به قلم : شهزاد محمدیان - متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا
تحریریه زندگی آنلاین : سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا تنبلی تخمدان معمولاً با قطع قاعدگی مشخص می‌شود. زنان مبتلا به این عارضه دارای کیست‌های متعدد در تخمدان خود هستند که در اثر تولید بیش از حد هورمون‌هایی به نام آندروژن ایجاد می‌شود. داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کاهش علائم تنبلی تخمدان کمک کند.
بیشتر بخوانید:
کیست تخمدان سراغ کدام زنان می‌آید؟
تنبلی تخمدان چیست و چه علائمی دارد؟
زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک دچار اختلالات هورمونی هستند. معمولاً در زنان مبتلا به این عارضه، سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن) بیش از حد طبیعی است و تخمدان‌های آن‌ها پر از فلولیکول‌های ریزی است که به کیست تبدیل شده است. حدود 50 درصد از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان معمولاً دچار اضافه وزن و چاقی هستند و قاعدگی نامنظم را تجربه می‌کنند. از برخی از علائم تنبلی تخمدان می‌توان به موارد زیر اشاره داشت: رشد موهای زائد در قسمت سینه، صورت و زیر بغل ایجاد لکه‌های قهوه‌ای پوستی در ناحیه گردن یا زیر بغل دردهای شدید و آزاردهنده در ناحیه لگن عدم تخمک‌گذاری زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، در صورت عدم کنترل علائم، در خطر ابتلا به دیابت، فشارخون بالا، سرطان آندومتر (رحم) و بیماری‌های قلبی هستند. رابطه تنبلی تخمدان و رژیم غذایی یک رژیم غذایی مناسب به کاهش خطر ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک، کنترل وزن بدن و تنظیم میزان انسولین در بدن کمک خواهد کرد. زنان مبتلا به این عارضه اغلب سطح انسولین بالاتری دارند. انسولین هورمونی است که در لوزالمعده شما تولید می‌شود و به سلول‌ها در تبدیل قند (گلوکز) به انرژی، کمک می‌کند. درصورتی‌که بدن به اندازه کافی انسولین تولید نکند، قند خون بدن افزایش پیدا خواهد کرد و در این صورت مقاومت به انسولین رخ می‌دهد. مقاومت به انسولین با داشتن یک شاخص توده بدنی رخ می‌دهد و باعث می‌شود که شما نتوانید به راحتی وزن کم کنید. برخی از تحقیقات نشان داده است که رژیم غذایی مناسب به همراه کاهش وزن می‌تواند به تنظیم سیکل قاعدگی کمک کند. رژیم غذایی مناسب علاوه بر کاهش علائم تشدید کننده این عارضه، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را کاهش می‌دهد.
البته تنبلی تخمدان در افراد لاغر هم شایع است. در بسیاری از زنانی که اضافه وزن ندارند، مقاومت به انسولین هم به عنوان یک اختلال زمینه‌ای وجود دارد. عدم تحرک و استفاده از مواد غذایی سرشار از قند در این گروه از بیماران، مقاومت به انسولین را افزایش داده و باعث پیشرفت علائم این بیماری خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
افتادگی رحم ؛ از علت تا درمان
علائم خاموش سرطان دهانه رحم را جدی بگیرید
برای تنبلی تخمدان چه بخوریم؟
رژیم غذایی برای تنبلی تخمدان شامل موارد زیر است: مصرف سبزیجات دارای فیبر زیاد مصرف پروتئین‌های فاقد چربی یا کم‌چربی، ادویه‌ها و مواد غذاهای ضد التهابی مانند زردچوبه و گوجه‌فرنگی، مصرف غذاهای فیبردار. فیبر قند خون و سطح هورمون بدن را متعادل نگه می‌دارد. مصرف روزانه 10 گرم فیبر، خطر ناباروری را کاهش می‌دهد. برخی از غذاهایی فیبردار که برای زنان مبتلا به تنبلی تخمدان توصیه می‌شود، عبارتند از: مصرف برخی از سبزیجات کلمی مانند کلم بروکلی، گل‌کلم سبزیجات با برگ‌های سبزرنگ مانند کاهو، فلفل سبز و قرمز، بادام، انواع توت، عدس و لوبیا، دارچین و زنجبیل، کدوتنبل و منابع پروتئینی، منابع پروتئینی بدون چربی یا دارای چربی کم مانند مرغ و ماهی گزینه‌های خوبی برای زنان مبتلا به تنبلی تخمدان هستند.
