زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر غلامرضا کردافشاری،‌ دکتر محمود خدادوست، دکتر حوریه محمدی کناری، دکتر مریم مقیمی

نوشیدنی‌ها

استفاده سنتی از ‌آب ‌جوش‌ چای کم رنگ، شیر گرم و شربت عسل گرم به عنوان نوشیدنی، ناظر به همین آموزه طبی است.

البته شاید بی‌اغراق بتوان گفت که بهترین گزینه برای افطار، خرما با یک نوشیدنی گرم است که ضمن افزایش سریع قند خون و رفع ضعف ناشی از آن، با اصلاح وضعیت اشتها، موجب جلوگیری از پرخوری می‌شود.

کشمش و انجیر و عسل نیز می‌توانند جایگزین خرما شوند.

یک توصیه خوب برای باز کردن روزه هم خوردن «چهارمغز و شیر» است

نیم ساعت پیش از افطار، هر یک از چهار مغز بادام، گردو، فندق و پسته، یک قاشق غذاخوری را نیم‌ کوب کنید و در یک لیوان شیر داغ بخیسانید و مخلوط را با کمی شکر یا عسل شیرین کنید یا اینکه یکی دو عدد خرمای بدون هسته به آن اضافه کنید.

در زمان افطار، ابتدا خرما را میل کنید و سپس مخلوط را به هم بزنید و قاشق قاشق با کمی نان خوب برشته شده میل نمایید.

یادتان باشد که اگر خواستید خوراک دیگری میل کنید، دست‌کم با یک ساعت فاصله باشد ولی خود این معجون، به تنهایی یک غذای کامل است.

البته کسانی که با خوردن مایعات یا حتی «چهارمغز» ترش می‌کنند، نباید در افطارشان از چای شیرین یا دیگر مایعات میل کنند بلکه باید از غذاهای سفت و نانی استفاده کنند.

یکی دیگر از توصیه‌های رایج زمان‌ افطار، گشودن روزه با کمی نمک است که در معده‌های سرد و تر، موجب تقویت هاضمه و دفع رطوبات لزج دستگاه گوارش می‌گردد.

البته در این مورد باید رعایت حال فرد و بیماری‌های وی را نیز نمود، ضمن اینکه اگر فرد معده گرم و خشک داشته باشد یا در اثر روزه‌داری دچار گرمی و خشکی معده شده باشد، لازم است از این کار پرهیز کند.

بدترین عادت برای گشودن روزه در زمان افطار، نوشیدن آب سرد و دیگر نوشابه‌ها است که موجب ضعف هاضمه، یبوست، سوءهاضمه، افزایش عطش، ضعف اعصاب و... می‌شود.

خوردن کمی شله‌زرد، فرنی یا شیربرنج نیز برای شروع افطار خوب است. معده‌های مرطوب هم برای اصلاح این غذاها می‌توانند از دارچین و سیاه‌دانه بهره‌مند شوند.

بد نیست که برای تقویت دهانه معده، همراه با هرکدام از اینها کمی مربای به میل شود.

البته شاید برای کسانی که گرمی و خشکی زیادی در معده دارند، سوپ جو همراه با آلو بخارا مناسب‌تر باشد البته به شرطی که در آن قارچ نریزند!

برای گرم مزاجانی که دچار ریزش صفرا به معده شده‌اند (مثلا احساس سوزش یا درد گزنده‌ای در سر معده دارند،‌ دهانشان خیلی بدبوست، تحریک‌پذیر و عصبی شده‌اند یا ...) شربت سکنجبین ولرم در شروع کار بهتر است تا معده را از صفرا بشوید و کیفیت عارضی معده را نیز تعدیل کند.

پس از افطار اولیه، می‌توان از مقداری نان برشته سبوس‌دار با کمی پنیر و گردو و یا سبزی خوردن،‌ برای تکمیل وعده افطار بهره برد.

البته باید مراقب بود تا این مقدار، از میزان متناسب فرد افزون‌تر نگردد. افرادی هم که نمی‌توانند یا دوست ندارند غذاهای پختنی بخورند، می‌توانند نان و کره و مربای دلخواهشان را میل نمایند.

توصیه می‌کنیم که برای وعده افطار و شام به همین میزان بسنده شود و با توجه به فاصله کم افطار تا سحری بعدی، غذای دیگری خورده نشود تا در وعده سحری اشتها کامل برقرار گردد.

در این فاصله می‌توان از میوه‌های خوب و نوشیدنی‌های مناسب به میزان کافی و به اعتدال بهره برد.

اما اگر به هر علتی می‌خواهید حتما غذای اصلی دیگری را عنوان شام میل کنید، مناسب است که افطار و شام در دو وعده مجزا خورده شوند تا معده پس از یک افطار سبک، آمادگی هضم غذای بیشتر و سنگین‌تری را کسب نماید. به این ترتیب از ایجاد احساس سنگینی معده و همچنین بدهضمی جلوگیری می‌شود اما اگر در هنگام افطار پرخوری کنید یا شکم خود را از خوردنی‌هایی مانند طالبی پر کنید، دیگر شام خوردن برایتان مضر می‌شود.

نوشیدن زیاد آب و دیگر مایعات در فاصله افطار تا سحر نیز اشتباه است. فرآیندهای تشخیص کاهش مایعات بدن، کارآمدند و به موقع احساس تشنگی را ایجاد می‌کنند.

