امروزه با در اختيار داشتن فناوري نگهداري محصولات غذائي، دسترسي به مواد غذائي در غير فصل توليد امكانپذير شده است. با اين حال مصرف برخي از مواد غذائي تابع فصل است و بدن بيشتر آن را ميطلبد؛ به عنوان مثال ميتوان از مصرف خربزه و هندوانه در فصل تابستان نسبت به فصل زمستان و يا برعكس، مصرف مركبات در فصل زمستان نسبت به فصل تابستان ياد كرد. در اين راستا، بستني از جملهي مواد غذائي است كه اگرچه دسترسي به آن در تمام فصلها امكانپذير ميباشد، ولي مصرف اين مادهي خوراكي خوشمزه، مقوي و سلامتبخش، در فصل تابستان با توجه به افزايش دما، بيشتر ميشود. با اين حال بستني بهرغم مقوي بودن، به دليل تركيبات آن بويژه شير، از فسادپذيري بسيار بالائي برخوردار است كه بايد مد نظر مصرفكنندگان باشد.
ارزش غذائي بستني
بستني، مادهي خوراكي خوشمزه، مقوي، سلامتبخش و يكي از عاليترين منابع انرژي غذائي است كه 2 تا 3 برابر شير چربي دارد و بيشتر از نصف كل مواد جامد آن قند است. بنابراين، ارزش غذائي بستني بسيار بالاست. بستني، منبعي سرشار از ويتامين A، منبعي خوب براي ويتامينهاي B1 ، B2 و منبع خوبي از ويتامينهاي B3 و ويتامين E است. در بستني ميوهاي، ويتامين C نيز وجود دارد. بستني براي كودكان و افرادي كه ميخواهند افزايش وزن داشته باشند، غذاي مطلوبي ميباشد. بستني هم مانند شير، منبعي سرشار از ويتامينهاي اساسي است؛ ويتامينهائي كه بدون آنها رشد و سلامت انسان دچار اختلالاتي ميشود. پروتئين بستني كمي بيشتر از شير است. بستني، منبع غذائي سرشار از كلسيم، فسفر و ديگر مواد معدني مورد نياز است كه در ساختار استخوان و دندان مؤثر ميباشند. كلسيم بستني، بخوبي قابل هضم است. به طور كلي برآورد ميشود كه 70 گرم بستني به عنوان يك وعدهي خوراكي متوسط، تقريباً 130 كيلوكالري انرژي دارد و حاوي 3 گرم پروتئين، 100 ميليگرم كلسيم، 70 ميليگرم فسفر، 250 واحد بينالمللي ويتامين A، 120 ميكروگرم ريبوفلاوين و 30 ميكروگرم تيامين است.
فساد بستني
بستني بهرغم داشتن ارزش غذائي بالا، به دليل وجود تركيبات بسيار فاسدشدني نظير شير، خامه و ... ، بسرعت فسادپذير ميباشد. بستني، مهمترين فرآوردهي لبني است كه باعث بروز بيماري تب مالت ميشود. به عبارت ديگر بستني به دليل داشتن شير و خامه، از مهمترين فرآوردههائي است كه موجب بيماري تب مالت ميشود. از سوي ديگر، بستني محصولي منجمد است، ولي انجماد، باعث از بين رفتن تمامي ميكروبها نميشود، بلكه فعاليت برخي ميكروبها را كند ميكند؛ به گونهاي كه اين ميكروبها اگر در دماي مناسب قرار گيرند، بسرعت شروع به رشد و تكثير ميكنند و باعث فساد بستني ميشوند. بدين دليل است كه ميگويند چنانچه بستني از حالت انجماد خارج شده باشد، نبايد مصرف شود. از سوئي كيفيت و فسادپذيري سريع شير و ديگر اجزاي تشكيل دهندهي بستني، در صورت رعايت نشدن مراحل بهداشتي در هنگام توليد بستني، اين محصول بسرعت فاسد ميشود و مصرف كننده را با بيماريهاي خطرناك مواجه ميسازد. لذا بهتر است از بستنيهائي كه با شير پاستوريزه تهيه ميشوند، استفاده گردد و از مصرف بستنيهاي فاقد شناسنامه (تاريخ توليد، تاريخ انقضا، شمارهي پروانهي ساخت، شمارهي پروانهي بهرهبرداري، علامت استاندارد، محل كارخانه و تلفن تماس) اجتناب شود.
نگهداري بستني
وقتي بستني را از مغازه خريداري ميكنيد، بايد سفت و محكم باشد. چنانچه بستهها به هم چسبيده باشند يا علامت يخزدگي در آنها مشاهده شود، ممكن است نشانهي انجماد دوبارهي آنها باشد
(يخ آنها يك بار ذوب شده است). بستني را ميتوان به مدت 2 ماه يا كمتر در فريزر نگهداري كرد، به شرطي كه درِ آن بسته بماند. چنانچه بستني بيشتر از 1 ماه در فريزر بماند، بهتر است ظرف اصلي بستني با كاغذ يا پوشندهي ديگر فريزري، بستهبندي شود. چنانچه ظرف بستني باز شود، بايد بستني را به گونهاي پوشش داد تا كمتر كريستالهاي يخ تشكيل شود. زيرا بافت يكدست آن از بين ميرود و يخي ميشود. براي كيفيت مناسب، بستني را بين 7 تا 10 روز بعد از خريد مصرف كنيد. چنانچه بستني خارج از فريزر قرار گيرد و سطح آن شروع به آب شدن نمايد، كيفيت خود را از دست ميدهد. اگر بستني قبل از مصرف كاملاً آب شود، به دليل وجود خطر بايد دور ريختهشود. مدت زمان نگهداري بستني در ظرف اصلي و در فريزر- چنانچه بستهبندي آن باز نشده باشد- 2 ماه و چنانچه ظرف بستني (بستهبندي آن) باز شده باشد، 2 تا 3 هفته ميباشد. ضمنا بستني را نبايد در يخچال نگهداري كرد.