زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

شاید شما نیز این تجربه را داشته‌اید كه در نیمه‌های شب ناگهان متوجه شوید كودكتان داغ شده و به شدت عرق كرده است، دست به پیشانی‌اش می‌زنید و متوجه تب بالای او می‌شوید. اینكه او تب دارد، كاملاً مشخص است، ولی نمی‌دانید باید چكار كنید. در كودكان سالم، تب كردن نمی‌تواند نشانه خطری جدی باشد و فقط وقتی كه تب بیش از حد بالا برود، ایجاد خطر می‌كند.

تب كردن معمولاً اتفاق بدی نیست، زیرا نشان‌دهنده مقابله بدن با انواع عفونت‌هاست، بنابراین تمام تب‌ها خطرناك نیستند. تب بالا ممكن است كودك را بی‌قرار كند و مشكلاتی از قبیل كم‌آبی در او به وجود آورد.

حقایقی درباره به تب
وقتی كه دمای درونی بدن بالاتر از حد معمول باشد، به آن تب می‌گوییم. در هیپوتالاموس مغز بخشی وجود دارد كه این دما را تنظیم می‌كند. هیپوتالاموس می‌داند كه دمای بدن باید در 37 درجه سانتیگراد بماند و این پیام را به سرتاسر بدن می‌فرستد. دمای بدن بیشتر افراد در طول روز تغییر می‌كند؛ مثلاً صبح‌ها كمتر است و در بعدازظهر كمی بیشتر می‌شود و این مسأله در كودكان با بازی كردن و دویدن محسوس‌تر است.

گاهی اوقات هیپوتالاموس بدن ما را دوباره تنظیم و به اصطلاح آن را «ریسِت» می‌كند تا به عفونت ایجاد‌شده پاسخ دهد. ولی چرا هیپوتالاموس به جسم ما می‌گوید كه تغییر دما دهد؟ پژوهش‌ها نشان می‌دهند كه تغییر دمای بدن برای مقابله با میكروب‌هایی كه ایجاد عفونت می‌كنند، ضروری است.

دلایل تب
باید دوباره یادآوری كنیم كه تب به خودی خود بیماری نیست، بلكه نشان‌دهنده بروز یك مشكل است. دلایل تب عبارتند از: 

عفونت: اغلب تب‌ها در اثر عفونت و یا سایر بیماری‌ها رخ می‌دهند. تب كردن به بدن كمك می‌كند تا با عفونت مقابله كند. 

پوشش زیاد: نوزادان، به خصوص آنهایی كه به تازگی متولد شده‌اند، وقتی هوای محیط اطرافشان بیش از اندازه گرم می‌شود و لباس‌های زیادی به تن دارند، دچار تب می‌شوند؛ زیرا هنوز قادر به تنظیم دمای بدن نیستند. 

واكسن زدن: بیشتر كودكان بعد از واكسن زدن تب می‌كنند. حتی دندان درآوردن نیز با افزایش نسبی دمای بدن همراه است. در این حالت معمولاً دمای بدن كودك به 8/37 درجه می‌رسد.
وقتی كه تب ‌نشان‌دهنده خطری جدی است. معمولاً كودكانی كه دمای بدنشان از 9/38 درجه بالاتر نمی‌رود، نیازی به دارو و درمان ندارند؛ مگر آنكه احساس ناراحتی كنند. در این مورد یك استثنا وجود دارد. كودكانی كه كمتر از سه ماه دارند، اگر دچار تب حتی 38 درجه شوند، باید فوراً مورد درمان قرار بگیرند. 

اگر كودك شما بین سه ماه تا سه سال دارد و دمای بدنش به 39 یا بالاتر رسید، به پزشك مراجعه كنید. اگر كودك یكی از علائم زیر را داشت، یعنی تب او چندان جدی نیست: 
وقتی كه هنوز هم مشتاق بازی كردن است.  وقتی به خوبی غذا می‌خورد.  هنوز هوشیار است و لبخند می‌زند  رنگ پوستش كاملاً طبیعی است  كاهش دمای بدنش باعث می‌شود حالش كاملاً خوب باشد. كودكانی كه در اثر عفونت دچار تب می‌شوند، معمولاً اشتها به غذا خوردن را از دست می‌دهند.

