دکتر محمد رستمی‌نژاد؛ ایمونولوژیست
آیا در افراد مبتلا به بیماری سلیاک که در روستا زندگی می‌کنند و به خصوص به کشت گندم و دامداری مشغول‌اند، علائم بیماری شدیدتر می‌باشد؟
زندگی در روستا خیلی بهتر از زندگی کردن در شهر است به شرطی که اگر بیمار سلیاکی هستید به نکات زیر خوب توجه کنید:
* اگر کشاورز هستید و گندم و جوکشت میکنید حتماً دستکش و لباس سرتاسری بپوشید و هیچگونه تماس مستقیمی با آنها نداشته باشید.
* اگر باکاه حاصل از گندم و جو سروکار دارید لطفاً مواظب باشید که تماس مستقیمی با آنها نداشته باشید.
* اگر از آرد و ذرت یا برنج استفاده میکنید فقط به وسیله آسیاب‌هایی که این محصولات را آسیاب می‌کنند آن را آسیاب کنید و از دستگاه‌هایی که هم زمان آرد گندم و جو را آماده می‌کند برای محصولات خود استفاده نکنید، حتی اگر کامل شستشو داده باشید.
* اگر از نان محلی استفاده میکنید فقط از ظروف مخصوص تهیه نان برای خودتان استفاده کنید.
* اگر اسهال ندارید شیر محلی بخورید و لذت ببرید.
* از دیگر محصولات محلی لبنی هم می‌توانید با خیال راحت استفاده کنید.
* اگر بوی گندم حاصل از آرد کردن باشد و یا زمان درو باشد و بیمار با استشمام بوی آن علائمش تشدید می‌شوند بهتر است از آن محل دور شوند.
من بیماری سلیاک دارم، مدتی است که به شدت دچار ریزش مو شده‌ام به طوری که به صورت سکه‌ای کچل شدم.
آیا این مشکل به رژیم من ارتباط دارد، چون به دکتر پوست هم مراجعه کردم فایده‌ای نداشت؟
ریزش مو نیز می‌تواند از علائم بیماری سلیاک باشد که به علت سوء جذب و یا عدم رعایت رژیم بدون گلوتن اتفاق می‌افتد.
در صورت عدم رعایت درست رژیم غذایی ریزمغذی‌ها و مواد معدنی و املاح در بدن جذب نمی‌شوند در نتیجه عوارض مختلفی را می‌تواند به جا بگذارد.
بهتر است برای بررسی صحت رژیم غذایی ابتدا آزمایش سرولوژی برای سلیاک انجام دهید و بر اساس آن می‌توان در مورد علت ریزش موی شما تصمیم گیری کرد.
البته نقش استرس در ریزش موی سر و ریش بی‌تأثیر نیست.
آیا مصرف حلوا شکری وارده در افراد بیمار مشکل ایجاد می‌کند؟
چون مطمئناً از کنجد خالص استفاده نمی‌شود و حتماً شیر خشک و یا نشاسته یا آرد گندم به آن اضافه می‌شود مصرف انواع حلواشکری با هر مارکی ممنوع است.
آیا مصرف برخی از پفک‌ها با توجه به اینکه بارنگ طبیعی تهیه‌شده اشکال دارد؟
علیرغم اینکه ماده اصلی پفک ذرت می‌باشد ولی با توجه به‌احتمال آلودگی از طریق استفاده از روغن جامد، رنگ طبیعی که حاوی نشاسته گندم باشد و استفاده از ظروف آلوده مصرف آن توصیه نمی‌گردد.
فرزندم ۱۱ سال دارد، از سن ۳ سالگی به تشخیص پزشکان غذاهای فاقد گلوتن استفاده می‌کرد.
اما به مدت دو سال است که از این رژیم استفاده نمی‌کند و هیچگونه علائم یا کاهش وزن ندارد، اما مقدار آنتی‌بادی‌اش ۹۰ می‌باشد.
آیا باید مجدداً رژیم غذایی فاقد گلوتن رعایت شود یا می‌تواند به مقدار کم از مواد غذایی حاوی گلوتن استفاده کند؟
در ابتدا باید از تأیید بیماری این کودک مطمئن شد. آیا آزمون‌های سرولوژی و پاتولوژی در اولین زمان تشخیص مثبت بوده است؟
به فرض مثبت بودن باید به دنبال علامت بیماری بود که کودک به علت آن به پزشک مراجعه نموده است.
آیا بعد از شکستن رژیم علامت دوباره خود را نشان داده است؟ شاید در زمان تشخیص اولیه علامتی غیر از علائم ظاهری مانند کاهش وزن و عدم رشد و... داشته باشد که خود را نشان نمی‌دهد.
در صورت تأیید اولیه بیماری و علیرغم عدم وجود علامت، کودک شما باید رژیم را حتماً رعایت کند.
من به مدت ۱۲ سال است که از مشکلات شدید گوارشی و انواع آلرژی رنج می‌برم.
یک دوره درمانی با استروئیدها تحت نظر پزشک داشتم که نقش موثری در بهبود علائم من داشت.
با توجه به اینکه اکثر علائم بیماری سلیاک را داشتم، به مدت دو ماه است که به صورت خودسرانه از رژیم غذایی فاقد غلات استفاده می‌کنم که منجر به افزایش شدید وزن هم شده است. لطفاً من را راهنمایی کنید.
