مترجم: نادیا زکالوند
مسمومیت با مواد غذایی فاسد و داروها، موارد شایعی هستند که افراد به ویژه مسافران را گرفتار خود میکنند.
انواع مسمومیت
از انواع مسمومیتها میتوان به مسمومیتهای غذایی، دارویی، قارچها، حشره کشها و اسیدها و بازها مانند آب ژاول، آمونیاک و محلولهای شوینده (که معمولاً در کودکان خردسال رخ میدهد) اشاره کرد.
مسمومیت غذایی بیشتر در اثر خوردن غذاهای فاسد( مانده و آلوده) به ویژه هنگام مسافرت و یا در فصول گرم رخ میدهد. غذاهایی مانند گوشت، کنسرو، تخم مرغ، ماهی، شیر، خامه، پنیر و ... بیشتر از بقیه احتمال آلودگی و فساد داشته و جزو علل شایع مسمومیت غذایی هستند.
این مسمومیتها در اثر فعالیت میکروبها از جمله سالمونیلاها، استافیلوکوکها، استپتوکوکها و ... ایجاد میشوند. این میکروبها ماده سمی ترشح کرده و فرد را مسموم میکنند. گاهی اوقات هم در اثر خوردن میوههای شسته نشده و آلوده به سموم دفع آفات، فرد دچار مسمومیت میشود.
خوردن برخی از قارچهای سمی نیز مسموم کننده و بسیار خطرناک هستند. معمولاً مسافرانی که به دل طبیعت میروند، گرفتار این نوع مسمومیت میشوند.
اگر اطلاع کافی در مورد قارچها ندارید، همه قارچها را سمی فرض کرده و از خوردن آنها پرهیز کنید. همچنین خوردن خودسرانه داروهایی مانند آرام بخشها، خواب آورها و یا مسکن ( به ویژه در تعطیلات )، میتواند در فرد مسمومیت ایجاد کند که چنانچه به سرعت اقدامات لازم صورت نگیرد، بسیار خطرناک خواهد بود.
علایم مسمومیتها
علایم مسمومیتها به نوع، راه ورود به بدن و مقدار ماده مسموم کننده بستگی دارد. برخی از سموم از راه دهان (در مسمومیتهای غذایی) و برخی دیگر از راه تنفس (گازهای سمی) و پوست و مخاطها وارد بدن میشوند. از علایم مسمومیت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
* علایم گوارشی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و شکم درد
* علایم عمومی مانند سردرد، بی حالی و ضعف
* علایم عصبی مانند تشنج، هذیان و اختلال هوشیاری
* علایم خفگی (کبودی صورت و لبها و اشکال در تنفس)
* علایم سوختگی مخاط و دهان
* اختلالات دید، تعریق فراوان، ریزش اشک و اختلال در تنفس
اقدامات لازم در برخورد با فرد مسموم
با مشاهده هریک از علایم مسمومیت، اقدامات زیر را انجام دهید:
* ابتدا سعی کنید نوع سم را شناسایی کنید.
* با خوراندن آب، شیر، فرنی و ...، سم را رقیق یا بی اثر کنید.
* فرد مسموم را به استفراغ وادار کنید تا مواد مسموم کننده از بدن او خارج شود.
نکته: این اقدام در صورتی مفید است که مدت زیادی از مسمومیت نگذشته باشد. در ضمن اگر فرد با موادی مانند نفت، اسیدی و قلیایی مسموم شده و یا سطح هوشیاریاش پایین باشد، هرگز نباید وادار به استفراغ شود. همین موضوع در مورد زنانی که سه ماهه آخر بارداری هستند و افرادی که بیماری قلبی-عروقی دارند هم صدق میکند.
* در صورت نیاز اقداماتی همچون حفظ تنفس و احیاء نیز ضروری است.
* سپس مصدوم را بلافاصله باید به بیمارستان رساند.
پیشگیری از مسمومیت غذایی در تعطیلات
تعطیلات بهترین زمان برای مهمانی و یا مسافرت رفتن است. با رعایت کردن موارد بهداشتی زیر میتوانید تا حد بسیار زیادی از ابتلا به مسمومیت پیشگیری کنید.
* اگر قصد رفتن به دل طبیعت و یا مسافرت دارید، غذای روزتان را آماده کرده و با خود ببرید.
* گوشت تازه مصرف کنید و از گوشت یخ زدهای که، یخ آن مدتی است باز شده و یا چند بار یخ زده است، استفاده نکنید. در ضمن گوشت مصرفی را کاملاً و در دمای بالاتر از 70 درجه بپزید.
*هنگام درست کردن غذا، حتماً دستها و وسایل کارتان را بشویید. بدین ترتیب احتمال آلوده شدن خوراکیها به حداقل میرسد.
* باقیمانده غذا را بلافاصله در ظرف دردار ریخته و درون یخچال بگذارید. غذاهایی که در دمای اتاق باقی میمانند، مکانی مناسب برای رشد باکتریهای بیماریزا هستند.
* اگر به مهمانی میروید، مراقب کودکتان باشید تا هر چیزی به دهان خود نگذارد و چنانچه قرار است خودتان مهمانی بدهید، داروها و موادی که معمولاً نظر کودکان را به حود جلب میکنند را از دسترس خارج سازید.
با رعایت موارد فوق از مسمومیت دور بمانید و از تعطیلاتتان لذت ببرید.