غذاهایی که باعث کاهش التهاب می‌شوند
شامل موارد زیر است: گوجه‌فرنگی، گردو و بادام، ماهی‌های چرب سرشار از امگا 3 مانند ماهی سالمون و ساردین، اسفناج، توت‌فرنگی، روغن‌زیتون.
چه غذاهایی برای تنبلی تخمدان مضر است؟
به زنانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند معمولاً توصیه می‌شود مصرف مواد غذایی زیر را به حداقل برسانند: غذاهایی دارای کربوهیدرات توصیه شده مانند کیک، شیرینی و نان‌های بدون سبوس و هرگونه خوراکی تهیه شده از آرد سفید (کربوهیدرات‌ها باعث التهاب می‌شوند و مقاومت به انسولین را تشدید می‌کنند.) آبمیوه‌های قندی و نوشابه‌های قنددار غذاهای ایجاد کننده التهاب مانند سیب‌زمینی سرخ‌کرده، گوشت قرمز، پاستا و نودل‌های تهیه شده از آرد سفید و سمولیناکافئین (کافئین باعث برهم خوردن تعادل هورمونی، افزایش احتمال سقط‌جنین و نامنظم شدن دوره تخمک‌گذاری خواهد شد.) مصرف برخی از انواع ترش‌مزه‌ها مخصوصاً آب‌غوره، سرکه (بخصوص سرکه‌های شیمیایی کارخانه‌ای) باعث تشدید علائم تنبلی تخمدان خواهند شد. بنابراین به زنانی که مبتلا به تنبلی تخمدان هستند توصیه می‌شود از مصرف آب‌غوره و سرکه پرهیز کنند. تنبلی تخمدان و تغییرات در سبک زندگی علاوه بر رعایت رژیم غذایی مناسب برای زنان مبتلا به این عارضه، تغییرات در سبک زندگی تا حدود زیادی می‌تواند در کاهش علائم تنبلی تخمدان مؤثر باشد. انجام حرکات فیزیکی روزانه و ورزش مناسب برای تنبلی تخمدان از جمله مواردی هستند که در افراد مبتلا به تنبلی تخمدان نباید نادیده گرفته شود. تمرینات ورزشی به‌خصوص اگر با کاهش مصرف کربوهیدرات‌های ناسالم باشد، می‌تواند به کاهش مقاومت در برابر انسولین کمک کند.
بیشتر بخوانید:
اهمیت تشخیص و درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
تغذیه مناسب سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندروم تخمدان پلی کیستیک و رژیم غذایی
کلام آخر
همان‌طور که گفته شد، درصد زیادی از زنانی که دچار تنبلی تخمدان هستند، دارای اضافه وزن هستند. بنابراین ورزش کردن و فعالیت‌های روزانه تأثیر چشمگیری در کاهش وزن خواهند داشت. سخن نهایی بسیاری از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان معمولاً احساس ناامیدی دارند. درمان قطعی تنبلی تخمدان به‌سختی انجام می‌شود. اما داشتن یک رژیم غذایی مناسب و تمرینات ورزشی می‌تواند باعث بهبود روحیه و کاهش علائم تنبلی تخمدان شود. سعی کنید، رژیم غذایی نامناسب را کنار بگذارید و به‌جای آن غذاهایی که برای سلامتی‌تان مفید است را مصرف کنید. با گذشت زمان و رعایت موارد گفته شده اگر علائمتان تغییر نکرد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید:
تغذیه و سندرم تخمدان پلی کیستیک
نقش تغذیه در سندرم تخمدان پلی کیستیک