این دوست عزیز اقدام به خوددرمانی کرده و متخصص گوارش را در تشخیص صحیح به بیراهه خواهد برد.
سؤال اینجاست؛ آیا بهبود علائم شما بدون تشخیص سلیاک نشان دهنده ابتلای شما به بیماری است؟
جواب این سؤال خیر می‌باشد. توجه داشته باشید بدون تشخیص پزشک اقدام به خود درمانی نکنید، زیرا شاید با اینکار اگر مشکل جدی در دستگاه گوارش داشته باشید و با تأخیر در تشخیص بدخیمی، مشکل دیگری را اضافه نمایید.
لذا حتماً اگر:
1. با توجه به علامت‌های خود به این بیماری شک دارید.
2. سابقه خانوادگی در بستگان درجه اول یا دوم دارید.
3. به بیماری خودایمن مانند دیابت نوع یک یا تیروئید مبتلا هستید، به پزشک مراجعه نمایید تا آزمایش‌های مورد نیاز را برای شما انجام دهد.
در خصوص اضافه‌وزن شما دوست گرامی باید به این نکته اشاره‌کنم که اضافه‌وزن معمولاً در افرادی ایجاد می‌شود که سابقه کاهش وزن‌دارند و بعد از بیماری سلیاک به علت شروع جذب مواد غذایی وزنشان بالا می‌رود.
شما با قطع ۳ ماهه رژیم و شروع به مصرف آرام‌آرام مواد حاوی گلوتن می‌توانید به متخصص مراجعه کرده و از وجود یا عدم بیماری خود مطمئن شوید.
نظر شما در ارتباط با مصرف ساندیس و آبمیوه چیست؟
با توجه به‌احتمال آلودگی در انواع آبمیوههای پاکتی و بسته‌بندی و وجود مواد نگهدارنده، توصیه می‌شود فقط از آبمیوههای طبیعی استفاده نمایید.
آیا مصرف برنج هندی برای بیماران مضر می‌باشد؟
برنج‌های هندی، اکثراً نه همه، به‌طور صنعتی تولید می‌شوند. یعنی خورده‌های برنج توسط دستگاه آسیاب شده و به همراه الیــاف مصنوعی، نشاسته سیب‌زمینی و مقداری گلوتن به‌صورت رشته درآورده می‌شوند و توسط دستگاه به اندازه‌های مساوی برش می‌خورند.
به همین خاطر احتمال آلودگی در بسیاری از انواع وارداتی آنها دیده‌شده و بیماران مراجعه‌کننده به علت استفاده از این برنج‌ها دچار مشکل شده‌اند.
اگر با خوردن برنج‌های گفته‌شده علامتی ندارید می‌توانید بااحتیاط مصرف کنید. البته در صورت عدم تمکن مالی می‌توانید از برنج‌های تایلندی که مطمئن‌تر هستند استفاده کنید.
من قصد بارداری دارم، می‌خواهم در مدت قبل از بارداری و دوران بارداری رژیم فاقد گلوتن را رعایت نکنم.
توصیه شما چیست؟ چقدر احتمال دارد فرزندم به سلیاک مبتلا باشد؟
در فرد مبتلابه سلیاک برای بچه‌دار شدن باید ابتدا بدن مادر از لحاظ جذب املاح و ویتامین‌ها بهبودیافته باشد. پس قبل از بارداری باید سطح این مواد بررسی شوند.
لذا بیمار سلیاکی نمی‌تواند رژیم غذایی بدون گلوتن را قطع کند زیرا این عمل می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به جنین بزند. از طرفی احتمال ابتلای نوزاد از پدر یا مادر مبتلا 10 درصد است.
اگر در خانواده‌ای خواهر، برادر و خواهرزاده بیماری سلیاک داشته باشند می‌توان گفت که در آن خانواده به‌صورت وراثتی منتقل می‌شود؟
احتمال اینکه فرزند یکی از آنها سلیاک داشته باشد چقدر است؟
بیماری سلیاک یک بیماری ژنتیکی وارثی می‌باشد و از پدر و مادر به فرزندان به ارث می‌رسد، با توجه به ماهیت ژنتیکی و ایمونولوژیکی بیماری، ممکن است تنها یکی از فرزندان یا تمام فرزندان آن خانواده را مبتلا کند.
میزان بروز این بیماری در اقوام درجه اول بیمار بین 8-12 درصد است.
من پس از انجام عمل آپاندیس دچار علائم گوارشی شدم و پس از انجام آندوسکوپی بیماری من تأیید شد. آیا به علت عمل جراحی بوده است؟
برخی از بیماران استعداد ژنتیکی ابتلا به بیماری رادارند که فعالیت آن به‌صورت خفته وجود دارد و در اثر یک بیماری، جراحی، خبر ناگهانی، تصادف و استرس زیاد ممکن است فعال شود، که در خصوص شما نیز به علت جراحی، ژن درگیر در بیماری در بدنتان فعال‌شده است.
توجه کنید که بیماری سلیاک ارثی می‌باشد و در اثر تماس، دیده‌بوسی و یا دیگر بیماری‌های واگیر منتقل نمی‌شود.
آیا نان تهیه‌شده از آرد بلوط گلوتن دارد؟
اگر در مسیر تهیه آرد دچار آلودگی نشود مشکلی ندارد و فاقد گلوتن است.
