زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر مینا عبدالهی؛ متخصص تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی تهران

کلسیم و ویتامین D 

مطالعات وجود ارتباط بین وضعیت کمبود ویتامین D و افزایش خطر بروز سرطان را نشان داده‌اند.

برای سال‌های توصیه‌های عمومی بر استفاده از ضد آفتاب و کمتر در معرض نور آفتاب قرار گرفتن بود که این امر سبب کاهش سنتز ویتامین D از سطح پوست و درنتیجه کمبود ویتامین D می‌شود.

مطالعات نشان می‌دهند که سطوح بالاتر ویتامین D با شیوع پایین‌تر برخی سرطان‌ها و از سوی دیگر با افزایش خطر برخی سرطان‌های دیگر ارتباط دارد.

لذا نیاز به مطالعات بیشتر می‌باشد. تا زمانی که اطلاعات بیشتری در مورد ارتباط بین ویتامین D و پیشگیری از سرطان کسب شود، دریافت 800 واحد در روز ویتامین D، ایمن می‌باشد.

افراد با سطح سرمی غیرطبیعی، باید با تیم پزشکی خود در ارتباط با پیشنهاد مکمل یاری، پایش و ارزیابی مشورت نمایند. 

اصلاح کمبود ویتامین D به دلیل اثرات سودمند ارتقاء دهنده سلامتی و همچنین اثرات آن برجذب کلسیم، به‌صورت مکمل کلسیم یا لبنیات؛ بخصوص شیر، ممکن است با کاهش خطر سرطان کولورکتال همراه باشد.

مطالعات اپیدمیولوژیک به طور قوی از ارتباط بین مصرف شیر و لبنیات و کاهش خطر سرطان کولورکتال حمایت می‌کنند.

براساس شواهد با دریافت بی‌رویه کلسیم (از طریق شیر و لبنیات و یا مکمل)، خطر سرطان پروستات (و احتمالاً تخمدان) افزایش می‌یابد.

تغذیه و پیشگیری از سرطان

رفتارهای غذایی نقش مهمی در ارتقاء سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها بازی می‌کنند.

تغذیه هم می‌تواند به‌عنوان عامل ایجادکننده سرطان باشد هم می‌تواند از ابتلا به آن پیشگیری کند که بستگی به ترکیبات غذایی و روش‌های تهیه آن دارد.

ترکیبات طبیعی و فعال موجود در برخی مواد گیاهی شامل چای سبز، زردچوبه و انگور قرمز و توت‌ها، پتانسیل پیشگیری‌کنندگی از سلول‌های سرطانی را دارا می‌باشند.

مکانیسم عملکرد آن‌ها به‌خوبی شناخته‌نشده است. رژیم سرشار از میوه و سبزی، سویا، گیاهان دارویی نظیر زردچوبه، دارچین، چای سبز و قهوه توصیه می‌شوند.

در این مقاله، برخی از مواد مغذی که در سرطان حائز اهمیت می‌باشند، پرداخته‌ایم.

قهوه و چای

قهوه حاوی آنتی‌اکسیدان‌های متنوعی هست، که برخی از آن‌ها دارای خواص ضد سرطانی هستند.

قهوه به سبب دارا بودن منابع زیادی از آنتی‌اکسیدان‌ها ممکن است اثر محافظتی علیه سرطان داشته باشد.

چای نیز منبع خوبی از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشد. چای سبز چون طی فرآیند حرارت داده نمی‌شود لذا نسبت به چای سیاه حاوی کاتچین (نوعی آنتی اکسیدان) بیشتری می‌باشد.

کاتچین دارای فعالیت بیولوژیک و خواص آنتی اکسیدانی می‌باشد که منجر به پیشگیری از سرطان می‌شود.

عوامل زمینه‌ساز سرطان

سرطان بیماری تقسیم و تولید غیرطبیعی سلول‌هاست و بیش از 100 نوع مختلف را شامل می‌شود.

