چند قاعده كلی برای تمیز كردن زود و آسان خانه
نكته اول اینكه روی زور و توانتان بیش از اندازهای كه هست حساب نكنید. شاید یكی از روزهای آفتابی ماه اسفند، وقتی كه از خواب بیدار میشوید با خود بگویید: «بله! بهترین موقع خانهتكانی است. پردهها را میشویم، در و پنجره و شیشهها را تمیز میكنم، كفپوشها را واكس میزنم، در و دیوار را پاك میكنم و بعد هم یك غذای حسابی برای شش نفر مهمانی كه برای شام دعوت كردهام درست میكنم.» همه اینها در حد فكر كردن خیلی آسان و شیرین است، اما آیا عملی است؟
ممكن است همان صبح زود دست به كار شوید، اما بعدازظهر خسته و كوفته میبینید كه خیلی از كارها باقیمانده را هم نیمهكاره كنار گذاشتهاید، فرصت كافی برای تهیه شام نخواهید داشت.
پس باید همیشه برنامهریزی درستی داشته باشید. بیشتر خانمها یكدفعه تصمیم میگیرند خانه را تمیز كنند و باید گفت كه همین تمایل شدید به آنها انرژی بیشتری میدهد و خیلی سریعتر از وقتهای دیگر كارهایشان را سر و سامان میدهند و كمتر خسته میشوند، اما در هر حال باید شرایط را در نظر گرفت.
نكته دوم اینكه اگر سر شوق بودید كه خانهتكانی كنید، پیش از هر چیز وسایل اساسی كار را آماده كنید. منظور فقط جارو و خاكانداز نیست.
شما به یك پیشبند مناسب احتیاج دارید. پیشبندی كه از جنس ضد آب است و چندین جیب بزرگ و كوچك پلاستیكی دارد كه وسایل لازم را در آن بگذارید. در یك جیب بزرگ چهارگوش كه آستر پلاستیكی دارد و غیر قابل نفوذ است، پارچهها و اسفنجهای مرطوب را میگذارم. سه، چهار جیب كوچك هم جای پاككنندهها، واكسها و دیگر مواد لازم است.
پیش از شروع كار همه وسایل را در جاهایشان قرار میدهم و پیشبند را میبندم.
وسیله دیگری كه برای یك نظافت كلی لازم است، میز سبك چرخداری است كه به راحتی قابل حمل باشد. اگر چنین چیزی در دسترس ندارید از یك سبد خرید چرخدار كمك بگیرید.
پیش از شروع به دسته میز یا سبد، یك كیسه زباله آویزان كنید (هدف از این كار به زودی روشن میشود) و بعد دست به كار شوید.
اول چیزهای اضافی در محل را جمع كنید – منظور چیزهایی است كه نباید در آنجا باشد. مثلا دو جفت دمپایی، یك جفت جوراب، یك استكان و نعلبكی، یك جعبه بیسكویت، یك اسباب بازی و... آنها را روی میز چرخدار یا در سبد بگذارید و به محلهای خودشان منتقل كنید. بعد زبالهها را جمع كنید و در كیسه زباله بریزید.
حالا میتوانید قالیچه، كوسن، رومیزی، و چیزهایی مثل اینها را بردارید و در فضای خارج از ساختمان بتكانید. بعد برگردید و نظافت را از یك نقطه شروع كنید.
اشیاء زینتی را با دقت روی میز چرخدار بچینید. مبل و وسایل قابل حمل را وسط اتاق جمع كنید. قالی را از اطراف تا بزنید تا بتوانید زیرشان را تمیز كنید.
با پرِ مخصوص یا چوب بلندی كه سر آن یك برس نرم یا یك تكه كهنه پیچیدهاید، سقف را گردگیری كنید. بعد در و پنجرهها را بشویید و خشك كنید.
حالا نوبت به حاشیه پیرامون اتاق و زیرقالیها رسیده است كه آنها را باید با یك شوینده مناسب و كمی محلول آمونیاك تمیز و بعد به كمك كهنهای كه پرز ندهد، خشك كنید.
