانهاي با يك مؤسسه معتبر قاليشويي تماس بگيريد و كار را به كاردان بسپاريد.
پارچه و بافتني
پارچههاي چاپي را بايد با دقت بشوييد. بهتر است آنها را به خشكشويي بدهيد، گرچه موادي كه در خشكشويي مصرف ميشود بر ظرافت و لطافت پارچه اثر ميگذارد و رنگ آن را هم تا حدي تغيير ميدهد، اما در بعضي موارد چارهاي جز اين نيست. اگر ميخواهيد پارچه گرانقيمتي را در خانه بشوييد، اول مطمئن بشويد كه رنگ آن ثابت است و آبشويي خرابش نميكند. وقتي كه مطمئن شديد پارچه رنگ ثابتي دارد، با يك تكه پنبه و بنزين به سرعت آن را تميز كنيد. فراموش نكنيد كه بنزين قابل اشتعال است و اين كار را بايد در فضاي آزاد انجام بدهيد. براي تميز كردن رومبلي، شويندههاي خاصي به صورت مايع به فروش ميرسد كه دستور استفاده از اين مواد روي برچسب ظرف حاوي آنها نوشته شده است.
شستن بافتني، به خصوص دستباف دقت و حوصله ميخواهد تا كج و كوله نشود. اگر بافتني حاصل ذوق و هنر خودتان باشد حتماً قدرش را خوب ميدانيد و بعد از شستن، آن را در آبكشي ميگذاريد تا آب اضافياش را از دست بدهد و براي خشك كردن هم آن را روي سطح صافي پهن ميكنيد. براي شستن قلاب بافيهاي كوچك مسطح هم بهتر است آنها را روي يك ورقه نايلون پهن كنيد و به همان شكل آن را در ظرف آب نيمگرم قرار بدهيد. بعد از نيم ساعت، آب را عوض كنيد و كمي مايع شوينده بريزيد و به آرامي بافتني را مالش بدهيد تا تميز شود. بعد آبكشي كنيد و به همان شكل يعني روي نايلون از آب بيرون بياوريد و روي سطحي قرار بدهيد. آب اضافياش را با حوله بگيريد و بگذاريد خشك شود. از سشوار هم ميتوانيد كمك بگيريد تا زودتر خشك شود، اما آن را زياد به بافتني نزديك نكنيد و روي درجه كم بگذاريد.
سوزن دوزي
اگر با اين هنر ظريف آشنايي داشته باشيد، ميدانيد كه علاوه بر ذوق و سليقه، چقدر وقت و حوصله ميخواهد. پس اثري كه با زحمت زياد تهيه شده و الان در دست شما است، بايد خوب محافظت شود. اگر كثيف شده است و ميشود آن را با آب شست، از يك ماده شوينده ملايم استفاده كنيد و آن را بشوييد، اما بدون خشونت! يعني اصلاً به آن چنگ نزنيد. فقط به آرامي كمي مالش بدهيد تا تميز شود. اگر لك شده با الكل سفيد لكهگيري كنيد. از بنزين و تتراكلريد و مايعاتي مثل اينها استفاده نكنيد، با اينكه پاككنندههاي خوبي هستند، اما خيلي خطرناكند.
اگر در سوزندوزي، نخ نقره به كار رفته است، محلول رقيق آمونياك ميتواند آن را تميز كند. بعد سوزندوزي را خوب آبكشي كنيد. از اين روش نبايد براي پارچه رنگ شده استفاده كرد. اگر نخ نقره همراه با نخهاي رنگين و يا روي پارچه رنگشده دوخته شده است، با يك قلمموي نازك نقاشي، با دقت، كمي از محلول آمونياك روي نخها بكشيد تا تميز شوند. آخر كار هم سوزندوزي را خوب آب بكشيد. در هر حال پيش از دست به كار شدن و پاك كردن هر نوع گلدوزي و سوزندوزي و ... بايد آن را از نظر ثبات رنگ امتحان كرد. براي پارچههاي گلدوزي شده قابل شستشو، محلول رقيقي از آب و يك شوينده مناسب در ظرف پهن كمارتفاعي تهيه كنيد و بعد قطعه مورد نظر را در آن بگذاريد. اگر گلدوزي رنگ ثابتي ندارد و نميشود آن را با آب شست، تنها راه اين است كه آن را به يك خشكشويي مطمئن بدهيد. اگر گلدوزي خيلي ظريف و گرانقيمت و پارچهاش لطيف و قديمي است، آن را به خشكشويي ندهيد، مقداري آرد سيبزميني روي آن بريزيد و بعد به آرامي با برس خيلي نرمي برس بزنيد و بتكانيد تا تميز شود.
بيدزدگي
يكي از دشمنان بزرگ الياف حيواني، بيد است. در واقع خود بيد هم نيست، بلكه نوزاد اين جانور است. مؤثرترين راه مبارزه با بيد، تميز نگهداشتن بافت و تكاندن گرد و خاك از آن است. از انواع ضدبيد هم براي دفع بيد ميشود استفاده كرد. حتماً ميدانيد كه مواد بيدكش سمي هستند و بايد مطابق دستور مصرف شوند. اگر ميخواهيد قالي و قاليچه و چيزهايي مثل اينها را به مدت طولاني نگهداريد، آنها را لوله كنيد. اگر تا كنيد، الياف قسمت تاخوردگي پس از مدتي ضعيف ميشود. اگر قالي و قاليچه و بافتهايي مثل اين را بعد از مدتي ميخواهيد مورد استفاده قرار بدهيد، اول آن را در هواي آزاد خوب تكان بدهيد تا ضدبيدي كه به آن زدهايد، خارج شود. بعد مدتي در هواي آزاد بگذاريد تا بوي ضدبيد از آن بيرون برود. در مورد بافتهايي كه به خشكشويي دادهايد هم همين كار را بكنيد. اگر ضدبيد را به صورت اسپري به كار ميبريد بايد در مورد بافتهايي كه همراه با چوب است (مثل رومبليها كه دور و بر پايههايشان چوبي است) دقت كنيد. قسمتهاي چوبي را پيش از به كار بردن اسپري بپوشانيد تا به اين مواد آلوده نشوند و آسيب نبينند، به خصوص پلياستر كه آسيبپذيرتر است.
تور
تميز كردن تور دقت و حوصله زيادي ميخواهد، چون خيلي ظريف و آسيبپذير است. تورهاي خيلي نازك و گرانقيمت را بايد روي كاغذ تميزي پهن كنيد. مقداري آرد سيبزميني گرم در ظرفي بريزيد و كنار آن بگذاريد. بعد با قاشق، آرد گرم را روي تور بريزيد و بگذاريد تا خنك شود. پس از خنك شدن با برس خيلي نرمي آرد را كنار بزنيد. در صورت تميز نشدن، يكبار ديگر همين كار را تكرار كنيد.