زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

گفتگو: محمد نیشابوری، مهناز خدادوست

فکر می‌‌کنید عملکرد دولت آقای روحانی در حوزه زنان، طی 3 سال گذشته چگونه بوده است؟

اگر به دولت‌‌ها طی این 37 سال نگاه کنید دولت آقای احمدی نژاد در این زمینه از همه فعال‌تر و پیشروتر بود.  هر چند که قوانین و موضوعاتی که به تصویب دولت و مجلس دوران دولت نهم و دهم رسیده است همه خانه‌نشین کردن خانم‌‌ها بود. ولی در تعداد مدیریت در زمان ایشان آمار مدیران زن بیشتر بود. آقای روحانی انتظارات ما را برآورده نکرد.

دولت در همه موضوعات حاضراست هزینه کند حتی علما مخالفت می‌‌کنند اما دولت به جلو می‌‌رود. مقاومت می‌‌کند. در مقابل، آنگاه که نوبت به زنان می‌‌رسد حاضر نیست هزینه پرداخت کند. در استان سیستان و بلوچستان و با حمایت استاندار 56 مدیر زن منصوب شده‌اند. سه تا از فرمانداران  زن هستند. یک سری با این امر مخالفت کردند که نتیجه آن توقف انتصابات در دولت بود. یعنی استانداران سایر استان‌‌ها که فرماندار زن معرفی کردند وزیرکشور حاضر نشد حکم آنها را امضا کند. چرا؟ چون علما مخالف هستند. اشکال ندارد مگر در بخش‌‌های دیگر علما موافق هستند. می‌دانیم كه فقها و علما در خصوص مسائل مختلف نظرات و فتواها و توصیه‌های مختلفی دارند.

تعدادی مخالف و تعدادی هم موافق هستند. چطور برای برجام خیلی‌‌ها مخالف بودند ولی شما ایستادید و هزینه کردید که این کار به نحو احسن انجام پذیرد؛ خوب در مورد بانوان هم همینطور باید هزینه کرد. دولت روحانی آن هزینه‌‌ای را که باید می‌‌پرداخت نداد و دولت اصلاحات هم انتظاراتی را که ما داشتیم برآورده نکرد. شاید باز دولت آقای ‌هاشمی بعد از شروع جنگ عملکرد بهتری داشت و بعد دوران احمدی‌نژاد که تعداد مدیران زن خوب بود. 

واقعا همه مشکلات حوزه زنان همین عدم حضورشان در مناصب اجرایی است؟

قطعا نه. اما بخش زیادی به همین موضوع برمی گردد. بخشی از مشکلات هم که ما بانوان داریم حقوق نابرابر است. الان دو معضل بزرگ را در جامعه خودمان می‌‌بینیم اولا، نبودن زنان در سطوح تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی و مشارکت در سطح کلان و ثانیا حقوق نابرابر است. تبعیض‌‌هایی که در قوانین ما وجود دارد کم نیست. ما در قوه مقننه باید تعداد قابل توجه و تاثیرگذاری از زنان را داشته باشیم تا بتوانیم این قوانین را عوض کنیم. 

خود قوه قضاییه مردانه است. هیچ تفکری از زنانه و فکر زنانه در انجا حاکم نیست. شما هرچه قانون تدوین کنید اما در حوزه قضایی مشکل همچنان باقی خواهد ماند.

حضور زنان در آنجا اندک است. این هم یکی از تبعیض و برداشت‌‌های نادرست است. همین قاعده که که زن نمی‌تواند قاضی باشد جای نقد دارد؟ صراحتا وقتی ما می‌‌بینیم که قرآن از بلقیس تمجید می‌‌کند به معنای آن است که یک زن می‌‌تواند حاکم یک سرزمین باشد. آیا بلقیس در دوران حکومتش قضاوت نکرده بود؟ این خود نشان دهنده این است که یک زن می‌‌تواند قاضی هم باشد و به خاطر این حکمی که نمی‌‌دانم از کجا آمده است زن نمی‌‌تواند قاضی باشد. 

یکی از مطالبات اصلی بانوان امروز ما...

(سوال ناتمام ماند و فائزه‌‌هاشمی گویی که سر گلایه اش باز شده باشد ادامه داد...) عمده تبعیض‌‌هایی که بین زن و مرد وجود دارد باز برمی گردد به همان برداشت‌‌های متحجرانه و خشك از دین. برداشت سنتی از دین. خیلی از تبعیض‌‌ها در قرآن وجود ندارد مانند دیه، حضانت، طلاق، شاید تنها چیزی که می‌‌توانیم بگوییم وجود دارد ارث است که تازه آن هم وظیفه مجتهدین است که با توجه به شرایط روز آنرا كارآمد كنند.