وقتی كه به نقطه شروع برگشتید، با یك پارچه مرطوب و یك كرم مخصوص پرداخت، كفپوشها را پولیش كنید. بعد اثاثیه را گردگیری و در صورت نیاز پرداخت كنید و سر جایشان بگذارید.
حالا میتوانید قالی را پهن و با جاروبرقی تمیز كنید. جاروبرقی خاصیت مكندگی دارد و گرد و خاك به هوا بلند نمیكند، اما اگر قالی از نوعی است كه حتماً باید با جارودستی تمیز شود، اول باید قالی را جارو كنید و بعد كار گردگیری را انجام بدهید، چون گردوخاك در هوا پراكنده میشود و لحظاتی بعد همه جا مینشیند.
پس یادتان باشید كه همیشه باید تمیزكاری را از بالا شروع كردو به كف خاتمه داد، مگر اینكه جارو دستی به كار رود.
چوب احتیاج به مراقبت دارد!
میگویند این حشرات مخصوص چوب كه از خانواده سوسكها هستند، عمر یك ساله دارند، اما نوزاد آنها میتواند چندین سال لای چوب پنهان بماند و متاسفانه همان موجود خبیث تازه از تخم درآمده است كه چوب را از بین میبرد.
حشره ماده كه از مكان كثیف و آلوده خیلی خوشش میآید، معمولا در درزها یا محل وصل شدن چوبها به همدیگر، تخم میگذارد، جایی كه همیشه پر از گرد و خاك است.
در ضمن این حشرات چوبهایی را ترجیح میدهند كه بیشتر از پانزده سال از سنشان گذشته باشد. بهخصوص چوبهایی كه با چسب حیوانی به همدیگر وصل شده باشند.
پس قاب عكس، دراور، كمد و... احتیاج به مراقبت بیشتری دارند.
بهار و اوائل تابستان وقتی است كه باید گوش به زنگ بود، چون همان وقتهاست كه این حشرات موذی تخمریزی میكنند.
مهمترین كاری كه میتوان انجام داد تمیز نگهداشتن وسائل چوبی است اگر مقدار حشره زیاد باشد و مبارزه جدیتری بخواهد، باید به نیروی كمكی متوسل شد.
نیروی كمكی همان كارشناس سمپاشی است كه از عهده تار و مار كردن حشرهها به خوبی برمیآید و تا مدتی نسل آنها را منقرض میكند و خیالتان راحت میشود.
اگر سوسك و موریانه و... آنقدرها زیاد نیست و فقط چوبها در معرض خطر هستند، از سمهای مایع حشرهكش استفاده كنید. این سمها را به كمك سمپاش به محلهای مشكوك بپاشید تا مایع با فشار بیشتری به نقاط عمیقتر چوب رخنه كند؛ بهخصوص در جاهایی كه پر خلل و فرج است، سمپاشی لازمتر و موثرتر خواهد بود بعد از سمپاشی، جلا یا واكس زدن به چوب باعث میشود كه ماده سمی در آن باقی بماند و مانع از زاد و ولد حشرات بشود و خود آنها را هم از بین ببرد.
اگر به وسایل چوبی به موقع رسیدگی نكنید، بعد از مدتی شبیه به كندوی زنبور عسل میشوند. چوب گردو در برابر هجوم حشرات ضعیفتر است و خیلی زود از پا در میآید، پس احتیاج به مراقبت دارد تا سالم بماند.
اگر غافلگیر شدید و یكدفعه دیدید كه دیگر كار از مراقبت و این جور حرفها گذشته است، هیچ خودتان را نبازید!
اتفاقی است كه افتاده! راهش این است كه یك ماده ترمیم چوب بخرید و به كمك آن محل آسیب دیده را مرمت و بازسازی كنید.
اما پیش از اینكه آستینها را بالا بزنید و دست به كار شوید، دستورالعمل همراه با ماده را با دقت بخوانید.
شاید همه بدانیم كه یكی از خرابكارهای اصلی سطحهای چوبی، مایعات است، اما گاهی بیتوجهی میكنیم و در گلدانی كه روی میز گذاشتهایم آنقدر آب میریزیم كه لبریز میشود و زیرش را خیس میكند و یا پارچ و لیوان را پیش از آنكه زیر و اطرافشان را خشك كنیم روی میز چوبی میگذاریم و خودمان را به دردسر میاندازیم.
