به قلم : دکتر فرناز مشیری ؛ متخصص و جراح زنان و نازایی
گفتگو و تنظیم: رضا حسینمردی
تحریریه زندگی آنلاین : مصرف انواع دارو و مکمل یا ویتامین ها مانند یک شمشیر دو لبه است ولی اگر درست و در جایگاه خود استفاده شود خوب است. زیاد استفاده کردن و یا کمبود آن آسیب های جبران ناپذیری مربوط به خود دارد. در این مقاله طی گفتگویی که با دکتر فرناز مشیری ترتیب دادیم، پای صحبت ها و هشدارهای این متخصص زنان و نازایی نشستیم تا از نحوه استفاده صحیح از دارو های مکمل که این روزها مصرف آن رو به افزایش است، آگاه و مطلع شویم.
نحوه مصرف ویتامین D
کمبود ویتامین Dکه در کشورمان بین آقایان و خانم ها شایع است میتواند آسیب های فراوانی برای سلامت ایجاد کند؛ به عنوان مثال: کمبود ویتامین دی موجب تخریب و آسیب به اسپرم در آقایان و بروز ناباروری می شود. ویتامین Dیک ویتامین محلول در چربی است و بیماری های دیابت، ام.اس، آلزایمر و بروزسقط جنین نیز از کمبود ویتامین دی منشاء می گیرد. بیماری آلزایمر اگر به دلیل کمبود ویتامین Dبروز بکند تقریبا غیر قابل کنترل و درمان است. خوردن یک دوز واحد از ویتامین Dمثلا پنجاه هزار در طول ماه یا هر دو هفته یکبار اشتباه است و پیامدهای خاص خود را دارد. مصرف تزریقی این ویتامین اصلا توصیه نمیشود مگر در افراد دچار سوء جذب که باید با دستور پزشک تجویز شود. آمپولهایی بصورت خوراکی در دنیا مصرف میشود که خیلی خوب است. البته مصرف قرص خوراکی هزار واحدی ویتامین دی هر شب قبل از خواب بطور مستمر توصیه می شود. من بر مصرف دوز ثابت و مستمر تاکید دارم چون پشت غده تیروئید یک غده کوچک به نام پاراتیروئید وجود دارد که وظیفه آن ترشح هورمونی برای افزایش میزان کلسیم در خون است . در شرایط خاص متعاقب ترشح این هورمون استخوان ها از محل خود جدا شده وارد خون می شوند و سپس دفع خواهند شد که بدین ترتیب استخوان به سمت پوکی می رود اما وقتی قرص ویتامین دی با دوز هزار را هر شب بطور ثابت میخوریم جلوی تاثیر بد هورمون پاراتیروئید روی استخوان های بدن را می گیریم. پس ویتامین Dباید هر شب با مقدار ثابتی مصرف شود تا جلوی تاثیر هورمون پاراتیروئید بر روی استخوان ها گرفته شود. خوردن ویتامین Dپنجاه هزار یکباره و در یک مقطع موجب افزایش این ویتامین در خون می شود وسپس ناگهان کاهش پیدا میکند که اصلا توصیه نمی شود. خوردن ویتامین Dدر طول صبح یا ظهر توصیه نمی شود ولی متاسفانه عده ای از مردم اشتباه مصرف می کنند.
بیشتربخوانید:
9 مکمل غذایی که بعد از 40 سالگی باید مصرف کنید
آمپول نوروبیون و یک هشدار ضروری
آمپول نوروبیون که سالهای اخیر خیلی متقاضی پیدا کرده، حاوی ویتامین های گروه B( بکمپلکس) محلول در آب و ویتامین B12 محلول در چربی است. ویتامین B12 در کبد ذخیر میشود و یک ذخیره سازی خوب می تواند برای مدت چهار سال کافی باشد. ویتامین B12 باید توسط افرادی که دچار کمبود این ویتامین هستند و یا گیاهخواران مطلق در صورت نیاز استفاده شود.افرادی که حداقل مدت چهار سال است که گیاه خوار هستند باید از این ویتامین مصرف کنند.
ویتامین های گروه B احساس خوبی از نظر راحتی اعصاب ایجاد میکند و نتیجه مصرف آن خوشایند است ولی چنانچه نیاز به این ویتامین داریم باید مصرف کنیم چون مازاد بر نیاز این ویتامین از طریق کلیه ها دفع می شود در غیر اینصورت برای اینکه حال خوبی داشته باشیم نباید بطور مکرر آمپول نوروبیون تزریق کنیم. باید دانست که ویتامین B12 دفع نمی شود بلکه در کبد ذخیره خواهد شد و یکی از علل بروز کبد چرب همین مصرف سرخود و نابجای نوروبیون است. توصیه میکنم بجای آمپول نوروبیون، فقط از آمپول ویتامین B کمپلکس که فاقد B12 است استفاده شود.