کار مجتهد این است كه با توجه به شرایط روز زمان و مکان اجتهاد پویا داشته باشد. اتفاقی که در ایران افتاد بعد از انقلاب  کنار گذاشتن عقل است به خصوص در موضوعات زنان. رویكرد عقلانی ضعیف است، یعنی به ظاهر دین توجه می‌‌شود. عقلانیت اگر روی کار بیاید می‌‌تواند بسیاری از معضلات حوزه زنان را رفع کند. مگر نه این است که عقل در کنار سه منبع دیگر یکی از منابع اصلی اجتهاد و دین است. ولی متاسفانه توجه به اندیشه و فكر كم شده است. بخش عمده‌‌ای از رویكردها در اداره جامعه توجهش به سنت وقدرت است. 

فکر می‌‌کنید برای مجلس آینده هر دو جناح سیاسی کشور تن به سهمیه خواهند داد؟

در انتخابات آینده امیدوارم. من احساس می‌‌بینم که جریان اصولگرا در این قضیه کارهایی را در حال انجام دادن است. معاون صدا و سیما در این دور جدید یک خانم شد. این یک حرکت بزرگ درصداو سیمای ما بود. در بخش‌‌های  دیگر هم  می‌‌بینیم که دارند یک سری کار برای بانوان انجام می‌‌دهند. احزاب اصلاح طلب هم نسبت به مطالبات خانم‌‌ها جدی‌تر هستند. 

خود آیت آلله‌‌هاشمی چطوربه احزاب توصیه‌‌ای دارند؟

قضیه سهمیه را خود آیت‌الله مطرح کردند و خودشان از آن دفاع کردند. البته آقای‌‌ هاشمی بیشتر اعتقاد دارد که زنان در این قضیه مقصر هستند و باید تلاش کنند. مجلس را می‌‌توانند بگیرند ولی فکر می‌‌کنم که این کار صورت خواهد گرفت. در گفتگوها و دیدارهایی که انجام می‌‌شود می‌‌بینم که ایشان روی این قضیه تاکید دارند.

یکی ازمطالبات اصلی الان جامعه زنان بخصوص نسل جوان موضوع ورزش بانوان است. علیرغم اینکه شما در دورانی که در حوزه ورزش بانوان بودید خط شکنی زیادی کردید. اما یک دفعه همه چیز منجمد شد وحتی دوچرخه سواری که کم کم همه آن رامی پذیرفتند که یک ورزش معمولی است یکباره با یک دگم اندیشی و فشار متوقف شد. مثلا از بحث حضور بانوان در ورزشگاه‌ها بگیریدتا اجازه ندادن به کاپیتان تیم ملی فوتبال بانوان ایران برای خروج ازکشور به بهانه‌های متفاوت. چرا ورزش بانوان که رشد خوبی را می‌توانست داشته باشد؛ این اتفاق برایش افتاد؟

البته شدت ندارد. چون ورزش بانوان در واقع یک سیری را طی می‌‌کند که هیچ کس نتوانست جلوی آن را بگیرد و روز به روز رشد کمی خود را بیشتر در قسمت همگانی ادامه داد. اما این کند شدن و ضعیف شدن روند باز هم برمی‌گردد به منافع و اقتصاد. برای اینکه ما عمدتا مدیرانمان و رییس فدراسیون‌‌هایمان  همه مرد هستند وکسانی هستند که اعتقادی به حقوق زنان و ورزش زنان ندارند. لذا می‌‌گویند چرا بودجه را صرف زنان و دختران باید کنیم. بطور مثال فدراسیون والیبال وآقای داورزنی که یک مدیر موفقی بوده است چه اندازه به بانوان بها داده است. زنان کجای فدراسیون هستند.

تیم والیبال دختران ما کجا هستند. یا مثلا در رشته بسکتبال به رغم آنکه همه رشته‌‌ها توانستند مجوز بگیرند که دختران ایرانی و اسلامی با لباس اسلامی به مسابقات بین المللی بروند امافدراسیون بستکبال تلاشی در این مورد نکرد که دختران بتوانند به مسابقات بین المللی با حجاب اسلامی بروند. نتیجه می‌‌گیریم تفکر مردانه و فرهنگ مردانه در ورزش بیش از سایر ارکان حاکمیتی حکم فرماست. ضمن اینکه چون مردان به عنوان جنس مرد خود را ذینفع می‌‌ببینند حاضر نیستند بودجه‌‌ها را تقسیم کنند. اگر100 اردوی تیم ملی برای پسران می‌‌گذارند حتی 5 تای آن را برای بانوان نمی‌‌گذارند. چون مردانه فکر می‌‌کنند و نمی‌‌خواهند سهم مردها کم شود. متاسفانه ساختار قانونی مدافع آنان و تفکراتشان است. 

این است اگر شما اساسنامه فدراسیون‌‌ها را بخوانید این اختیار را به مردان داده است به زن ارزش زیادی داده نشده است. متاسفانه خیلی تلاش کردیم تعداد مدیران زن در دولت آقای روحانی  افزایش پیدا کند ما الان عقب تراز دولت آقای احمدی نژاد هستیم. تا قانون اصلاح نشود تا تعداد زنان در مناصب اجرایی افزایش پیدا نکند هیچ اتفاقی نخواهد افتاد؛ چون فرهنگ مردانه ادامه پیدا می‌‌کند. ما باید مدیران زن را افزایش دهیم. ورزش زنان حتی در دانشگاه‌‌ها یک شوخی و تراژدی با هم است. طی این سه سال یک بار هم جلسه‌‌ای برای رفع مشکل ورزش بانوان برگزار نشد. متاسفانه همچنان شرایط مردانه است و منافع مردان حاکم است. 