اگر روی چوبهای روكشدار لكهای بیفتد، باید زود آن را تمیز كرد، چون در غیر این صورت پاك كردن آن، معمولا غیر ممكن میشود برای برداشتن لكه، اول باید كمی روغن ساج روی آن بمالید و بگذارید چند ساعت بماند. بعد آن را پاك كنید و جلا بزنید.
پنجرههای پر دردسر!
پنجرهها چون در معرض خاك و دود و آلودگیهای محیط قرار دارند، تمیز كردنشان سخت است و اگر پرده كركره هم داشته باشند كه كار سختتر میشود.
اگر پرده كركره را بتوان درآورد و شست كه كار خیلی سختی نیست، اما اگر كركره از نوع ثابت باشد و كندن و نصب كردنش راحت نباشد، تمیز كردنش وقت و حوصله زیادی میخواهد.
پردههای پارچهای هم خیلی زود كثیف میشوند و دود و خاك را به خود میگیرند، به خصوص پردههای والاندار كه آلودگی لابلای چینهایشان جمع میشود و خیلی زود آنها را از شكل میاندازد.
این مدلها همانقدركه زیبا و پر ابهت هستند، آراسته نگهداشتنشان هم مشكل است. از قدیم گفتهاند: هر كه را طاووس باید، جور هندوستان كشد!
كدبانوها شاید هر دو هفته یك بار كركرهها و ماهی یك بار پردهها را بشویند، اما اگر پرده و كركره از جنس و طرح و رنگ مناسبی انتخاب شوند، خیلی زود كثیف نمیشوند و تمیز كردنشان هم آسانتر است.
الیاف مصنوعی راحتتر از بقیه مواد شسته و تمیز میشوند. در ضمن نسبتاً ارزان هستند و نقشها و رنگهای گوناگونی هم دارند.
شستشوی فصلی برای اینگونه پردهها كافی است. اگر ماشین رختشویی دارید، با آب نیمگرم به آسانی پردهها شسته و تمیز میشوند، اما اگر میخواهید با دست بشویید و اتو بزنید، روش زیرا را به كار ببرید:
شستشوی پرده
پردهها را شب پیش در محلولی از یك شوینده قوی (از همه بهتر صابون رختشویی رنده شده است) و آب سرد خیس كنید.
اگر خیلی كثیف باشند اول با مقدار آب سرد یكی، دو ساعت خیس كنید. بعد آب وان را خالی كنید و دوباره آب بریزید و بگذارید تا صبح پردهها در آب بمانند.
اگر زیاد كثیف نباشند، یك بار خیس كردن كفایت میكند. صبح روز بعد آلودگی پردهها به آب منتقل شده است آب را خالی كنید و آب گرم و شوینده در آن بریزید.
چند ساعت بعد، عمل شستن خودبخود انجام گرفته است. كافی است مختصر چنگی بزنید و آنها را از آب در بیاورید و آبكشی كنید. آبكشی باید با آب گرم انجام شود تا تمام آلودگیها از پرده بیرون بیاید.
برای اینكه صاف خشك شوند آب آنها را نگیرید و همانطور صاف روی بند بیاندازید. یكی دو ساعت بعد آماده نصب كردن هستند. در فاصله خشك شدن پردهها، دستی به شیشهها و در و پنجرهها بكشید تا برای نصب پرده آماده شوند.
چون موقع آویزان كردن، پردهها هنوز كاملا خشك نشدهاند، چین و چروك نمیخورند و احتیاج به اتو ندارند.
گرمای خانه هم سبب میشود كه رطوبت باقیمانده در خود را به سرعت از دست بدهند. تمام این كارها با كمترین كار و بهترین نتیجه انجام میشود.
دیوارهای عذابآور!
یادتان باشد هرگز تصمیم نگیرید به خاطر لك، قسمتی از دیوار را تمیز كنید، چون دچار مشكل بزرگی میشوید.