بیشتربخوانید:
10راهکار برای افزایش ویتامین D در بدن
قرص کلسیم و باورهای غلط
کلسیم در انواع و اقسام قرص های مختلف تولید شده که هر یک کارایی خاص خود را دارد. افرادی که دچار مشکلات گوارشی هستند و داروی ضد اسید معده مانند پنتوپرازول، فاموتیدین، امپرازول ... مصرف میکنند در کشور فراوان داریم. این افراد از انواع قرص های کربنات کلسیم نبایداستفاده کنند چون در عمل این کلسیم جذب نمی شود چرا که کلسیم برای جذب به اسید معده احتیاج دارد. کلیه ها نیز به نمک تمایل و گرایش زیادی دارند در چنین شرایطی کلیه ها که نمک را خیلی دوست دارند، آنرا جذب کرده و کلسیم را دفع میکند. با کم نوشیدن آب همان کلسیم دفعی تبدیل به سنگ کلسیمی در کلیه ها خواهد شد. پس اگر یک فرد از داروی ضد اسید معده مصرف نمیکند مجاز به خوردن کلسیم به شکل کربنات کلسیم است. قرص کلسیم باید صبح ها مصرف شود چرا که کیسه صفرا برای هضم چربی پر است و غذای صبحگاهی ما کمی چرب و حاوی کلسیم است(شیر و پنیر صبحانه). باید با این صبحانه قرص کلسیم مصرف کنیم و نمک غذا را نیز به حداقل رساند.
اگر فردی قرص آنتی اسید معده مصرف میکند باید از انواع کلسیم سیترات مصرف کند که معده را اذیت نمی کند و موجب رسوب در کلیه ها نیز نخواهد شد. در مجموع قرص کلسیم باید صبح مصرف شود و بر اساس سن و نیاز فرد یا اینکه یک زن باردار یا شیرده است تا میزان روزانه هزارو پانصد میلی گرم امکان خوردن قرص کلسیم وجود دارد. نوشیدن آب فراوان حدود هشت تا ده لیوان، همراه با قرص کلسیم ضروری است.
بیشتربخوانید:
بدنتان به این ۵ ویتامین نیاز دارد
قرص آهن و تذکرات لازم
قرص آهن برای افرادی که دچار کم خونی فقر آهن هستند تجویز می شود ولی به تنهایی کافی نیست و همراه آن باید از املاح منیزیم و مس نیز تجویز کرد. اگر می بینیم که یک فرد قرص آهن میل میکند ولی به میزان موردنظر ذخیره ای آهن در خون نمیرسد پس باید مولتی ویتامین و یا قرص منیزیم نیز بطور همزمان مصرف کند. گرفتگی عضلات بخصوص عضلات پا بویژه در هنگام شب بخاطر همین کمبود آهن و منیزیم است .
قرص آهن باید با غذا های حاوی پروتئین و مقداری ویتامین C مصرف شود. قرص آهن با کلسیم موجود در غذا تداخل دارد. با فیتات سبزیجات و تانات چای نیز تداخل دارد. پس قرص آهن با سالاد، ماست، دوغ و چای تداخل دارد و این مواد غذایی و نوشیدنی ها موجب دفع آهن از غذا می شوند. خوردن گوشت و چلوکباب با دوغ و لبنیات موجب جذب نشدن آهن موجود در گوشت می شود. گیرنده های جذ ب آهن و کلسیم در ابتدای اثنی عشر یا در اصطلاح دوازدهه قرار دارد که در همین محل بطور رقابتی توسط خون جذب می شوند ولی در مجموع گیرنده موجود در این قسمت از ابتدای دستگاه گوارش برای جذب کلسیم نسبت به آهن تمایل بیشتری دارد. بنابر این نباید با غذا های حاوی آهن، غذا های حاوی کلسیم مانند لبنیات و ماست بخوریم؛ بهتر است حدود یک ساعت تا یک ساعت و نیم قبل یا بعد از غذا، لبنیات مصرف شود تا آهن موجود در غذا یا قرص آهن بطور حداکثری جذب شود. غذاهای حاوی آهن را بهتر است با لیمو ترش یا مرکبات حاوی ویتامین C بخوریم. در مورد سوپ قلم و استخوان نیز باید سعی کنیم مقداری آب لیمو یا سرکه هنگام پختن به قابلمه غذا اضافه کنیم تا مقداری از کلسیم استخوان در آب سوپ حل شود در غیر اینصورت فقط چربی قلم و استخوان را خورده ایم. کلسیم قلم و استخوان به خودی خود در غذا آزاد نمی شود و باید مقداری ترشی در این فرایند کمک کند.
بیشتربخوانید:
6 دلیل برای اینکه همیشه ویتامین C مصرف کنید
