اگر قرار بود گل‌ها را به آدم‌ها تشبیه كنیم فكر می‌كنم كاكتوس‌ها در دسته آدم‌های درون‌گرایی قرار می‌گرفتند كه متفكرند، كمتر حرف می‌زنند و بیشتر كتاب می‌خوانند. این‌قدر هم غرق كتاب می‌شوند كه حواس‌شان به دور‌وبرشان نیست. تا یك لیوان آب كنار دست‌شان نگذاری خودشان عمرا سراغش را بگیرند.
كاكتوس‌ها زمستان خود را چگونه می‌گذرانند؟
البته در دنیای واقعی، كاكتوس‌ها تقریبا همین حال را دارند. خیلی آب دوست نیستند. به خصوص اگر هوا رو به سردی برود. آیا كاكتوس‌ها خواب زمستانی دارند؟ معلوم است كه جواب «بله» است. كاكتوس‌ها هم مثل هر گیاه دیگری با كاهش دما و طول روز فعالیت‌شان به حداقل ممكن می‌رسد؛ بعضی هورمون‌ها در آنها افزایش می‌یابد و بعضی دیگر كاهش و با همین اتفاقات به اصطلاح به خواب می‌روند. خواب زمستانی باعث می‌شود كاكتوس‌ها در بهار و تابستان رشد بهتری داشته باشند و حتی گل كنند. این حالت برای كاكتوس‌های كوچكی هم كه رشد كمی دارند مؤثر است.
مراقبت زمستانه چطور؟
شاید گلخانه دارهایی كه مدام در حال فروش كاكتوس هستند در گلخانه‌شان خبری از خواب زمستانی كاكتوس‌ها نباشد، چون نمی‌خواهند فروش‌شان را متوقف كنند پس در صورت فراهم‌بودن نور و دمای كافی، آبیاری را هم كاهش نمی‌دهند. اما در گلخانه‌های تجاری، زمستان كاكتوس‌ها را به خواب می‌برند تا هم در مصرف انرژی گرمایشی گلخانه صرفه‌جویی كنند و هم در بهار بتوانند از آنها بذر بگیرند. برای مراقبت زمستانه از كاكتوس‌ها در خانه هم باید همزمان به سه عامل نور، دما و آبیاری توجه كرد.
اگر دو عامل اول به خاطر شرایط فصلی تغییر كرد عامل سوم را هم بایستی تغییر داد تا شاهد خواب زمستانی كاكتوس‌ها بود، اما اگر به هر دلیلی نتوانستید شرایط خواب زمستانی را برایشان فراهم كنید نگران نباشید. كاكتوس‌های شما هم مثل كاكتوس‌های گلخانه‌های دسته اول می‌توانند به رشدشان ادامه دهند به شرطی كه همان سه عامل برایشان فراهم شود. مثلا با وجود دما و آب، نور را به صورت مصنوعی به آنها بتابانید.
در هوای به این خوبی كاكتوس خوابش می‌برد؟
دما یكی از مهم‌ترین فاكتورها در خواب زمستانی است. از پاییز با كوتاه شدن طول روز، دمای هوا هم به طور طبیعی كاهش می‌یابد. دمای خواب برای انواع كاكتوس‌ها در هوای آزاد با توجه به محل زندگی‌شان فرق دارد، ولی به طور كلی می‌توان گفت بهترین دما برای به خواب رفتن كاكتوس‌ها چیزی حدود 5 تا 10درجه سانتی‌گراد است. البته یادتان باشد كاكتوس‌ها به دلیل بافت آبكی‌شان خیلی به یخ زدگی حساسند.
پس اگر كاكتوسی را در حیاط، تراس یا راه پله نگهداری می‌كنید باید تا قبل از رسیدن دما به زیر صفر آن را به داخل خانه منتقل كنید. حالا ممكن است این سؤال برایتان پیش بیاید در محیط منزل كه وسایل گرمایشی روشن است و ما با كاهش دما مواجه نیستیم چطور كاكتوس‌ها به خواب زمستانی می‌روند؟ همان طور كه در بالا گفتم برای رفتن به خواب زمستانی سه عامل نور، دما و آب باید همزمان حضور داشته باشند. وجود یك عامل به تنهایی كافی نیست. ادامه توضیحات را بخوانید تا بهتر متوجه شوید.
