دكترسید ضیاءالدین مظهری؛ متخصص تغذیه
فعالیت‌های ورزشی شدید طی بلوغ و عدم وزن‌گیری كافی، می‌تواند با ایجاد اختلالات اندوكرین و نوراندوكرین، مهار گنادها و اختلال در تخریب و بازسازی طبیعی استخوان‌ها سبب ایجاد پیامدهایی مانند توقف رشد قدی، تأخیر یا مهار بلوغ جنسی و عدم كفایت توده استخوانی بشود كه مسلما سلامت آتی فرد را به مخاطره می‌اندازد.
شواهد متقاعدكننده‌ای وجود داردكه اختلالات اندوكرین و عدم تعادل در متابولیسم استخوان‌ها در كودكان ورزشكار، به‌طور قابل توجهی با كمبودهای اساسی تغذیه‌ای ناشی از نیاز افزوده شده تحت تاثیر فعالیت‌های ورزشی و عدم تامین آن در ارتباط است و با نوع فعالیت ورزشی، ارتباطی ندارد.
پس بر پایه این شواهد پیروی از یك رژیم غذایی كه قادر به تأمین ریز‌مغذی‌ها، پروتئین و انرژی مورد نیاز در فرآیند رشد طبیعی و همچنین انرژی افزوده‌شده فعالیت ورزشی باشد، ضروری به نظر می‌رسد.
علایم كمبودهای تغذیه‌ای در كودكان ورزشكار
خستگی، بی‌حالی، خواب‌آلودگی، تحریك‌پذیری، بی‌اشتهایی، اختلالات فیزیكی مانند عفونت‌های مكرر، دهیدراتاسیون و صدمه به بافت‌های نرم.
گسترش و توسعه مهارت‌های ورزشی به موازات رشد و بلوغ
در ارزیابی نیازهای تغذیه‌ای كودكان ورزشكار، در نظر گرفتن فاكتورهای تأثیرگذار همچون میزان سلامتی، جثه بدنی، پیش‌بلوغ و مرحله بلوغ، میزان فعالیت بدنی روزمره، طول مدت و نوع ورزش روزانه یا هفتگی آنها ضرورت دارد.
افزایش سایز بدن و آغاز روند بلوغ، سبب افزایش در قدرت عضلانی، افزایش توان هوازی و مقاومت بدن در برابر فعالیت‌های سنگین‌تر می‌شود. در كودكان كمتر از 8 سال رفتارهای پرتحرك و بازی‌های كودكانه مانند دویدن، پریدن و انجام حركات آكروباتیك، به‌طور طبیعی می‌تواند به بهبود هماهنگی و قدرت عضلات، مهارت‌های جنبشی و افزایش توان هوازی كمك كند.
قبل از شروع فرآیند بلوغ حتی با تأمین غذای كافی (به‌طور مثال افزایش انرژی و پروتئین دریافتی) ماهیچه‌های اسكلتی ظرفیت لازم برای افزایش حجم (هیپرتروفی) را ندارند، اما با آغاز بلوغ، افزایش در سطح هورمون‌های جنسی، (IGF-1 (Insulin like growth factor -1 و هورمون رشد در گردش، سبب افزایش حجم عضلات و گسترش توان و قدرت آنها می‌گردد.
هورمون‌های جنسی به خصوص آندروژن‌ها، توانایی گلیكولیز بی‌هوازی در ماهیچه‌ها را افزایش می‌دهند، به همین دلیل ظرفیت متابولیسم بی‌هوازی و تولید لاكتات در مردان بالغ، به مراتب بیشتر از پسران نابالغ، زنان و دختران است. به نظر می‌رسد كه آندروژن‌ها سبب افزایش آنزیم‌های كنترل‌كننده گلیكولیز بی‌هوازی شده و توانایی ذخیره گلیكوژن را نیز ارتقا می‌دهند.
حداكثر میزان اكسیژن مصرفی در فعالیت‌های هوازی1 (Vo2max) نیز، اگرچه معیاری مستقل از تغییرات بلوغ است، اما چون با افزایش توده بدن در ارتباط می‌باشد، معمولا بعد از بلوغ افزایش قابل توجهی نشان می‌دهد. افزایش ترشح آندروژن‌ها به خصوص تستوسترون در پسران نوجوان، منجر به تحریك رشد در تمامی نواحی و افزایش توده عضلانی بدن می‌شود. افزایش ترشح استروژن در دختران نیز با افزایش انباشت چربی و تغییر نسبت چربی به پروتئین همراه است.
نقش غذا و عوامل تأثیرگذار بر نیازهای اساسی تغذیه‌ای كودكان و بزرگسالان
غذا تأمین‌كننده انرژی مورد نیاز جهت حفظ هموستاز و متابولیسم بدن است. رعایت تعادل میان انرژی دریافتی و انرژی مصرفی برای حفظ سلامت و فعالیت متداول بدن ضرورت دارد.
در بزرگسالان انرژی مورد نیاز بازتابی از مصرف انرژی طی متابولیسم بازال (BMR)2، اثر گرمازایی غذا، تنظیم دمای بدن و انجام فعالیت‌های روزمره یا فعالیت‌های افزوده‌شده طی انجام حركات ورزشی می‌باشد...
برای خواندن بخش دوم- تغذیه و كودكان ورزشكار- اینجا كلیك كنید.
