جایگاه انسان در این چرخه
با خوردن کیست‌ها در بدن ما کرم تشکیل نمی‌شود، چون روده انسان جای مناسبی برای تشکیل کرم نیست. انسان‌ها با خوردن سبزیجات حاوی تخم‌های آلوده (مثل دام‌ها) بیمار می‌شوند و تخم‌ها در بدن انسان در قسمت‌هایی مثل کبد و ریه وارد مرحله لاروی شده و کیست هیداتیك ایجاد می‌کنند.
اندام‌های مبتلا به کیست
انگل بلع شده از روده نفوذ می‌کند و از طریق سیستم خونی به کبد و ریه‌ها و به طور کمتر شایع به بافت‌های دیگر منتقل می‌شود. پس از بلع تخم هر اندامی از بدن می‌تواند محل بوجود آمدن کیست باشد و بسته به اینکه در چه اندامی کیست ایجاد شده اختلال درعملکرد همان عضو را داریم. کیست‌های ریوی و کبدی شایع‌تر هستند. اما درگیری اعضایی مانند چشم و مغز دیده می‌شود.
درمان
همه کیست‌ها نیازی به درمان ندارند و فقط کیست‌های زنده درمان می‌شوند. رسوب کلسیم در دیواره کیست هیداتیک بیانگر غیرفعال شدن یا مرگ کیست است و در این موارد درمان تجویز نمی‌شود. درمان کیست‌ها با دارو و جراحی است؛ البته در سال‌های اخیر با کمک تکنیک‌های سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن می‌توان سوزن را به داخل کیست‌ها وارد و آنها را تخلیه کرد، ولی اگر کیست‌ها خیلی بزرگ باشند و به اندام‌های حساس دست‌اندازی کرده باشند، باید با جراحی خارج شوند.
قرص آلبندازول که داروی ضدکرم بسیار قوی است درکنار جراحی برای کشتن انگل‌های داخل کیست به کار می‌رود. در حال حاضر جراحی كیست‌های هیداتیك در انسان تنها راه اساسی معالجه بیماری است.
سابقه هیداتیك در ایران
مطالعات دامپزشكان در كشور نشان می‌دهد سگ‌های ولگرد اطراف شهرهای تبریز، شیراز و تهران بالاترین میزان آلودگی به این انگل را دارا می‌باشند. البته با افزایش بهداشت عمومی در جامعه انسانی و همچنین درمان سگ‌ها و معدوم كردن بهداشتی احشاء كیستیك گاو و گوسفند در كشتارگاه‌های صنعتی، شیوع این بیماری خطرناك در انسان تا حد خوبی كاسته شده است اما هنوز هم بیماران زیادی را می‌توان مشاهده نمود كه مدت‌های طولانی تحت درمان می‌باشند.
پیشگیری
این بیماری به راحتی از طریق جلوگیری از كشتار دام به روش غیر بهداشتی، كنترل تعداد سگ‌های ولگرد، درمان مستمر سگ‌های گله، جلوگیری از ورود سگ‌های ولگرد به زمین‌های كشاورزی و آموزش همگانی مردم به پیشگیری و كنترل این بیماری قابل پیشگیری است.
برای پیشگیری از این بیماری می‌توان به نکات زیر توجه کرد:
1- رعایت بهداشت فردی و محیط
2- ضد عفونی نمودن سبزیجات با توجه به اینكه سبزیجات، صیفی‌جات و میوه‌های بوته‌دار زمینی مثل توت‌فرنگی از عمده‌ترین فاكتورهای آلودگی به تخم این انگل می‌باشند، حتما باید قبل از مصرف به خوبی با آب شستشو گردیده و برای اطمینان از جداشدن تخم انگل از سبزیجات، چند قطره مایع ظرفشویی به داخل ظرف شستشو اضافه شود، سبزیجات چند لحظه در داخل آب تكان داده شود تا آب كف نماید. سپس سبزیجاتی مانند کاهو به دقت با دست زیر شیر آب شسته شود.
نکته: یكی از اشتباهاتی كه در موقع شستشوی سبزیجات وجود دارد این است كه بعد از شستشو ،كل ظرف محتوی سبزیجات را روی آبكش می‌ریزند كه با این كار تخم‌های انگل ته نشین شده در داخل ظرف دوباره روی سبزیجات پخش می‌شود، باید سبزیجات را از سطح آب برداشته شوند و آب باقیمانده دور ریخته شود.
3- اگر سگی دارید حتما نزد دكتر دامپزشك برده تا داروی اختصاصی این انگل را به سگ تجویز نماید و هر 2-3 ماه این كار تكرار گردد. چون قرص ضد انگل باعث پودر شدن كرم‌ها داخل روده سگ می‌شود و برخلاف دیگر انگل‌ها، مرده كرم كمتر در مدفوع دیده می‌شود لذا تا 3 روز پس از خوراندن ضد انگل به سگ، مدفوع سگ حتما سوزانده شود. حتما برای سگ خود شناسنامه تهیه نمایید و هر چند وقت یکبار آنها به دامپزشک ببرید.
4- اگر كشتار دام برای قربانی كردن و نذری دارید، در صورت مشاهده كیست‌های كبدی در گاو و به خصوص گوسفند هرگز آنها را پاره نكنید، چون باعث كیست هیداتیك چشمی در انسان می‌شوند و همچنین كبد حیوان را به طور بهداشتی دفن كنید، چون اگر سگی این احشاء آلوده را بخورد دوباره سیكل انگل تكرار می گردد.
5- محصور نمودن مزارع و جلوگیری از ورود سگ‌ها به آنها
6- عدم تماس با سگ‌ها
برای خواندن بخش اول- كیست هیداتیك- اینجا کلیک کنید.