خوشا به حال گیاهان كه عاشق نورند
با تغییر فصل طول روز كه كوتاه می‌شود گیاهان با ترشح بعضی هورمون‌ها و توقف ترشح بعضی دیگر از آنها آماده رفتن به خواب زمستانی می‌شوند. در این مدت به خاطر كوتاه شدن طول روز و افزایش ساعات ابرناكی، میزان نور دریافتی گیاهان به حداقل مقدار خودش می‌رسد كه این زمینه‌ساز خواب زمستانی است. در طول مدت خواب، كاكتوس‌ها نور زیادی نیاز ندارند. البته این دلیل نمی‌شود آنها را در یك جای تاریك نگه دارید بلكه مثلا می‌توانید از جای پرنورتر خانه به جای كم نورتر منتقل‌شان كنید.
كاكتوس‌ها زمستان خود را چگونه می‌گذرانند؟
نكته‌ای كه باید خیلی به آن دقت كنید این است كه اگر آبیاری را در زمستان كم نكنید و دمای خانه هم گرم باشد، رشد كاكتوس‌ها به علت كمبود نور، علفی خواهد شد. «خوشا به حال گیاهان كه عاشق نورند» را كه یادتان هست؟ هر گیاهی اگر همه شرایط رشدش مطلوب باشد، ولی از نور كافی محروم باشد بیش از اندازه طبیعی قد می‌كشد تا خودش را به نور برساند و این باعث بدقوارگی‌اش خواهد شد.
آبیاری را كم كنیم
حالا كه در این دو فصل نور كم می‌شود بهتر است خودمان گیاه را به خواب ببریم و به صورت دستی آبیاری‌اش را كم كنیم، البته حتی اگر كاكتوس به خواب هم نرود به دلیل رشد كم، نیاز خیلی كمی به آب دارد. پس بهتر است از آبان این روند كاهشی آبیاری را شروع كنیم. اول یك هفته یكبار، بعد دو هفته یكبار تا وقتی برسد به ماهی یك دفعه و حتی كمتر از آن.
در این حالت پوسیدگی ریشه و به طور كلی پوسیدگی قسمت پایین گیاه را نخواهیم داشت. به طور كلی این شرایط بستگی به دما و رطوبت خانه و اندازه كاكتوس دارد. بعضی وقت‌ها شاید میزان آبیاری به بیشتر از یك ماه هم برسد. كاكتوس‌ها در زمان خواب چند ماه بی‌آبی را هم تحمل می‌كنند. با آمدن بهار و افزایش میزان نور و بازگشت به روند آبیاری معمولی، كاكتوس‌ها بیدار می‌شوند و اگر سن و بقیه شرایط رشدی‌شان مناسب باشد گل هم می‌دهند. گل‌دهی كاكتوس جایزه چند ماه مراقبت خوب شماست.
چروكیدگی زمستانی مد است
چروك شدن كاكتوس‌ها در زمستان طبیعی است. آنها ناچارند برای جلوگیری از یخ زدگی مقداری از آب‌شان را از دست بدهند چون بافت‌های ترد و آبكی مستعد یخ زدگی هستند. پس با دیدن چروكیدگی نیاز نیست آب‌شان بدهید.
وقت خواب وقت غفلت نیست
در زمان خواب، گیاهان ممكن است به آفات و بیماری‌ها حساس‌‌تر شوند. پس سعی كنید محل نگهداری‌شان خشك باشد تا كمتر به بیماری‌های قارچی مبتلا شوند.
اگر دیدید كاكتوسی بیمار است آن را از بقیه جدا كنید. برای كاكتوس‌های آفت زده هم می‌توانید از اسپری الكل رقیق شده با آب (سه قسمت الكل و یك قسمت آب) استفاده كنید و تا از بین رفتن آفت این كار را تكرار كنید. حواستان باشد كاكتوس‌ها در زمستان كود نمی‌خواهند. لازم است این قانون كلی را در مورد بقیه گل و گیاهان هم رعایت كنید. هیچ موجود زنده‌ای در زمان خواب نیاز به تغذیه ندارد.
دوستی‌تان دوستی خاله خرسه نباشد
برای تاكید دوباره می‌گویم به كاكتوسی كه به خواب زمستانی رفته از روی محبت هم شده آب ندهید وگرنه شما هم یكی می‌شوید مثل خاله خرسه. حالا خود دانید.
منبع: روزنامه جام جم