یک‌سوم مرگ‌های ناشی از سرطان به تغذیه ناکافی نظیر عدم‌کفایت تغذیه‌ای، عدم تحرک، مصرف الکل و چاقی و اضافه‌وزن نسبت داده می‌شود.

استعمال دخانیات نیز به میزان قابل‌توجهی زمینه‌ساز مرگ ناشی از سرطان هست. در حال حاضر حدود یک از 5 مرگ، از سرطان و سایر بیماری‌ها از مصرف دخانیات ناشی می‌شود.

تغذیه می‌تواند فرآیند سرطان‌زایی را در هر مرحله در طول بارداری، کودکی و در تمام طول زندگی تغییر دهد. یک‌سوم تا یک‌چهارم تمام سرطان‌ها، به دلیل ضعیف بودن وضعیت تغذیه، فعالیت فیزیکی و افزایش وزن هست.

حشره‌کش‌ها و آفت‌کش که به‌طور طبیعی گیاه برای محافظت از خود در برابر قارچ‌ها، حشرات، حیوانات تولید می‌کند و یا ترکیباتی که توسط کپک‌های موجود در مواد غذایی ساخته می‌شوند (مانند آفلاتوکسین، فومونیسین و یا اکراتوکسین) و یا روش‌های آماده سازی و نگهداری مواد غذایی نیز ممکن است باعث ایجاد سرطان شوند.

میوه و سبزی

مصرف میوه اثر محافظتی در برابر سرطان‌های دهان، حلق، حنجره، مری، دهانه رحم، ریه و معده دارد.

سبزیجاتی نظیر اسفناج، گوجه‌فرنگی و فلفل احتمالاً در برابر سرطان‌های دهان، حلق، حنجره و مری نقش حفاظتی دارند.

تمامی سبزیجات به‌ویژه انواع سبز و زرد آن، احتمالاً از سرطان معده پیشگیری می‌کنند. توصیه کشورهای مختلف به مصرف میوه و سبزی متفاوت است اما به‌طورکلی مصرف 3 سهم یا بیشتر از سبزیجات و 2 یا بیشتر میوه در روز توصیه می‌شود.

هر سهم تقریباً 80 گرم یا نصف لیوان می‌باشد.

عوامل ضد سرطانی میوه‌ها و سبزیجات شامل آنتی‌اکسیدان‌هایی نظیر ویتامین C و E، سلنیوم و فیتوکمیکال‌ها می‌باشند.

هنوز کاملاً مشخص نیست کدامین ماده‌ میوه‌ها و سبزیجات بیشترین اثر حفاظتی در برابر سرطان را دارا می‌باشد.

دیده‌شده است که مصرف مکمل ویتامین E در افراد سیگاری ممکن است خطر سرطان پروستات را کاهش دهد و برخی مطالعات ارتباط بین کاهش خطر سرطان پروستات و وضعیت سلنیم را نشان داده‌اند، البته داده‌ها ضدونقیض می‌باشد.

توصیه‌هایی برای افراد تحت درمان سرطان

افراد مبتلابه سرطان که تحت درمان سرطان ازجمله شیمی‌درمانی، رادیوتراپی، جراحی و یا ترکیبی از این عوامل می‌باشند، توصیه‌های زیر را همواره به خاطر داشته باشند:

* مصرف پروتئین بسیار در موفقیت درمان مهم است و پیشنهاد می شود حتماً قسمت های پروتئینی غذا (گوشت ها، پنیر، تخم‌مرغ و..) را مصرف کنید.

* علاوه بر مصرف سه وعده اصلی صبحانه، نهار و شام، مصرف میان وعده ها بسیار مهم است و باعث حفظ انرژی شما می شود.

* از مصرف غذاهای پرچرب مانند کله‌پاچه، سیرابی و آب قلم اجتناب کنید.

* از مصرف انواع روغن‌های جامد ازجمله روغن حیوانی یا کرمانشاهی و کره پرهیز کنید و از روغن‌زیتون استفاده کنید. توجه کنید شعله اجاق باید کم باشد.

* از مصرف انواع لبنیات محلی پرهیز کنید. لبنیات پاستوریزه توصیه می شوند.