بقیه دیوار و دیوارهای مجاور خیلی كثیفتر و زشتتر از قبل به نظر میرسند و مجبور میشوید تمام دیوارها را بشویید ناگفته نماند كه درها بهخصوص اطراف دستگیرهها خیلی كثیف میشوند و جای انگشتان رویشان میماند كه باید برایش چارهای اندیشید.
یكی از رنگهای قابل شستشو، رنگ روغنی است كه برق و درخشش زیادی دارد و برای دیوارهای حمام، دستشویی، آشپزخانه و جاهایی كه بچههای كوچك زیاد دست به دیوار میزنند و آن را كثیف میكنند مناسب است.
در صورت استفاده از این نوع رنگ برای اتاقها باید جنس مات آن را انتخاب كرد. ویژگی این نوع رنگ، قابل شستشو بودن آن است.
اگر شومینه یا بخاری لولهدار و یا رادیاتور شوفاژ دارید، آخر هر زمستان مجبورید دیوارها را تمیز كنید، چون اگر بخواهید فقط نقاط دود زده را تمیز كنید، با دیوارهای دیگر خیلی فرق میكند و اتاق كثیف و بدنما به نظر میرسد.
و اما كاغذ دیواری! میدانید كه انواع و اقسام دارد. از مدلهای ساده قدیمی گلدار گرفته تا انواع قابل شستشوی جدید كه شبیه به ابریشم یا كتان و یا چوب به نظر میرسند.
بعضی از خانمها دوست دارند دیوارهایشان را با پارچه بپوشانند كه در آن صورت باید از الیاف مصنوعی استفاده كنید تا هم راحتتر تمیز شود و هم شبیه به ابریشم به نظر برسد.
اگر شما دوست دارید زود به زود دكوراسیون خانه را تغییر بدهید، از كاغذ دیواری قابل شستشو استفاده نكنید، چون علاوه بر قیمت بیشتر، خیلی سختتر از دیوار كنده میشوند و رویشان هم نمیتوانید كاغذ جدیدی بچسبانید، چون سطح صاف و یكدستی حاصل نمیشود.
كاغذ دیواریهای شبه پارچه برای اتاق نشیمن بهخصوص خانوادههای پرجمعیت و فعال مناسب نیستند. گرچه اول كار زیبا و چشمگیر به نظر میرسند، اما خیلی زود از شكل میافتند و تمیز نمیشوند.
پوشاندن دیوار با پارچه هم در حال حاضر مورد استفاده قرار نمیگیرد.
چون تمیز كردنش به روش معمولی ناممكن است. برای تمیز كردن اینگونه پوششهای دیوار از پاككنندههای پارچه از جمله كرین تتراكلراید میتوان كمك گرفت.
دیوارهای حمام و آشپزخانه
برای دستشویی، حمام و آشپزخانه دیوارپوشهای خاصی وجود دارد كه خیلی آسان شسته میشود كافی است كه یك تكه ابر یا پارچه را در شوینده مناسبی فرو ببرید و با آن دیوارها را بشویید اما بهترین پوشش برای دیوارهای این بخش از خانه، موزاییك یا سرامیك است.
البته گرانتر تمام میشود، اما ارزشش را دارد. بعضیها دوست دارند كه دیوارها و كابینتهای آشپزخانه از فورمیكا یا چوب باشد كه در آن صورت نظافت سالانه كافی است.
تمیز كردن فورمیكا خیلی آسان است روكش مقاوم آن با آب داغ خیلی زود تمیز میشود. برای اینكه در و دیوار و كابینتهای آشپزخانه تمیز بمانند، از هواكش استفاده كنید.
موقع پخت و پز، هواكش نه تنها بوی غذا را به بیرون هدایت میكند، بلكه بخارهای چرب و كثیف را هم بیرون میكشد و مانع از نشستن آنها روی در و پنجره و دیوار و وسایل آشپزخانه میشود.
هواكش برای توالت و حمام هم ضروری است. بوها و بخارها را بیرون میبرد و مانع از صدمه رسیدن به دیوارها و درها میشود. در ضمن از پراكنده شدن بو و بخار در خانه هم جلوگیری میكند.
نكتهای كه باز باید تأكید كنم اینكه اگر لكهای روی دیوار دیدید، بلافاصله در صدد پاك كردن آن برنیایید.
