اولین مطالعات توسط آقای hybritech حد آستانه ng/ml 4 را مطرح كرد. سپس كشف كانسرهایی در میزان سرمی كمتر PSA چالش مهمی را مطرح نمود . مطالعات آقای Thompson در سال 2004 منتشر شد نشان داد كه ممكن است سرطانهای با اهمیت كلینیكی بالا در PSA كمتر از 4 نیز یافت. در حالیكه آنها قابل درمان و محدود به پروستات خواهند بود.
در مطالعات catalona از بین 332 بیماری كه تحت بیوپسی با مقدار سرمی psa بین 6/2 تا 4 قرار گرفتهاند 73 نفر ( 22% ) مبتلا به كانسر پروستات بودهاند و از بین آنهایی كه پروستاتكتومی شدهاند 81% آنها پروستات محدود به ارگان بوده است. مطالعه دیگر در سال 1997 تا 1999 توسط schroder و همكاران نشان داد كه حدود 50 % از بیماران مبتلا به سرطان پروستات كه PSA كمتر از ng/ml 4 داشتند مبتلا به تومورهای با بدخیمی شدید بودهاند (گلیسون 4 تا 5 و گرید 7 یا بالاتر) كه البته محدود به ارگان بود اما اشكال این مطالعه در انتخاب بیمارانی بود كه یافته مشكوك در DRE یا TRUS داشتند. در جمعبندی كل مطالعات انجام شده ارزش پیشگویی مثبت برای تشخیص سرطان پروستات و احتمال وجود سرطان را میتوان به اینگونه تقسیم بندی كرد:
PSA<4 ng/ml كمتر از 12% و بصورت اختصاصی تر در psa كمتر ازng/ml 5/2،كمتر از 2% و در صورت psa بین ng/ml 4-5/2 حدود 18% خواهد بود .
در PSA بین ng/ml 10-4 حدود 25% در psa>10ng/ml حدود 67% خواهد بود.
بنابراین با توجه به اینكه 3-2 بیماران با PSA بیشتر از 10 دارای كانسر پروستات خواهند بود باید بدون در نظر گرفتن سایر فاكتورها برای بیماران بیوپسی صورت گیرد. در بیماران با psa ng/ml 10-4 میتوان از سایر جزئیات مثل نسبت free PSA به total PSA یا نسبت PSA به حجم پروستات و یا سرعت افزایش PSA استفاده كرد.
بطور خلاصه در صورت free /total psa بیشتر از 25% تا 95% میتوان اطمینان به عدم وجود كانسر پیدا كرد و در صورت نسبت كمتر 10% احتمال وجود كانسر در پروستات حدودا 50% خواهد بود (مطالعه آقای catalon .et al در سال 2000) نسبت PSA به حجم پروستات (PSA dencity) در صورتی كه بیشتر از 15% باشد و در صورتی كه سرعت افزایش PSA بیشتر از ng/ml 75/0 در سال باشد احتمال برخورد با كانسر پروستات را افزایش خواهند داد.
اخیرا مطالعاتی در مورد اندازهگیری PSA complexed كه شامل PSA باند با ACT و PSA باند با مهار كنندههای آلفا پروتئاز (API) میباشد شده است. مطالعات انجام شده توسط brawer در سال 2000 افزایش 13% در اختصاصیت این تست نسبت به PSA داشت (CPSA ≤ 3.7). در مطالعه دكتر جوان در سال 2002 ارزش بررسی CPSA نسبت به حجم پروستات در مقایسه با نسبت CPSA به PSA t ارزش بیشتری داشت. (در PSA بین 5/2 تا 10).
اهمیت تعیین تومور ماركر اختصاصی پروستات
شیوع بالای جهانی سرطان پروستات
قابل درمان بودن در صورت تشخیص زودرس
آیا اسكرین برای سرطان پروستات لازم است؟
بدون شك دركانسر پروستات با توجه به شیوع بالا و مشكلات جدی و عوارض آن، قابلیت درمان كامل در صورت تشخیص زودرس بیماری و بهبود نتایج سلامت عمومی در كشورهایی كه اسكرین پروستات در آنها انجام میشود. احتیاج به اسكرین را تداعی میكند اما ارزش و پاسخگویی و قابلیت پیشبینی كننده تستهای بكار برده شده برای اسكرین بسیار مهم هستند.
سرطان پروستات در ایران
شیوع كانسر پروستات در ایران نسبت به كشورهای غربی و حتی بعضی از كشورهای خاورمیانه در میزان پائینتری قرار دارد. در بررسی انجام شده در مركز اپیدمیولوژی كشور، سرطان پروستات سومین سرطان شایع در مردان بوده است و در كل حدود 8 درصد از كل سرطانها را به خود اختصاص داده است.
گزارشی از بررسی اتوپسی در مردان ایرانی از نظر شیوع كانسر پروستات در دست نیست. شایعترین مناطق شیوع كانسر پروستات در استانهای تهران – اصفهان – سمنان و گیلان گزارش شده است. هفتمین علت ذكر شده مرگ در كشور نیز كانسر پروستات ذكر شده است. تعداد كانسرهای گزارش شده در هر سال برای كشور ما در حدود 24/7 در هر یكصد هزار نفر گزارش شده است.
برای خواندن بخش اول- اهمیت PSA در تشخیص زودرس سرطان پروستات- اینجا کلیک کنید.