زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر محمدرضا وفا و همکاران؛ متخصصین تغذیه

از شیرگیری نامی است كه به دوره انتقالی داده شده كه در آن نوزادان هنوز به تغذیه با مایعات- شیرمادر یا شیرخشك - ادامه می‌دهند، اما به تدریج با غذای جامد نیز آشنا می‌شوند كه اغلب تغذیه تكمیلی نامیده می‌شود، چون این غذاها مكمل مایعات خوراكی هستند اما حداقل تا یكسالگی غذای كمكی كودك به‌طور كامل جایگزین شیر مادر نمی‌شود.

فرایند از شیرگیری نیز مانند تمام كارهایی كه كودكان آغاز می‌كنند دربرگیرنده موفقیت‌ها و شكست‌های خاص آنان است.

برخی نوزادان غلات مخصوص نوزادان را امتحان كرده وبا اولین گاز به قلاب می‌افتند، در حالیكه دیگران تا هفته‌ها هر چیزی به جز سینه مادر را رد می‌كنند.

اگر تجربه شما آن فرایند خالص و مرتبی كه از آغاز در ذهن داشتید نیست، ناامید نشوید.

نوزادی دورانی حیاتی برای ایجاد ذائقه و انتخاب‌هایی است كه در تمام طول عمر ادامه دارند.

از این فرصت استفاده كنید تا اولین برخورد كودك‌تان با غذا را به یك مورد جالب و مغذی تبدیل كنید.

بهترین زمان از شیرگیری

تحقیقات زیادی بر روی زمان از شیرگیری متمركز شده‌اند.

تعداد زیادی از مطالعات، احتمال اینكه آیا از شیرگیری زود یا دیرهنگام به رشد كمتر، گرایش به چاقی، كمبود مواد مغذی، یا مشكلات تكاملی منجر می‌شوند یا نه را بررسی كرده‌اند.

گرچه ممكن است تفاسیری كه شما از منابع مختلف بدست می‌آورید كمی متفاوت باشد، غالب توصیه‌ها كاملا با هم هماهنگ هستند و می‌توان آنها را به این گونه جمع‌بندی كرد: بین سنین چهار و شش ماهگی، اكثر نوزادان آماده پذیرش تدریجی غذای جامد در رژیم غذایی خود علاوه بر شیر مادر و یا شیر خشك هستند.

ویژگی خاص این دوره زمانی چیست؟ اكثر نوزادان در چهار تا شش ماهگی آمادگی پذیرش غذای جامد را به این دلایل دارند:

- تغییرات تكاملی. نوزادان توانایی ذاتی برای مكیدن و بلع دارند، بدون داشتن این سطح از هماهنگی عضلانی آنها قادر به دریافت شیر از سینه مادرشان نیستند.

در دوره زمانی بین سه تا شش ماه، مغز نوزاد كنترل بهتری بر عمل بلع پیدا می‌كند و عضلات آنها در دهان‌شان اختصاصی‌تر و هماهنگ‌تر می‌شوند.

حالا آنها آماده كشف دنیا از طریق دهان‌شان هستند، كاری كه با علاقه منحصر به فردی انجام می‌دهند، و از نظر تكاملی آمادگی دارند چالش خوردن غذاهای پیچیده‌تر و جامد را آغاز كنند.

- تغییرات فیزیكی. نوزادان با عملكرد كامل سیستم‌های ارگانیكی بدن مانند بزرگسالان به دنیا نمی‌آیند.

قبل از چهار ماهگی سیستم گوارشی نوزاد و كلیه‌ها قادر به اداره فرایندهای مختلف بر انواع غذاها یا شروع بار سنگین مواد مغذی نیستند.

در چهار ماهگی، كلیه‌ها آماده معرفی تدریجی غذاهای جدید هستند، در اولین سالگرد تولد، كلیه‌ها از نظر اندازه دو برابر شده‌اند و آماده پذیرش یك رژیم مخلوط هستند.

- نیازهای تغذیه‌ای. پس از چند ماه تغذیه با شیر مادر یا شیر خشك به تنهایی، نیازهای كودك از انرژی موجود در این مایعات فراتر رفته و رشد ممكن است به تاخیر افتد.

اما كالری بیشتر، تنها نیاز كودكان نیست– آنها همچنین از نظر آهن و روی، دو ماده معدنی كه برای سلامت بدن‌های در حال رشد شدیدا حیاتی هستند نیز دچار كمبود می‌شوند.

قبل از به دنیا آمدن نوزادان، مادران آنها مقدار زیادی آهن و روی به آنها می‌دهند كه در بدنشان ذخیره می‌شود.

