دكتر سیدضیاءالدین مظهری ؛متخصص تغذیه و رژیم درمانی دانشیار دانشگاه علوم پزشكی ایران مدیر گروه تغذیه
هر روزی كه می‌گذرد تحت تاثیر عوامل متعدد و مختلف، بروز و شیوع بیماری‌های غیرعفونی در گستره گیتی و همچنین كشور عزیز و پهناورمان ایران رو به گسترش است و آمار مبتلایان به اضافه وزن، چاقی، دیابت، اختلالات چربی خون، پرفشاری خون، بیماری‌های قلبی و عروقی و سكته‌های مغزی و قلبی و بیماری مزمن دستگاه تنفسی، پوكی استخوان و تحلیل مفاصل حركتی و سرطان‌های مختلف و بیماری‌های خودایمنی افزایش یافته و به سرعت از بیماری‌های عفونی پیشی می‌گیرد.
سال‌های ناتوانی و سال‌های از دست رفته زندگی همراه با ناتوانی تحت تاثیر انواع بیماری‌های نام برده شده درهمه افراد و از جمله بانوان به نحو چشمگیری رو به افزایش است.
از آنجا كه بانوان تقریبا پنجاه درصد جمعیت فعلی را تشكیل می‌دهند، اهمیت حفظ سلامتی و افزایش امید به زندگی آنها بسیار مهم‌تر است؛ چرا كه به دنیا آورندگان صد درصد نسل فردا و پرورش‌دهندگان و حافظ سلامتی سلول جامعه یا خانوار می‌باشند. بی‌جهت نیست كه بانوان مدیر و مدبر و سالم و با نشاط را دروازه سلامتی جامعه نام نهاده‌اند و سرمایه‌گذاری در حفظ و تثبیت و گسترش سلامتی جسمی و ژرف‌نگری و گسترش دانش و بینش آنها سودی سرشار برای خانواده و جامعه به خصوص نسل فردا در پی خواهد داشت.
چه باید كرد و از چه زمانی باید شروع كرد؟
بررسی‌های متعدد و پژوهش‌های گسترده در ریشه‌یابی و ریشه‌كنی بیماری‌های مزمن سنین بزرگسالی بانوان را به طور عمده به آغاز حیات و دوران جنینی، نوزادی، نوپایی، كودكی و نوجوانی و جوانی آنها نسبت داده‌اند و اینكه عوامل خطر رفتاری و بیولوژیك مرتبط با اغلب بیماری‌های غیرواگیر از این دوران شكل گرفته و تا سنین بزرگسالی و میانسالی و سالمندی پایدار می‌ماند و لازم است اقدامات ابتدایی و اولیه نیز از همان زمان آغاز و به اصلاح بنیادی الگوی تغذیه و شیوه زندگی و تامین تغذیه متعادل، متناسب و متنوع در دوران بارداری – شیردهی مادر و همچنین بعد از تولد نوزاد و شیرخوار پرداخته شود تا جنین و نوزاد امروز به فردی كاردان، كارآمد، سالم و سرزنده فردا تبدیل شود و ساحل عافیت جوید.
الف- دوران جنینی
چاقی و پرخوری یا سوءتغذیه اولیه قبل از بارداری و در طول مدت حاملگی مادر نقش تعیین‌كننده در سرنوشت جنین، به خصوص دخترها دارد. در مادران چاق و پرخور افزایش انتقال مواد مغذی از طریق جفت به جنین عامل تغییرات دائمی در اشتها، سوخت و ساز انرژی و یا فعالیت دستگاه‌های مختلف بدن، به خصوص غدد مترشحه داخلی است.
جنین فعلی از همین زمان در معرض خطر ابتلا به چاقی‌های مفرط در سنین بعدی خواهد بود و عوامل تاثیرگذار محیطی بعد از تولد و در تمام طول زندگی آنها تاثیرات شدیدتری را اعمال خواهند نمود. البته سوء تغذیه مادر در دوران حساس جنینی نیز به نحو دیگری به تغییرات فیزیولوژیكی دائمی منجر خواهد شد. چنین نوزادانی با وزن كم و قد كوتاه‌تر متولد می‌شوند، در بزرگسالی بیش از سایرین در معرض ابتلا به چاقی‌های مفرط قرار دارند و احتمال ابتلای هر دو گروه به دیابت، پرفشاری خون و بیماری‌های قلبی - عروقی در سنین بعدی بسیار بالا خواهد بود.
ب- دوران شیرخواری دختر بچه‌ها و به طور كلی بچه‌ها
نوزادان از جمله دخترها اگر با شیر مادر تغذیه نشوند و غذای كمكی آنها نیز كه بعد از شش ماهگی آغاز می‌شود از كمیت و كیفیت متناسب برخوردار نباشد و این رویداد با باورهای غلط والدین كه كودكان چاق را زیبا و سالم می‌پندارند توام گردد موجبات ابتلای كودك را به اضافه وزن و چاقی فراهم می‌سازد و چنین كودكان چاقی نه تنها از همان ایام سال‌های آغازین زندگی در معرض بیماری‌های متعدد و مختلفی قرار خواهند گرفت، بلكه در آینده نیز دور باطلی را به وجود خواهند آورد كه چنین عادات غذایی و اختلالات تغذیه‌ای از جمله پرخوری و فربهی (چاقی) را به فرزندان خود و از آن طریق به نوه‌های دختری منتقل خواهند نمود.
ج- سنین كودكی و نوپایی
اغلب عادات غلط و شیوه زندگی نامتعادل در این سال‌های عمر پایه‌گذاری شده و شكل می‌گیرند و متاسفانه برای تمام عمر ثابت، پایدار و غیرقابل تغییر باقی می‌مانند یعنی مادران محترم به عنوان اولین آموزگاران نه تنها یك حرف و دو حرف بر زبان كودك‌شان الفاظ نهاده، گفتن را می‌آموزند و شب‌ها بر گاهواره فرزند دلبندشان بیدار مانده و خفتن را می‌آموزند و دست آنها را گرفته، شیوه راه رفتن را یاد می‌دهند و برای تمام عمر كودكان این آموخته‌ها را به كار می‌گیرند،
متاسفانه عادات غذایی خود را نیز كه از مادر خود آموخته عینا به فرزندان‌شان از جمله دختر بچه امروز و مادر آینده نیز منتقل می‌سازند و گرایش بیش خوردن، عادت به طعم شوری و شیرینی و یا بدخوری و استفاده زیاد از روغن‌ها و چربی‌ها و ناخنك‌زدن‌های بی‌جا را كه خودشان از نسل قبلی به ارث برده‌اند عینا به نسل فعلی و از آن نسل به آیندگان فردا منتقل می‌نمایند. توصیه می‌شود اجازه بدهند بچه‌ها با طعم طبیعی غذاها آشنا شده و با تهیه غذا به شیوه آب‌پز، بخارپز، فرپز آنها را به غذاهای پرچرب و در روغن غوطه‌ور و پر از نمك عادت ندهند. باور فرمایید بچه‌های معصوم شما هیچ نیازی به شكلات، بستنی، چیپس و غذاهای آسان دسترس ندارند...
برای خواندن بخش دوم -کنترل بیماری‌های تغذیه‌ای در زنان - اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم - کنترل بیماری های تغذیه ای در زنان - اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش چهارم - کنترل بیماری های تغذیه ای در زنان - اینجا کلیک کنید.