علائم تب

با قرار دادن ملایم دست روی بدن كودك می‌توان متوجه تب او شد و می‌توان با استفاده از دماسنج از این مسأله اطمینان حاصل كرد. وقتی كه دماسنج را زیربغل كودك می‌گذارید، اگر عدد بالای 37/2 درجه را نشان دهد، یعنی او تب دارد. اگر دماسنج را در دهان كودك بگذارید و عدد بالای 37/5 درجه را نشان دهد، باز هم به معنای داشتن تب است. یك سرماخوردگی ساده یا عفونت ویروسی می‌تواند باعث تب بالا (بالای 38/9 درجه) شود.

گاهی اوقات عفونت بدن كودك بسیار شدید است، اما تبی ندارد و دمای بدنش كاملاً معمولی است (به‌خصوص در نوزادان)؛ زیرا تب بالا و پایین می‌رود. وقتی كه بدن شروع به تولید حرارت بیشتر می‌كند، دمای بدن بالا می‌رود و وقتی كه گرمای اضافی را آزاد می‌كند تا دمایش پایین بیاید، شروع به عرق كردن می‌كند. گاهی اوقات كودك در حالت تب بسیار سریع‌تر و تندتر از حالت معمول نفس می‌كشد و ممكن است ضربان قلبش نیز تندتر بزند. در چنین مواقعی باید فوراً به پزشك متخصص مراجعه كرد.

انواع دماسنج‌ها
هر نوع دماسنجی كه انتخاب می‌كنید، باید نحوه صحیح كار كردن با آن را بدانید. دماسنج‌های دیجیتالی: معمولاً سریع‌ترین و قابل اطمینان‌ترین انواع دماسنج‌ها هستند كه شكل و اندازه‌های متفاوتی دارند و به راحتی از داروخانه‌ها قابل تهیه‌اند. از دماسنج‌های دیجیتالی هم در دهان، هم زیربغل و هم در مقعد می‌توان استفاده كرد.

دماسنج‌های الكترونیكی گوش: این نوع دماسنج‌ها، دمای پرده گوش یعنی دمای مجرای داخلی گوش را اندازه می‌گیرند. استفاده از آنها سریع و راحت است؛ ولی بیشتر برای بچه‌های بزرگ‌تر به كار می‌روند. به اندازه دماسنج‌های دیجیتالی نیز دقیق نیستند و قیمت بالاتری هم دارند.

دماسنج‌هایی به صورت نوار پلاستیكی: این نوارهای پلاستیكی كوچك را روی پیشانی كودك می‌گذارند تا تب را نشان دهد. اما در كودكان كم‌سن و نوزادان زیاد نمی‌توان به آنها اعتماد كرد، زیرا میزان دقت‌شان كمتر است. اگر می‌خواهید تب واقعی كودك خود را بدانید، از این دماسنج‌ها استفاده نكنید.

دماسنج‌های پستانكی: از این نوع دماسنج‌ها نمی‌توان در نوزادان استفاده كرد؛ زیرا كودك باید دماسنج را به صورت پستانك به مدت چند دقیقه بدون حركت در دهانش بگذارد كه انجام این كار برای كودكان كم‌سن و سال عملاً غیرممكن است. 

دماسنج‌های جیوه‌ای: قبلاً استفاده از این نوع دماسنج‌ها بسیار رایج بود؛ اما به علت خطرات ناشی از جیوه، آن را توصیه نمی‌كنند؛ زیرا محیط را سمی می‌كند.

برای خواندن بخش دوم -كودكم‌ تب ‌دارد - اینجا کلیک کنید.