این كار را به وقتی موكول كنید كه نیرو و زمان كافی برای تمیز كردن تمام دیوارهای اتاق دارید.
اگر فكر میكنید با پاك كردن یك لكه مشكل حل میشود، سخت در اشتباهید. قبول ندارید، امتحان كنید! خواهید دید كه آن وقت تمام اتاق كثیف به نظر میرسد، جز همان قسمتی كه پاك كردهاید.
فلزات پر جلوهاند، اما مراقبت میخواهند
ظرف زیبای نقره، اتاق شما را قشنگتر میكند، به شرطی كه پرداخت شده و تمیز باشد. فلزهای دیگر هم احتیاج به رسیدگی مرتب دارند، چون همه فلزات در اثر بیتوجهی ممكن است خیلی زود از شكل بیفتد و غیرقابل مصرف شوند.
نقره: تمیز كردن نقره چند راه دارد كه تازهترینش روش الكتروشیمیایی است، اما پاككنندههای نقره در انواع مایع و خمیر و ... نیز در بازار موجود است كه هر چند یك بار شكل تازهای به آنها اضافه میشود.
نكتهای كه باید به آن توجه داشت این است كه نقره خیلی زود خش میافتد و اگر اینطور بشود خیلی سخت میشود آن را برطرف كرد و شاید اصلاً ناممكن باشد كه آن را به شكل اول درآورد.
پس اگر از پودرهای خشك برای تمیز كردن نقره استفاده میكنید، بهتر است آن را با الكل متیلیك مخلوط كنید تا خوب روی سطح نقره پخش شود و كارتان را راحتتر كند.
برای تمیز كردن نقره حتماً دستكش كتانی به دست كنید و بعد مشغول كار شوید.
روش الكتروشیمیایی از خیلی جهات مطمئنترین راه است، چون با این روش دیگر مسأله ساییدگی و خراش پیش نمیآید. نكته مهم این است كه ظرف حاوی مایع تنها برای یك فلز باید مورد استفاده قرار بگیرد.
یكی از سادهترین روشهای پاك كردن این است كه یك صفحه آلومینیومی یا فویل آلومینیوم در ظرف بزرگی بیندازید. نقره را روی آلومینیوم بگذارید، طوری كه تمام قطعه با آن تماس پیدا كند.
حالا نقره را در محلول آب گرم و قلیا (نباید خیلی قوی باشد، حدود 5درصد خوب است) فرو ببرید. از مایع بخارها و حبابهایی خرج میشود، اما نگران نشوید.
بعد از حدود یك دقیقه میتوانید نقره را بیرون بیاورید. آن را با آب گرم خوب آبكشی و بعد خشك كنید. نقرهها را باید كمكم با این روش تمیز كرد.
هیچوقت همه نقرهها را یكجا در ظرف نریزید. اینجو كارها حوصله و دقت زیادی میخواهد. پس نقره پرداخت كردن را برای وقتی بگذارید كه سرحال و پرحوصله هستید.
بعضی از نقرهها را نمیتوانیم با روشی كه گفته شد تمیز كنیم. بهتر است برای پرداخت آنها از پاككنندههای نقره كمك بگیریم.
برای پاك كردن قطعههای ظریف و مشبك یا حكاكی شده، به كمك یك گوشپاككن یا چوب كبریتی كه پنبه سر آن پیچیدهایم مقداری ماده پاككننده نقره را با دقت و حوصله زیاد برمیداریم و با آن نقره را تمیز میكنیم، فقط یادتان باشد كه پیش از شروع كار دستكش كتانی را فراموش نكنید.
ظرفهای نقرهای كه مورد استفاده قرار میگیرند و مواد خوراكی در آنها گذاشته میشود، پس از تمیز كردن باید خوب آبكشی و خشك شوند.
بهترین شكل این ظرفها آنهایی هستند كه ظرف كریستال یا چینی و یا بلوری داخلشان قرار میگیرد و مواد خوراكی با نقره تماس پیدا نمیكند.
قلع و سرب
تمیز كردن چیزهای ساخته شده از قلع و سرب چندان آسان نیست، چون این آلیاژ استحكام زیادی ندارند و ممكن است در اثر بیدقتی خش بیفتد و یا شكلش را از دست بدهد.
