به قلم : دکتر زهرا دهنوی ، دکتری تخصصی علوم تغذیه ، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
تحریریه زندگی آنلاین : در سال‌های اخیر اهمیت تغذیه به ویژه در گروه کودکان و نوجوانان مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان متخصصین تغذیه و سلامت، ما می‌دانیم که این دوران از زندگی برای شکل‌گیری و ایجاد عادات مادام‌العمر بسیار مهم است. با این حال، تغییر رفتار تغذیه‌ای در جمعیت جوان چالش‌های منحصر به فردی را ایجاد می‌کند. در این مقاله با تأکید بر نقش والدین، مربیان و مشارکت جامعه، راهبردهای مؤثری را برای تشویق عادات غذایی سالم‌تر در کودکان و نوجوانان بررسی خواهیم کرد.
امروزه کودکان و نوجوانان با چالش‌های رژیمی بی‌شماری روبرو هستند، از شیوع غذاهای فرآوری شده سرشار از قند و چربی‌های ناسالم گرفته تا افزایش عرضه و بازاریابی گزینه‌های غذایی ناسالم. این عوامل در افزایش نرخ چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن از جمله دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی عروقی نقش دارند. علاوه بر این، کمبود دریافت مواد مغذی ضروری می‌تواند مانع رشد فیزیکی و شناختی کودکان و نوجوان شود. درک این چالش‌ها اولین گام برای شروع تغییر است.
بیشتربخوانید:
اگر فرزندتان میوه نمی خورد ، بخوانید
نقش والدین و مراقبین
والدین و مراقبان اصلی‌ترین تأثیرات را بر انتخاب‌های غذایی کودکان دارند. برای پرورش رفتار مثبت تغذیه‌ای، ایجاد یک محیط غذایی سالم در خانه برای خانواده‌ها امری ضروری است. در اینجا چند استراتژی عملی پیشنهاد می‌شود:
الگوی خوردن سالم
کودکان با مشاهده والدین خود یاد می‌گیرند. وقتی والدین و مراقبان گزینه‌های غذایی سالم از جمله میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی را در اولویت قرار می‌دهند، کودکان و نوجوانان نیز به احتمال زیاد این گزینه‌ها را اتخاذ می‌کنند.
مشارکت دادن کودکان در برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی
مشارکت دادن کودکان در خرید و تهیه غذا می‌تواند علاقه آنها را به غذاهای سالم برانگیزد. آنها را تشویق کنید که در فروشگاه‌ها میوه‌ها و سبزیجات را انتخاب کنند و آنها را در فعالیت‌های آشپزی نیز مشارکت دهید.
تنظیم وعده‌های غذایی خانوادگی
داشتن وعده‌های غذایی منظم خانوادگی فرصتی برای ترویج غذا خوردن سالم و متعادل و در زمان مناسب را فراهم می‌کند. خانواده‌هایی که با هم غذا می‌خورند، غذاهای سالم‌تری را مصرف می‌کنند.
بیشتربخوانید:
7ماده خوراکی که باعث افزایش قد می‌شوند
نقش مدارس و مربیان
مدارس نقش اساسی در شکل دادن به رفتار تغذیه‌ای کودکان دارند. اجرای برنامه‌ها و سیاست‌های تغذیه‌ای موثر می‌تواند به طور قابل توجهی بر عادات غذایی دانش‌آموزان تأثیر بگذارد.
رویکردهای زیر پیشنهاد می‌شود
آموزش تغذیه
آموزش تغذیه باید در برنامه‌های درسی مدرسه گنجانده شود. در مدارس باید در مورد اهمیت رژیم‌های غذایی متعادل، خواندن برچسب‌های مواد غذایی و انتخاب آگاهانه مواد غذایی به دانش‌آموزان آموزش داده شود.
ارائه وعده‌های غذایی سالم در مدرسه
مدارس باید گزینه‌های غذایی سالم و مغذی شامل غلات کامل، لبنیات کم‌چرب، پروتئین‌های بدون چربی و انواع میوه‌ها و سبزیجات را ارائه دهند. اجرای برنامه‌هایی مانند «مزرعه تا مدرسه» همچنین می‌تواند دانش‌آموزان را در معرض محصولات تازه و سالم قرار دهد.
برگزاری برنامه‌های خلاقانه با محوریت آموزش تغذیه
مدارس می‌توانند در قالب برگزاری اردوها، مسابقات، بازی‌های فیزیکی و کارگاه‌های مختلف تغذیه سالم و انتخاب گزینه‌های غذایی سالم را به دانش‌آموزان آموزش دهند.
بیشتربخوانید:
تغذیه کودکان مبتلا به دیابت در مدرسه
درگیر کردن جوامع
مشارکت جامعه برای ایجاد یک محیط حمایتی مناسب برای تغذیه سالم بسیار مهم است. در اینجا چند راهکار برای تقویت مشارکت جامعه پیشنهاد می‌شود:
باغ‌های اجتماعی
ایجاد باغ‌های اجتماعی، کودکان و خانواده‌ها را تشویق می‌کند تا محصولات خود را پرورش دهند، و در عین حال مهارت‌های عملی باغبانی را برای کاشت میوه‌ها و سبزیجات تازه یاد بگیرند.
برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آشپزی
برگزاری این قبیل کارگاه‌ها به خانواده‌ها آموزش می‌دهد که چگونه غذاهای سالم را متناسب با بودجه‌ای که دارند، آماده کنند. این نه تنها آنها را با مهارت‌های آشپزی آشنا می‌کند، بلکه دانش آنها را در مورد تغذیه سالم افزایش می‌دهد.
برگزاری کمپین‌های سلامت
اجرای کمپین‌های سلامت با محوریت آموزش تغذیه سالم می‌تواند در آموزش تغذیه سالم به کودکان و والدین کمک کند.
استفاده از فناوری و رسانه‌های اجتماعی در عصر دیجیتال
فناوری و رسانه‌های اجتماعی می‌توانند نقش بالقوه‌ای در ترویج رفتار تغذیه‌ای سالم در گروه کودکان و نوجوانان داشته باشند. استراتژی‌های زیر می‌توانند در این رابطه کمک‌کننده باشند:
بیشتربخوانید:
کودکان سرطانی چه بخورند؟
اپلیکیشن‌های تغذیه‌محور
این اپلیکیشن‌ها دستور‌العمل‌های سرگرم‌کننده و اطلاعات تغذیه‌ای را ارائه می‌دهند، و تغذیه سالم را جذاب‌تر می‌کنند.
کمپین‌های رسانه‌های اجتماعی
استفاده از پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی برای به اشتراک گذاشتن نکات، دستور‌العمل‌ها و داستان‌های موفق حول محور تغذیه سالم می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. تعامل با اینفلوئنسرها یا افراد مشهور محلی می‌تواند به افزایش آگاهی و تشویق رفتارهای مثبت کمک کند.
به عنوان کلام آخر، تغییر رفتار تغذیه‌ای در کودکان و نوجوانان یک چالش چند وجهی است که نیازمند تلاش هماهنگ والدین، مربیان و مشارکت جامعه است. با تقویت عادات غذایی سالم از طریق آموزش، حمایت و مشارکت، می‌توانیم جوانان را برای انتخاب رژیم غذایی آگاهانه که به نفع سلامت بلندمدت آنها باشد، توانمند کنیم.
