زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : محمدرضا دژکام ، روانشناس و مشاور خانواده

تحریریه زندگی آنلاین : اساسا اختلال های عصب شناختی یا Neurocognitive disorders ،دامنه ی گسترده ای از اختلال ها را در بر می گیرند که درجاتی از تحلیل کارکرد شناختی که موجب تغییر روزمره می شود را نشان می دهند. اختلال های عصب شناختی، اختلال هایی با کاستی های توجه یا dementia در کارکرد شناختی هستند.این اختلال ها، قسمتی از یک فرایند رشدی هنجار پیری نیستند.در عوض، با توجه به ۳ عنصر اصلی می توان آنها را شناخت:۱_ منطقه ای از مغز که تحت تاثیر قرار گرفته است ۲_ شدت و سرعت شروع ۳_ اختلال در کارکرد روزمره ی خود فرد بیمار

 دلیریوم؛ یک اختلال شناختی رایج و برگشت پذیر

در یک نگاه کلی این طور می توان گفت که، " اختلال دلیریوم "، یک اختلال در توجه و آگاهی است که با تغییر شناختی همراه است و نمی توان آن را با سایر اختلال های عصب شناختی هایی که از قبل وجود دارند بهتر توجیه نمود. اساسا اختلال دلیریوم، به سرعت در یک دوره ی چند ساعته یا چند روزه شکل می گیرد و اغلب در طی روز نوسان دارد! به عبارت دیگر، شروع سریع دارد و رفتار فرد به قدری نا به سامان می شود که از او بعید است.

ویژگی های تشخیصی بالینی اختلال دلیریوم

۱_ یک اختلال در توجه مانند کاهش توانایی در مسیر یابی ،تمرکز،حفظ و تغییر توجه و آگاهی

 ۲_ اختلال به سرعت شکل می گیرد

 ۳_ یک اختلال دیگر در سایر حیطه های شناختی مانند کاستی حافظه، اختلال در جهت یابی،زبان،توانایی دیداری فضایی یا ادراک وجود دارد.

 ۴_ این اختلال در بافت کاهش شدید سطح انگیختگی اتفاق نمی افتد.

 میزان شیوع اختلال چقدر است؟

شیوع اختلال دلیریوم در جمعیت عمومی، بسیار پایین است،اما در بین افراد ۸۵ ساله و بیشتر به حدود ۱۴ درصد می رسد.یادتان‌باشد که به دلیل افزایش احتمال بیماری مزمن و افزایش مصرف دارو برای مدیریت بیماری های دیگر، افراد سالمند به شدت در معرض خطر ابتلا به اختلال دلیریوم هستند.

علل و عوامل به وجود آورنده اختلال دلیریوم

علل متداول اختلال دلیریوم عبارتند از: ۱_ بیماری حاد مانند عفونت های دستگاه ادراری

۲_ مسمومیت یا محرومیت مواد یا دارو

۳_ اختلال های دستگاه اعصاب مرکزی مانند سکته مغزی

۴_ اختلال های قلبی و عروقی

۵_ بی آبی بدن

۶_ اختلال های سوخت و ساز بدن

چند درصد از سالمندان درگیر این اختلال می شوند؟

در پاسخ به این پرسش باید بگویم که بیش از ۳۰ درصد همه سالمندان بستری در بیمارستان و از ۱۵ تا ۵۳ درصد بیماران پس از جراحی، تشخیص این اختلال روی آنان گذاشته می شود. باید بگویم که نرخ های بالای اختلال دلیریوم در سالمندان بستری در بیمارستان، در درجه ی اول ناشی از عوامل مربوط به بستری شدن مانند عفونت، تغییر داروها،عارضه قلبی و عروقی است اما احتمال خطر در میان افرادی که از قبل مبتلا به یک اختلال شناختی بودند نیز زیاد است! همچنین ،نرخ های بالای اختلال دلیریوم در جایگاه مراقبتی ویژه و مراقبت پس از یک بیماری حاد مانند خانه های پرستاری، بالا است.

یادتان باشد که داروها،یکی از اولین منابع احتمالی اختلال دلیریوم هستند که لازم است مورد بررسی بالینی قرار گیرند.یک دلیل آسیب پذیری این است که با افزایش سن، فرایند توزیع داروها،سوخت و ساز و دفع آنها به طور قابل توجهی تغییر می کند .بنابراین واکنش های مضر دارویی،یا مسمومیت دارویی، از مهم ترین عوامل خطر برای سالمندان محسوب می شوند. بنابر یک تحقیق و پژوهش های روان شناختی در یک مجتمع مسکونی سالمندان در ایالات متحده آمریکا نشان داده شده است که، در حدود ۸۱ درصد سالمندان حداقل یک داروی تجویزی، ۲۹ درصد حداقل ۵ داروی تجویزی به طور همزمان و ۴۹ درصد از داروهای مکمل رژیمی استفاده می کنند. در پایان‌ باید شرایط محیطی را نیز به احتمالات اختلال دلیریوم اضافه شوند،اگرچه به این اختلال صرفا ناشی از شرایط محیطی است.عوامل روانی و اجتماعی، محرومیت حسی و محرومیت خواب نیز می توانند در شکل گیری این اختلال سهیم باشند.