الان با یک فنرجمع شده مطالبات زنان مواجه شده ایم که این فنرهرروز فشرده ترمی‌شود. ازطرف  دیگر همین فنرکه درحال فشرده شدن است. فضای مجازی وتبادل اطلاعات هم به آگاهی بخشی بانوان کمک زیادی کرده است. تصورنمی کنید این مطالبات تجمیع ناگهان به طرز وحشتناکی در یک شرایط ناراحت کننده‌‌ای بروز کند وجامعه بایک بحران هویتی، اجتماعی،اقتصادی،سیاسی وامنیتی مواجه شود؟

نه، (با خنده تلخ) اگر این اتفاق می‌‌افتاد خوب بود. شاید مدیران احساس خطر می‌‌کردند. شاید تکانی می‌‌خوردند. من خودم به ناامیدی رسیدم. ممکن است خودمان ناامید شویم و بی‌تفاوت شویم و همه چیز را رها کنیم ولی خطری برای جامعه نداریم. آقایان هم همین را می‌‌خواهند که ما خسته شویم و رها کنیم. اینکه خطری متوجه جامعه باشد را حداقل من احساس نمی‌‌کنم. اما بحران هویتی قطعا در راه است. بحرانی که بر روح و روان دختران تاثیر می‌‌گذارد. اگر از نظر جامعه شناسی بخواهیم این را بررسی کنیم شاید خطر داشته باشد. بحران هویت بر جامعه و نسل‌‌های بعد هم تاثیر می‌‌گذارد. 

دستپخت فائزه‌‌هاشمی چگونه است؟

اصولا خانم‌‌های رفسنجانی خانم‌‌های کدبانویی هستند. 

بهترین غذایی که می‌‌توانید بپزید و اگر پدر هم به منزلتان بیاید دوست دارند آن غذا را میل کنند چه غذایی است؟

متبک، مانند مرصع پلو است. مادر و مادربزرگم آن را درست می‌‌کردند. بچه‌‌ها هم آن را خیلی دوست داشتند. (با خنده و تاکید) اما من تمام غذاهایم را خوشمزه درست می‌‌کنم. 

چند فرزند دارید؟

یک دختر و یک پسر. دخترم متولد 62 و ازدواج کرده است. پسرم هم متولد 66 و ازدواج نکرده است. 

از دامادتان راضی هستید؟

بله 

ارتباطتان با مادر چگونه است؟ در مجامع مختلف سیاسی و اجتماعی خانم مرعشی را یکی از ارکان اصلی و هویت‌ساز خانواده آقای‌‌هاشمی می‌‌دانند. در مدیریت خانه چگونه هستند؟ اخلاقشان در منزل چگونه است؟

ایشان در خانه هم همین اقتدار را دارند. مدیریت ذاتاً در وجود ایشان هست. عمدتا کار مدیریت منزل با مادر است. قبل از انقلاب بابا در مبارزه بود و تربیت و اداره منزل با مادر بود و بعد از انقلاب هم  بابا چون درگیرکار بودند؛ مادر باز هم نقش اساسی را در نبود ایشان ایفا می‌‌کرد. اقوام هم همه از ایشان حساب می‌برند! 

عروس‌‌ها چطور؟

همه. نه تنها در خانه که میان فامیل هم ایشان اقتدار دارند.  

اداره اقتصاد و مدیریت هزینه‌های خانواده هم به عهده مادر بود؟ فکر می‌‌کنید طی این 50 سال روش مناسبی داشتند؟

هیچ وقت به این موضوع نگاه نکردم. مسئله کاملا عادی بوده و آن را ادامه دادیم. ما قبل از انقلاب هم یک وضعیت نسبتا خوب  داشتیم. هیچوقت کمبود به معنای خاص کلمه را نداشتیم. 

پدر را بیشتر دوست دارید یا مادر را؟

بعد از اینکه خودم مادرشدم، مادرم را دوست دارم. ولی قبل از آن بابا را. آنگاه که معنای مادر بودن را چشیدم فهمیدم بابا بعد از مادر است. 

پیام آخر

در آستانه انتخابات به سر می‌‌بریم. نقش زنان در انتخاب زنان برای مجلس بسیار مهم است. من خطابم به جامعه است؛ جامعه زنان باید هم ثبت‌نام حداکثری در انتخابات و هم مشارکت حداکثری در رای دادن داشته باشند. خواهشم از زنان سرزمینم این است که تلاش کنند اینگونه عمل کنند. شاید بتوانیم تغییری در ارتقاء جایگاه زنان  بوجود بیاوریم. تا خودمان دست به کار نشویم کسی به فکر ما نیست. این حق زنان است و حق گرفتنی است.

از انتخابات تا دست پخت خانواده هاشمی- قسمت اول