* مصرف هرگونه مکمل مولتی‌ویتامین، مکمل های گیاهی و سنتی ممنوع هست چراکه این ترکیبات ممکن است روند درمان شمارا برعکس کند و تنها داروها و مکمل‌هایی که توسط پزشک معالج یا متخصص تغذیه تجویز می‌شوند مصرف شوند.

* از مصرف مغزهایی که از مغازه یا خشکبارها خریداری می شوند خصوصاً انواع شور آن‌ها جدا خودداری کنید.

* میوه و سبزی‌ها را به‌خوبی با آب یا مواد ضدعفونی‌کننده بشویید.

* خوردن خود میوه و سبزی بهتر از آب آن‌ها هست در صورت لزوم پوره یا رنده یا پخته شوند تا مصرف راحت‌تر باشد.

* از مصرف بیش‌ازحد عسل یا شیره انگور خودداری کنید.

* درصورتی‌که بی‌اشتها هستید و یا به طعم شیرینی عادت دارید حتماً از داروخانه شیرین‌کننده مصنوعی یا همان قند دیابتی تهیه کنید و در انواع نوشیدنی ها استفاده کنید.

این ترکیبات برخلاف تصور عموم اگر در حد اعتدال مصرف شوند به‌هیچ‌عنوان سرطان‌زا نمی باشند.

* در دوران درمان از مصرف ترکیبات و ادویه‌جاتی که به‌عنوان ضد سرطان مطرح هستند مانند آنتی‌اکسیدان‌ها، زردچوبه، زنجبیل، چای سبز و ...جدا خودداری کنید چراکه ممکن است روند درمان را با اختلال روبه‌رو کنند و فقط در حدی که طعم غذا تغییر کند و به میزانی که در رژیم هست استفاده شود.

* اگر عادت به خوردن نوشابه دارید سعی کنید آن را کنار بگذارید در غیر این صورت از نوشابه های رژیمی به مقدار کم استفاده کنید.

* با دستمال‌کاغذی روغن کتلت ها را بگیرید. با فریز کردن خورشت ها می‌توانید به‌راحتی روغن روی خورشت را جدا کنید.

* ماهی‌تابه را درشیب قرار دهید تا روغن از غذا جدا شود. برای تفت دادن فقط ماهی‌تابه را چرب کنید.

* حتماً سعی کنید نوع ماست مصرفی شما ماست پروبیوتیک یا ماست یونانی باشد.

* سعی کنید بیشتر از 2 بار در هفته از گوشت قرمز استفاده نکنید.

سویا و فیتواستروژن‌ها

سویا یک پروتئین گیاهی حاوی فیتواستروژن ها (استروژن گیاهی بسیار ضعیف) و ایزوفلاون هایی نظیر جنیستئین و دیادزئین می‌باشد.

رژیم‌های حاوی مقادیر متوسط سویا اثر حفاظتی در برابر سرطان سینه‌ دارند به‌خصوص اگر قبل از بزرگ‌سالی مصرف شوند.

اگرچه مصرف سویا در زنان با تشخیص سرطان‌های حساس به هورمون (مانند سینه و رحم) و زنان یائسه ضدونقیض می‌باشد.

به‌هرحال افرادی که سابقه سرطان سینه‌دارند باید مصرف سویا را محدود کرده و از پودرهای مکمل سویا و محصولات سویا استفاده نکنند.

علیرغم این توصیه در زنان، در مردان مبتلابه سرطان‌های حساس به هورمون مانند سرطان پروستات مصرف مرتب غذاهای حاوی سویا مفید می‌باشد.

بیشتر بخوانید:

تغذیه در سرطان

تازه های علم تغذیه در پيشگيري از سرطان

غذاهای ضد سرطان برای بچه‌ها

رژیم غذایی کودک مبتلا به سرطان

شیوه تغذیه دركودكان سرطانی

چاقی، تغذیه و سرطان روده بزرگ

سرطان معده

حمایت تغذیه ای در سرطان و جراحی معده

تازه های علم تغذیه در پيشگيری از سرطان

تغذیه و سرطان