برای تمیز كردن اشیاء قلع و سربی نباید از پودرهای شوینده استفاده كنیم و یا آنها را در مایعات پرداختكننده قرار دهیم.
برای پاك كردن این آلیاژ فقط به یك تكه پارچه جیر احتیاج داریم. باید اول گرد و خاكش را تمیز كنیم و بعد به كمك پارچه جیر آن را صیقل بدهیم.
اگر این كار را كردید و به نظرتان رسید كه خوب پاك نشده است و به دلتان ننشست، محلولی از آب گرم و صابون درست كنید و شیء مورد را در آن بشویید و پس از آبكشی و خشك كردن، با پارچه جیر صیقل بدهید.
برنج
برنج تركیبی از مس و روی است و مواد خاصی برای پرداخت آن موجود است كه میتوانید تهیه كنید.
اگر چیزی كه میخواهید پرداخت كنید مدتها گوشهای مانده و كثیف شده است، اول آن را با آب داغ و صابون بشویید و خشك كنید.
بعد ماده مخصوص صیقل دادن برنج را به كار ببرید. اگر از كثیف هم خیلی كثیفتر است، اول با دستكش لاستیكی كلفتی دستها را بپوشانید و بعد محلول غلیظی از كربنات سدیم و آب داغ درست كنید و آن را در این محلول بغلطانید و بعد آن را با آبكشی و خشك كنید.
راه دیگرش حل كردن 5/12 گرم ساید اكسالیك در یك لیتر آب است. این محلول را با پنبه بمالید و آبكشی و خشك كنید. دستكش لاستیكی ضخیم را فراموش نكنید.
برنز
این فلز باارزش آلیاژی است كه از تركیب مس و قلع به دست میآید. اگر شما قطعاتی از آن را در خانه دارید، حتماً قدرش را به خوبی میدانید مراقبت از برنز آسان نیست. با یك بیاحتیاطی كوچك ممكن است یك اثر نفیس، بیارزش شود. پس باید با توجه و نرمش بیشتری با آن برخورد كرد.
بیشتر وقتها تنها چیزی كه یك قطعه برنز احتیاج دارد، گردگیری است كه آن هم باید با یك برس نرم انجام شود.
مهم این است كه زنگار برنز زدوده نشود. این تغییر رنگ فلز ممكن است در اثر گذشت زمان باشد و یا هنرمند سازنده آن عمداً به آن رنگ و آبی داده باشد كه قدمتش را بیشتر نشان بدهد.
اگر در صدد پرداخت آن برآیید، ممكن است این رنگ از نزدیك به سیاه به قهوهای تیره و یا از سبز متمایل به آبی به زرد طلایی درخشان تغییر كند.
با بیتوجهی و یك پولیش نابجا، یك قطعه برنز زیبا و پرارزش خراب میشود و قیمت واقعیاش را از دست میدهد.
اگر برنز در معرض دود و بخار و آلودگی قرار بگیرد- به خصوص در كنار دریا و در هوای مرطوب- آسیب میبیند. برای تمیز كردن آن باید محلولی از آب گرم و كمی صابون تهیه كنید و بعد از شستن و آب كشیدن، برنز را كاملاً خشك كنید.
خمیر تركیب شده از موم زنبور عسل و تربانتین برای پاك كردن برنز هم مثل آهن و فولاد- كه پیش از این گفته شد- كاربرد دارد.
اگر برنزی كه میخواهید تمیز كنید دارای برجستگیها و فرو رفتگیهای ریز است، از یك برس نرم كمك بگیرید.
برنزهای قدیمی ممكن است دچار عارضهای به اسم «بیماری برنز» بشوند. این بیماری در برنزهای جدید هم به دلیل كم لطفی صاحبانشان و یا هوای خیلی نامساعد كم و بیش دیده میشود.
در این بیماری لكهها و یا دانههای آبی روشن یا سبزی در سطح برنز ظاهر میشود كه ممكن است به نظر برسد در اثر رطوبت هواست، در حالی كه اینطور نیست. عامل اصلی این بیماری بیتوجهی است كه رطوبت آن را شدیدتر میكند.