چندماه پس از تولد، این ذخیره داخلی تخلیه می‌شود و نوزادان، نیاز به دریافت این مواد معدنی ازطریق غذاهای دیگر پیدا می‌كنند.

این موضوع در نوزادانی كه با شیر خشك غنی‌شده با آهن و روی تغذیه می‌شوند تا این حد حیاتی نیست، هرچند این نوزادان نیز نیاز دارند كه غذاهای دارای مقدار بالایی از این مواد را در هنگام آغاز از شیرگیری دریافت كنند.

-چرا قبل از چهار ماهگی غذای جامد شروع نمی‌شود؟

برای والدین، تغذیه نوزاد فقط در تامین انرژی كافی خلاصه نمی‌شود- بلكه دادن مواد مغذی و عشق و مشاهده تكامل مهارت‌های جدید در نوزادشان اهمیت دارد.

شاید ما بخواهیم بچه‌هایمان سریع‌تر تكامل یابند، یا فقط نمی‌توانیم به مایعات به عنوان تامین كننده نیازهای كودكان‌مان اعتماد كنیم.

به هر دلیلی كه باشد، تحقیقات نشان داده‌اند اكثر والدین در ایالات متحده و سایر كشورها، معرفی غذای جامد را قبل از چهار ماهگی آغاز می‌كنند، هر چند مسئولان بهداشتی توصیه به صبركردن می‌كنند.

گرچه سن دقیق شروع غذای جامد بر هیچ سنگی حك نشده است، والدین نباید برای شروع غذای جامد قبل از چهار ماهگی عجله كنند.

اول اینكه نوزاد ممكن است برای مواجهه با غذای غیر مایع آماده نباشد و نتواند بافت غیرآشنای غذا را به سادگی بپذیرد.

دوم اینكه، برخی از شواهد نشان می‌دهند كه كودكانی كه خیلی زود غذای جامد را شروع كرده‌اند ممكن است بیش از اندازه غذا دریافت كنند.

هرچند والدین به طور سنتی رشد سریع را علامت سلامتی نوزاد می‌دانند، این روزها ما می‌دانیم كه رشد زیاد می‌تواند نوزاد را درمعرض خطر چاقی در دوران‌های بعدی زندگی قرار دهد.

عادات غذایی خوب باید در سال‌های اولیه زندگی شروع شوند، نوزادان نباید درمعرض دریافت كالری بیش از حد نیازشان قرار داده شوند.

درطی زمان، نوزادان كنترل حركتی بیشتری پیدا می‌كنند و توانایی بیشتری در تغذیه خودشان پیدا می‌كنند.

از هفت یا هشت‌ماهگی، نوزادان می‌توانند به جای كف دست اشیاء را با انگشتان خود بگیرند، هماهنگی دست و چشم بیشتری به دست آورند، و شروع به دست به دست كردن اشیاء می‌كنند.

والدین می‌توانند به تكامل این حركات از طریق قرار دادن نوزاد در معرض تغذیه با قاشق، آموزش نوشیدن مایعات از لیوان دردار به وسیله نی كمك كنند، و به آنها كمك كنند با انگشت غذا را در دست بگیرند.

تغذیه جامد به طور ایمن

خوردن غذای جامد برای نوزادان تطابق بزرگی به شمار می‌رود.

برخی غذاها به راحتی می‌توانند وارد راه تنفسی شده یا باعث خفگی شوند، به خصوص غذاهای سفت یا آنهایی كه گرد هستند. غذاهایی كه در زیر آمده‌اند نباید در سال اول تولد و حتی پس از آن به كودكان داده شود.

- سوسیس

- آجیل

- انگور

- كشمش

- هویج خام

- ذرت بوداده

- آبنبات‌های گرد

همیشه كل غذا را در مخلوط‌كن به‌صورت پوره یا رنده شده درآورید به‌طوریكه دیگر تكه جامد قابل دیدن نداشته باشند.

غذاها می‌توانند سرد یا گرم مصرف شوند، گرچه دانش سنتی اغلب مصرف غذا در درجه حرارت بدن (ولرم) را توصیه می‌كند، چون بچه‌ها در برخی موارد از پذیرش غذاهای خیلی گرم یا سرد امتناع می‌كنند.

فقط مطمئن شوید كه غذا آنقدر داغ نیست كه دهان بچه را بسوزاند.

اگر غذا را در مایكروویو گرم می‌كنید، مطمئن شوید كه غذا پس از گرم كردن به خوبی مخلوط شده و سپس آن را امتحان كنید، چون برخی از نواحی سریع‌تر از نواحی دیگر گرم می‌شوند.