بدن ما به این حجم زیاد مایعات نیازی ندارد و با این کار، تنها بار کلیه‌ها زیاد می‌شود و به دستگاه گردش خون نیز زحمت مضاعفی تحمیل می‌گردد. بدن ما آب مورد نیاز خود را از همه مواد غذایی کسب می‌کند و برخلاف برخی حیوانات، سیستم ذخیره آب ندارد.

زیاد نوشیدن مایعات، موجب احساس سنگینی، کسالت، ضعف معده و سوءهضم می‌گردد. البته مصرف مواد لعاب‌دار مانند نوشیدن شربت خاکشیر و همچنین مصرف متعادل سبزیجات و میوه‌جات تازه و همچنین آب‌میوه‌های طبیعی موجب کاهش شدت عطش می‌شوند و از سوی دیگر منابع مفیدی برای تامین املاح و ویتامین‌ها نیز هستند.

همچنین مصرف زیاد مواد غذایی گوناگون و تنقلات در فاصله افطار تا سحر، موجب سنگینی معده، خواب آ‌شفته و عدم میل به مصرف سحری می‌شود.

البته در افرادی که شام و افطار را همزمان مصرف می‌کنند، مصرف تنقلات سالم مانند مغزها و همچنین میوه در پایان شب و با فاصله از زمان خواب توصیه می‌شود.

همچنین می‌توان مصرف میوه و مایعات مناسب از نظر کمی و کیفی و مزاجی، با فاصله از زمان افطار و خواب شب را برای افراد سالم توصیه نمود که ضمن کمک به رفع عطش، در بهبود هضم و رفع یبوست نیز مفیدند و منبع مناسبی از املاح و ویتامین‌ها را نیز در اختیار بدن قرار می‌دهند.

مصرف چه موادی ما را از تشنگی در طول روزه‌داری در امان می‌دارد

1- شروع افطار بهتر است با خرما و آب ولرم یا شیر ولرم باشد.

2- به عنوان غذای ابتدای افطار، مصرف انواع سوپ ها و اسفیدباجات توصیه می‌گردد.

3- افرادی که معده گرم و خشک دارند می‌توانند از فرنی‌هایی که از آرد جو و روغن بادام و شکر تهیه شده است استفاده نمایند.

آرد جو مسکن تشنگی است و مصلح آن شکر می‌باشد و روغن بادام نیز رطوبت دهنده بدن است.

4- مصرف مربای آمله نیز در وعده افطار یا سحر در برطرف کردن تشنگی موثر است.

5- حکیم محمد اعظم خان در کتاب اکسیر اعظم می‌نویسد: «کسانی که در روزه از تشنگی اذیت یابند، آب باقلا و آب نخود نباید بخورند. (غذاهایی که در آنها باقلا یا نخود با آب پخته شده باشد نخورند).

چرا که هر دو عطش آورند و به جای آن از مخلوط سرکه و روغن زیتون به عنوان چاشنی غذا استفاده کنند و اگر تشنگی شدید باشد شربت جلاب بنوشند تا آب را به قسمت‌های مختلف بدن برساند.

6- از جمله بهترین شربت‌ها برای رفع تشنگی در این ماه عبارتند از ماءالشعیر، شربت لیمو، شربت نارنج یا بالنگ، شربت سکنجبین ساده آب انواع میوه‌ها از جمله انار، سیب، به و گلابی علاوه بر تقویت معده در رفع تشنگی در این ماه بسیار کارآمد است.

7- مصرف میوه‌هایی از جمله خیار، هندوانه، خربزه، انگور، گلابی و زردآلوی تازه یا برگه زردآلو خیسانده در آب و آلبالو در ماه رمضان برای جلوگیری از تشنگی در طول روز مفید است. البته مصرف میوه‌ها باید حداقل 1-1/5 ساعت با زمان غذا خوردن فاصله داشته باشد.

8- بهتر است از سبزیجاتی از جمله کاهو و برگ خرفه ( چه به صورت خام و چه به صورت پخته) در این ماه در رژیم غذایی استفاده شود.

9- یکی از بهترین ترکیباتی که مصرف آن برای جلوگیری از تشنگی در وعده سحر توصیه می‌شود تخم خرفه خیسانده در دوغ است.

10- کسانی که مزاج گرم دارند می‌توانند شربتی با این دستور تهیه و میل نمایند.

37 گرم سماق را در 400 گرم گلاب شب بخیسانند و صبح صاف کنند و با 400 گرم آب گلابی و 200 گرم شکر به قوام بیاورند. از مایة شربت فوق به صورت رقیق شده در فاصله بین افطار و سحر استفاده نمایند.

سحری خوردن لازم است

یکی از اصول مهم نگاهداشت تندرستی، رعایت عادت‌ها است؛ باید به عادت‌های خوب احترام گذاشت و عادات بد را نیز «به تدریج» ترک کرد.

بیشتر ما عادت به خوردن سه یا دست‌کم دو وعده غذا در روز داریم.

خوردن سحری در جهت رعایت این عادت، لازم است. برخی افراد در وعده سحری،‌ کم‌اشتها یا بی‌اشتها هستند، به این افراد توصیه می‌کنیم خوب و به وقت و به اندازه بخوابند، حتما نیم تا یک ساعت زودتر بیدار شوند و تدابیر وعده افطار را هم رعایت کنند تا در زمان سحر گرسنه باشند.